Więcej o zdrowiu serca przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
O zawale mięśnia sercowego mówimy, gdy wskutek zatkania jednej z tętnic wieńcowych krew, a wraz z nią tlen i składniki odżywcze, nie docierają do tkanek. W miejscu niedokrwienia dochodzi do martwicy. Ten proces obumierania komórek przebiega bardzo szybko. Wystarczy od trzech do sześciu godzin od zamknięcia tętnicy, aby doszło do nieodwracalnych zmian w sercu.
Pierwszym objawem zawału jest ból za mostkiem
Do zawału serca dochodzi najczęściej po dużym wysiłku lub pod wpływem stresu. Zaczyna się od silnego bólu umiejscowionego za mostkiem. Ten trwający dłużej niż 20 minut ból w klatce piersiowej to najbardziej charakterystyczny objaw zawału. Czujemy ból, który może promieniować aż do szyi, żuchwy, ramion oraz w kierunku brzucha, rzadziej do okolicy międzyłopatkowej. Opisywany jest jako "rozlany" (czyli trudno wskazać, gdzie konkretnie nas boli), odczuwany też jako pieczenie lub ucisk za mostkiem. Może nawracać co kilkanaście minut lub mieć charakter stały.
Niekiedy zamiast bólu pojawiają się duszności i towarzyszą każdej próbie ruchu. Chory może też zasłabnąć, szczególnie gdy jest w starszym wieku lub choruje na cukrzycę. Co istotne, ból nie ustępuje gdy zmieniamy pozycję ciała, choć może nieco zelżeć, jeżeli pozostajemy bez ruchu. Nie pomaga też zażycie nitrogliceryny. Atakowi bólu towarzyszy silny, niemal paraliżujący lęk przed śmiercią.
Zawał serca u każdej osoby wygląda jednak nieco inaczej. Oprócz bólu w klatce piersiowej może pojawić się także silny ból brzucha połączony z nudnościami. Takie objawy pojawiają się nagle, bez widocznej przyczyny. Dotyczą przede wszystkim osób starszych lub z przewlekłymi schorzeniami, takimi jak cukrzyca, niewydolność nerek, demencja starcza. Ponieważ jest to objaw mogący wskazywać na inne niż zawał przyczyny, należy być szczególnie czujnym. Bywa, że taki symptom zawału serca mylony jest z niestrawnością (lub na odwrót).
Oprócz bólu w klatce piersiowej przy zawale serca pojawiają takie objawy jak: osłabienie, zawroty głowy, duszności, omdlenia, utrata przytomności oraz kołatanie serca. Chory wyraźnie blednie i oblewa potem.
Zawał serca - objawy różnią się w zależności od płci
Zawał serca u mężczyzn przebiega znacznie dramatyczniej, niż u kobiet. To zresztą jedna z przyczyn lekceważenia objawów przez kobiety i przypisywania ich na przykład zmęczeniu. Z tego powodu kobieta może nawet nie zdawać sobie sprawy, że właśnie przechodzi zawał.
Typowe objawy zawału serca u mężczyzn:
- trwający ponad 20-30 minut rozlany ból w klatce piersiowej, promieniujący na inne części ciała (ramiona, szyję, żuchwę, brzuch)
- duszności
- kołatanie serca
- uciążliwy długotrwały kaszel
- niekiedy ból brzucha i nudności
- zlewne poty
- przemożne uczucie lęku przed śmiercią
- pieczenie lub ucisk w klatce piersiowej (co może być mylone ze zgagą)
- niezbyt silny ból pod lewym łukiem żebrowym lub pod łopatką
- nagły ból mięśni, niekiedy niedowład rąk
- uczucie przytłaczającego zmęczenia
- duszności, przyspieszony i spłycony oddech (nawet podczas odpoczynku)
- nudności, wymioty
- omdlenia
Zawał serca - pierwsza pomoc
Widząc osobę z objawami świadczącymi o ataku serca natychmiast wzywamy pogotowie (tel. 112). Spróbujmy tymczasem uspokoić chorego, ułóżmy w pozycji półsiedzącej i zapewnijmy dopływ świeżego powietrza (warto też poluzować mu ubranie, aby ułatwić oddychanie). Chorego trzeba też przykryć, jeśli jest niska temperatura. Uwaga: w żadnym wypadku nie podajemy jedzenia, picia, czy też leków. W przypadku, gdy chory stracił przytomność i doszło do zatrzymania akcji serca, należy natychmiast rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową i kontynuować aż do przybycia pogotowia.
