Zwyrodnienie stawu - charakterystyka
Zwyrodnienie stawu (czyli osteoartroza) jest schorzeniem przewlekłym, którego skutki mają charakter nieodwracalny. Mowa o dolegliwości wynikającej ze zbyt szybkiej degradacji chrząstki stawowej w stosunku do postępu procesu jej odbudowy. Taki stan może być wynikiem nadmiernego przeciążenia w obszarze stawu oraz czynników fizjologicznych, dotyczących zmiany jakości chrząstki stawowej. Bez względu na to, zwyrodnienie stawu należy dzielić na chorobę pierwotną, o nieznanej etiologii, oraz wtórną, która ma zdefiniowane podłoże.
Osteoartroza może dotyczyć każdego stawu. Schorzenia, w przebiegu których dochodzi do degradacji chrząstki stawowej, to m.in.:
- zwyrodnienie stawu biodrowego,
- zwyrodnienie stawu kolanowego,
- zwyrodnienie stawu barkowego,
- zwyrodnienie stawów rąk.
Bez względu na obszar, w którym rozwinęły się zmiany chorobowe, ich skutków nie można cofnąć. Zdegradowana chrząstka stawowa nie odbudowuje się.
Zwyrodnienie stawu: najczęstsze przyczyny
Pierwotna postać choroby ma charakter idiopatyczny, co oznacza, że nie można określić przyczyny jej występowania. Specjaliści są zdania, że zmianom pierwotnym mogą sprzyjać skłonności genetyczne, niewłaściwy skład mazi stawowej i niewystarczające ukrwienie stawów. Wśród możliwych czynników wymienia się także choroby przewlekłe: cukrzycę i niedoczynność tarczycy.
O ile na zmiany pierwotne osoba chora nie ma wpływu, to na zmiany wtórne - już tak. Na wystąpienie wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawów mogą wpłynąć następujące czynniki:
- nadwaga,
- otyłość,
- osłabienie mięśni otaczających stawy,
- nieprawidłowości w obszarze budowy stawu,
- wyczynowe uprawiania sportów obciążających stawy,
- czynniki o charakterze zawodowym.
Zwyrodnienie stawu - objawy
Pierwsze objawy zwyrodnienia stawu zwykle dają o sobie znać między 40. a 60. r.ż. Zdarza się jednak, że symptomy choroby rozwijają się w młodszym wieku. Uszkodzenie chrząstki stawowej daje wiele specyficznych objawów, wśród których najbardziej charakterystyczne są:
- dolegliwości bólowe w zmienionym chorobowo stawie,
- sztywność (poranna, ustępująca po kilku minutach od przebudzenia i startowa, dająca o sobie znać w ciągu dnia, po okresach bezruchu),
- ograniczenie ruchomości (problemy ze zginaniem i z prostowaniem stawu),
- trzaski i trzeszczenia (wynikające ze ścierania się nierównych powierzchni),
- poszerzenie obrysu stawu i deformacje.
Zwyrodnienie stawu - leczenie
Skutków choroby zwyrodnieniowej stawów nie można odwrócić, można natomiast przeciwdziałać ich postępowi i łagodzić występujące dolegliwości. Jak zatrzymać zwyrodnienie stawów? Kluczową rolę w procesie leczenia odgrywa fizjoterapia - odpowiednio dobrane ćwiczenia sprzyjają zachowaniu sprawności i ograniczają ból. Osoba chora powinna utrzymywać prawidłową masę ciała. Należy zdać sobie sprawę z tego, że każdy zbędny kilogram przyspiesza przebieg schorzenia.
Inne metody terapii niefarmakologicznej to:
- ciepłolecznictwo,
- krioterapia,
- odciążenie zmienionego chorobowo stawu (np. przy pomocy wkładek ortopedycznych czy ortezy),
- unieruchomienie (stosowane wyłącznie w okresach znacznego zaostrzenia choroby).
Leczenie farmakologiczne ma za zadanie łagodzić dolegliwości bólowe. Chory odczuwający umiarkowany ból przyjmuje paracetamol. W okresach zaostrzenia objawów, zastosowanie mają niesteroidowe leki przeciwzapalne, czasami także opioidy. Wyjątkowo dokuczliwy ból może wymagać podawania sterydu. Coraz częściej stosowana jest też iniekcja kwasu hialuronowego lub komórek macierzystych.
Przywrócenie prawidłowej anatomii stawu jest możliwe wyłącznie poprzez wdrożenie leczenia chirurgicznego.
Zobacz też: Siarka. Pierwiastek, którego właściwości warto znać
