Zastawka aortalna jest umiejscowiona między aortą a lewą komorą serca. Przez zastawkę podczas każdego skurczu serca wyrzucana jest krew. Zastawka pełni ważne funkcje, między innymi zapobiega cofaniu się krwi z aorty. U zdrowych osób przekrój zastawki aortalnej ma około 2,5-3,5 cm kwadratowego. Jeżeli dojdzie do zwężenia zastawki o ponad 1/3, utrudniony jest odpływ krwi z lewej komory. Prowadzi to do tak zwanego przeciążenia ciśnieniowego, czyli stanu, w którym zwiększona jest siła skurczu. Z czasem dochodzi do zwiększenia masy mięśnia, zwiększenia zapotrzebowania na tlen oraz redukcji przepływu krwi przez naczynia wieńcowe. Następnie dochodzi do włóknienia oraz zaburzenia skurczów oraz rozkurczów. Zwężenie zastawki aorty to zaraz po nadciśnieniu tętniczym oraz chorobie niedokrwiennej serca, trzecia co do częstości występowania choroba serca, która występuje w krajach rozwiniętych.
Stenoza aortalna - przyczyny
Podstawową przyczyną zwężenia zastawki aorty może być na przykład wada wrodzona, gorączka reumatyczna lub proces zwyrodnieniowy, w którym dochodzi do zwapnienia zastawki. Wapnienie zastawki dotyczy w szczególności osób starszych. Oprócz podeszłego wieku czynniki, które zwiększają ryzyko zwyrodnienia aorty oraz stenozy to:
- Nadciśnienie tętnicze,
- Niewydolność nerek,
- Cukrzyca,
- Nadwaga,
- Nadczynność przytarczyc,
- Zaburzenia poziomu lipidów we krwi,
- Choroba Pageta.
Ryzyko zwyrodnienia aorty zwiększa również palenie tytoniu. Poza tym, na zachorowanie bardziej narażeni są mężczyźni niż kobiety.
Stenoza aortalna - objawy
Powstawanie zwężenia aortalnego jest procesem długotrwałym, więc objawy mogą być różne na różnych stadiach rozwoju choroby i pojawiają się stopniowo. W początkowym stadium stenoza aortalna przebiega bezobjawowo. Następnie występują objawy, do których należą między innymi:
- Kołatanie serca i zaburzenia rytmu serca,
- Zawroty głowy,
- Ból dławicowy (ból w klatce piersiowej występujący również przy chorobie niedokrwiennej),
- Omdlenia w trakcie wysiłku fizycznego,
- Zaburzenia widzenia,
- Duszność.
Zwężenie zastawki aortalnej wpływa również na ograniczenie możliwości wykonywania wysiłku fizycznego, występowanie duszności wysiłkowej, a w niektórych przypadkach skutkuje obrzękiem płuc. Innym powikłaniem może być poważne migotanie komór powodujące nagłą śmierć sercową.
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości, które mogą świadczyć o zwężeniu aortalnym, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Lekarz powinien przeprowadzić dokładny wywiad oraz zlecić odpowiednie badania. Badania, jakie wykonuje się w przypadku podejrzenia chorób serca lub układu krwionośnego, to EKG, badanie RTG klatki piersiowej oraz echokardiografia. W wyniku badań EKG oraz RTG zwężenie zastawki widoczne jest dopiero na bardzo zaawansowanym etapie rozwoju choroby, a podstawowym badaniem, które pozwala na wykrycie zwężenia zastawki aorty jest echokardiografia (ECHO serca). Jest to technika obrazowania, podczas której struktury serca, a także większe naczynia krwionośne są uwidaczniane za pomocą ultradźwięków. Takie badanie jest wystarczające u większości pacjentów, jednak u niektórych z nich zachodzi konieczność wykonania echokardiografii wysiłkowej lub cewnikowania.
Stenoza aortalna leczenie farmakologiczne
Jeżeli zwężenie zastawki aorty jest niewielkie, stosuje się leczenie zachowawcze. Stosuje się przede wszystkim leczenie farmakologiczne, które ma na celu redukcje objawów niedokrwienia serca oraz leczenie migotania przedsionków i niewydolności serca. W przebiegu takiej terapii zaleca się regularne przeprowadzanie echokardiografii (w zależności od wieku i stanu pacjenta co około 1-3 lata).
Stenoza aortalna operacja
W sytuacjach, gdy leczenie farmakologiczne nie jest wystarczające, stosuje się leczenie zabiegowe. Do metod leczenia zabiegowego należą:
- Wymiana zastawki,
- Przezcewnikowe wszczepienie zastawki,
- Przeskórna walwulotomia balonowa.
Podstawową metodą leczenia jest wymiana zastawki oraz ewentualne wykonanie by-passów. Wszczepienie zastawki aortalnej wiąże się z koniecznością stałego przyjmowania leków rozrzedzających krew.
