Dyspareunia – przyczyny
Dyspareunia jest zaliczana do dysfunkcji seksualnych i polega na odczuwaniu dyskomfortu oraz bólu podczas stosunku seksualnego, jednak w niektórych osób dolegliwości pojawiają się już przed stosunkiem albo utrzymują się po zakończeniu współżycia. Przyczyny tego typu zaburzeń funkcji seksualnych mogą być różne. Najczęstszą przyczyną jest suchość pochwy, a więc jej niedostateczne nawilżenie prowadzące do odczuwania dyskomfortu, które może być spowodowane chorobą albo niewystarczającym pobudzeniem przed rozpoczęciem stosunku. Inne przyczyny suchości pochwy to przyjmowanie różnych rodzajów leków, między innymi leków uspokajających, antydepresyjnych albo tabletek antykoncepcyjnych.
Dyspareunią często jest spowodowana nieprawidłową budową narządów rodnych lub występowaniem stanów zapalnych w obrębie pochwy i infekcji narządów płciowych. Występowanie dolegliwości bólowych czasami jest jednym z powikłań po operacjach przeprowadzanych w obrębie narządów płciowych albo pojawia się po porodzie naturalnym.
Odczuwanie bólu przed, podczas lub po stosunku może mieć również podłoże psychiczne. Dolegliwości tego typu czasami występują u osób, które mają złe doświadczenia seksualne i którym seks źle się kojarzy. Możliwe przyczyny emocjonalne to także depresja, stany lękowe albo silne kompleksy i obniżenie poczucia własnej wartości. Wszystkie te czynniki mogą prowadzić do odczuwania silnego stresu podczas stosunku, co wpływa na nadmierne zaciskanie mięśni miednicy i powoduje wystąpienie bólu. Skurcze występujące podczas wprowadzania penisa do pochwy mogą być wywołane także pochwicą, czyli chorobą objawiającą się między innymi niekontrolowanymi skurczami mięśni pochwy.
Ból występujący w przebiegu zaburzeń tego typu może mieć różny charakter. Niektóre kobiety opisują ten ból jako piekący lub wręcz palący. U części z pań ból występuje w całym czasie trwania stosunku, a u niektórych jedynie podczas wkładania penisa do pochwy albo gdy partner wykonuje głębokie lub gwałtowne ruchy. Część pacjentek skarży się na dolegliwości bólowe, które występują tylko w określonych sytuacjach, na przykład przy uprawianiu seksu w określonych pozycjach. Jeżeli ból jest silniejszy w niektórych pozycjach, prawdopodobne przyczyny to endometrioza,tyłozgięcie macicy, hemoroidy, mięśniaki macicy, wypadanie macicy lub torbiele na jajniku. Co ciekawe, ból w obszarze narządów płciowych może być spowodowany także zespołem jelita drażliwego.
Dyspareunia – diagnostyka i leczenie
Występowania dolegliwości bólowych w trakcie stosunku nie można w żadnym wypadku bagatelizować. Jeżeli pojawią się niepokojące objawy, należy niezwłocznie zgłosić się na kontrolę do lekarza specjalisty. Podstawą diagnozy jest dokładny wywiad lekarski, podczas którego specjalista określa w jakich sytuacjach pojawia się ból, czy występuje on podczas każdego stosunku, jakie jest jego nasilenie oraz czy pacjentka zauważa jakieś inne niepokojące dolegliwości. Kobieta powinna poinformować lekarza o wszystkich przebytych operacjach w rejonie narządów rodnych, a także o przyjmowanych lekach. Badaniem, które jest przeprowadzane w celu zdiagnozowania przyczyny dyspareunii jest badanie ginekologiczne oraz badanie ultrasonograficzne. W trakcie badania specjalista ocenia wygląd narządów rodnych za pomocą wziernika i może delikatnie naciskać na mięśnie macicy oraz narządy rodne.
Metoda leczenia bólu podczas stosunku jest uzależniona od tego, co jest przyczyną dolegliwości bólowych. Ważne jest leczenie przyczyny i jednoczesne podejmowanie działań, które mają na celu łagodzenie dolegliwości bólowych.
W przypadku infekcji i stanów zapalnych lekarz przepisuje pacjentce stosowanie odpowiednich leków, na przykład antybiotyków lub czopków dopochwowych. Jeśli przyczyną dyspareunii są zaburzenia hormonalne, zwłaszcza zbyt niski poziom estrogenów, kobiecie zaleca się stosowanie leków hormonalnych albo specjalnych żeli nawilżających. Żeby zredukować dolegliwości bólowe i wzmocnić mięśnie dna miednicy warto regularnie wykonywać ćwiczenia mięśni Kegla oraz stosować techniki relaksacji mięśni pochwy. Jeżeli dyspareunia trwa od dłuższego czasu albo ma podłoże emocjonalne, skuteczna może się okazać psychoterapia.
