Sztywność karku - co oznacza, jak się pozbyć sztywności karku?

Sztywność karku to dolegliwość, która może mieć różne przyczyny. W wielu przypadkach jest objawem, który mija samoistnie, jednak czasami wiąże się z poważniejszymi problemami zdrowotnymi. Co może oznaczać sztywność karku i kiedy objaw ten powinien zaniepokoić? Jakie są sposoby leczenia tej dolegliwości?

Sztywność, ból karku i szyi może dotknąć każdego niezależnie do wieku czy stanu zdrowia. Ból głowy z tyłu nad karkiem to często efekt postawy, jaką przyjmujemy podczas pracy przy komputerze. Bardzo często się garbimy, przechylamy, co prowadzi do napięć w mięśniach przykręgosłupowych, szczególnie w górnym odcinku pleców. Efektem długotrwałej, nieprawidłowej pozycji oprócz przykurczu mięśni mogą być zmiany zwyrodnieniowe kręgów i dysków. Z biegiem czasu może to wywołać jeszcze większy ucisk na korzenie nerwowe oraz powodować przewlekły ból.

Sztywność karku - co to za objaw?

Sztywność karku często zaliczana jest do grupy objawów oponowych. Dotyka ona między innymi osoby, które często ustawiają głowę w określony sposób (z powodu nawyku lub konieczności). Ten problem zdrowotny wiąże się także z ograniczeniem ruchomości szyi w przypadku silnego podrażnienia opon. Taki stan występuje między innymi w przebiegu zapalenia mózgu oraz opon mózgowo-rdzeniowych, a także u pacjentów, u których stwierdza się występowanie guzów w odcinku szyjnym rdzenia kręgowego albo w dolnym tylnym obszarze czaszki. Zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych towarzyszą zazwyczaj takie objawy jak światłowstręt, ból głowy, podwyższona temperatura oraz wymioty.

Jeżeli wykluczy się sztywność karku o charakterze oponowym, przyczyny sztywności karku mogą być różne. Zwykle ograniczenie ruchomości jest spowodowane przez skurcz mięśnia dźwigacza łopatki oraz silne napięcie tkanek miękkich. Niestety często na wystąpienie tej dolegliwości mają wpływ nawyki pacjenta, takie jak na przykład częste spanie w niewłaściwej pozycji czy spędzanie dużej ilości czasu w jednej pozycji przed komputerem. Nadmierne napięcie mięśni może być również powodowane przez częste przyjmowanie nieprawidłowej pozycji ciała, długotrwałe pozostawanie w jednej, niefizjologicznej pozycji (zwłaszcza takiej, w której głowa jest obrócona w jedną stronę) albo długotrwały stres. U osób uprawiających sport wyczynowo, sztywność karku może być spowodowana nadwyrężeniem mięśni.

Ograniczenie ruchomości karku czasami jest skutkiem przebytych chorób lub urazów. Mowa tu przede wszystkim o uszkodzeniach wywołanych między innymi podczas wypadku samochodowego, w trakcie którego następuje gwałtowny ruch głową powodujący nadwyrężenie ścięgien i wiązadeł w okolicach karku.

O czym świadczy sztywność karku?

Nadmierna sztywność w okolicach karku często towarzyszy różnym schorzeniom, do których zalicza się przede wszystkim takie choroby jak:

• Polimialgia reumatyczna - występuje najczęściej u osób w wieku powyżej 50 lat. Objawia się sztywnieniem karku, a także obręczy barkowej. Sztywność jest najbardziej dokuczliwa z samego rana i zwykle mija samoistnie, ale utrzymuje się co najmniej 30 minut. Inne objawy tej choroby to podwyższenie temperatury ciała, utrata masy ciała, depresja oraz zapalenie stawów;
• Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa - jest przewlekłą chorobą występującą najczęściej u osób młodych. Objawia się bólem występującym w rejonie krzyżowo-lędźwiowym, ale schorzenie może dotyczyć również innych odcinków kręgosłupa. W niektórych przypadkach dolegliwości są na tyle silne, że utrudniają codzienne funkcjonowanie. Dolegliwości bólowe ulegają złagodzeniu po odpowiednich ćwiczeniach fizycznych;
• Reumatoidalne zapalenie stawu - charakteryzuje się pojawianiem się w odcinku szyjnym kręgosłupa zmian, które mogą prowadzić do degradacji tkanek chrząstki dysku, a w efekcie nawet do wypadania dysku. W takiej sytuacji sztywność karku pojawia się nagle i towarzyszy jej ból, który może promieniować w kierunku rąk.

Sztywność karku – leczenie

W przypadku uporczywego bólu karku i szyi należy skonsultować się z lekarzem. 

Sztywność karku łatwo stwierdzić wykonując ruch głową w przód, tak aby podbródek skierował się ku mostkowi. Zdrowe osoby mogą wykonać ten ruch swobodnie, natomiast u pacjentów z problemami ze sztywnością karku pojawia się ból o różnym nasileniu. Ten prosty test przeprowadza się również, aby stwierdzić, czy sztywność karku jest objawem oponowym. Podczas takiego badania ocenia się także nasilenie problemu. Można to zrobić między innymi za pomocą liczby palców, które zmieszczą się w przestrzeni między mostkiem a brodą. U niektórych pacjentów dolegliwości bólowe pojawiają się również podczas prób wykonywania głową ruchów na boki. Charakterystyczne dla osób cierpiących na tą przypadłość jest to, że często, aby spojrzeć na bok muszą się one obrócić całym ciałem.

Żeby leczenie sztywności karku było skuteczne, konieczne jest odpowiednie postawienie diagnozy. Podstawowymi narzędziami diagnostycznymi są wywiad, badanie palpacyjne oraz testy oceniające ruchomość. Aby postawić diagnozę, potrzebne są jednak zazwyczaj dodatkowe badania Łagodne bóle leczy się zazwyczaj za pomocą fizjoterapii, która ma na celu rozluźnienie napiętych mięśni, wzmocnienie ich oraz poprawę sylwetki i nauczenie pacjenta prawidłowych nawyków ruchowych. Napięte mięśnie można również delikatnie rozciągać. Zabiegi takie redukują dolegliwości bólowe i pozwalają na przywrócenie ruchomości karku. Ulgę w bólu przyniosą także masaże oraz stosowanie ciepłych lub zimnych okładów. Okłady zimne łagodzą stan zapalny, z kolei ciepłe kompresy wpływają na rozluźnienie mięśni i przyspieszenie regeneracji. Jeżeli dolegliwości utrzymują się przez dłuższy czas lub nasilają się nie należy zwlekać z udaniem się do specjalisty.