Aspiryna w profilaktyce chorób serca i udarów niedokrwiennych mózgu
Aspiryna, czyli kwas acetylosalicylowy, to lek używany od ponad 100 lat na obniżenie gorączki oraz jako lek przeciwzapalny, a od lat 70-tych ubiegłego wieku, także jako lek profilaktyczny, zapobiegający zawałom serca oraz niedokrwiennym udarom mózgu. Wiadomo, że aspiryna ma właściwości przeciwzapalne dzięki hamowaniu produkcji prostaglandyn, wywołujących zapalenia tkanek w organizmie. Hamowanie enzymu cyklooksygenazy, odpowiadającego za wytwarzanie prostaglandyn oraz tromboksanów, powoduje także zmniejszenie krzepliwości krwi. Tę zaletę aspiryny wykorzystuje się do zapobiegania powtórnym zawałom serca i udarom niedokrwiennym mózgu. Zażywana codziennie w niewielkich dawkach, wynoszących nie więcej niż 75 mg, zapobiega nawrotom tych chorób. Uważa się także, że profilaktycznie mogą ją przyjmować także osoby z zaawansowaną miażdżycą, aby zapobiegać powikłaniom zatorowo-zakrzepowym. Trzeba przy tym podkreślić, że zarówno zażywanie aspiryny, jak i dawki, należy wcześniej uzgodnić z lekarzem.
Działanie aspiryny polega więc na hamowaniu wytwarzania przez organizm związku powodującego krzepnięcie krwi. Tym samym, aspiryna rozrzedza krew, przeciwdziała powstawaniu skrzeplin, które mogłyby zaczopować naczynia krwionośne, doprowadzając do zawału czy udaru. W niektórym przypadkach jednak ta jej właściwość może być szkodliwa. Obawiano się podawania aspiryny osobom, które przeszły krwotoczny udar mózgu, ponieważ uważano, że może zwiększać krwawienie.
Aspiryna może być stosowana także w przypadku krwotocznego udaru mózgu
Najnowsze badania, przeprowadzone na Uniwersytecie w Edynburgu i opublikowane w The Lancet, pokazały jednak, że także w przypadku krwotocznego udaru mózgu aspiryna jest bezpieczna. Nie tylko nie zwiększyła krwawienia do mózgu, ale nawet, w niektórych przypadkach, nieco je zahamowała. Autorzy badania konkludują: w przypadku udaru krwotocznego można bezpiecznie zażywać aspirynę, nawet codziennie, pod warunkiem, że wcześnie skonsultowaliśmy się z lekarzem.
Przy okazji naukowcy przypominają, że należy także mieć świadomość, że aspiryna nie wszystkim służy. Na przykład, nie powinny jej zażywać osoby z wrzodami żołądka i dwunastnicy, ze skazą krwotoczną, a szczególną ostrożność muszą zachować cukrzycy oraz kobiety w ciąży. Nie wolno także podawać aspiryny dzieciom poniżej 12 roku życia, gdyż grozi to wystąpieniem choroby zwanej zespołem Reye'a.
W badaniach wzięło udział 537 osób, które przeszły krwotoczny udar mózgu. Połowa z tej grupy kontynuowała leczenie z udziałem aspiryny. Obserwacje trwały 5 lat. Z grupy, która przyjmowała aspirynę, u 12 osób nadal występowały krwawienia do mózgu, natomiast u 23 osób choroba się zatrzymała.
Jak komentują ten wynik naukowcy, nie przesądza to jeszcze ostatecznie o tym, czy aspiryna jest lekarstwem na udar krwotoczny, czy też nie. Ale cieszą się, że udało im się stwierdzić, że rzeczywiście może zmniejszać ryzyko nawrotu choroby. Nie można powiedzieć, że aspiryna zawsze jest bezpieczna - zastrzegają autorzy badania. Natomiast twierdzenie, że większość pacjentów może odnieść korzyść z jej stosowania, jest już uprawnione. Jeden z autorów badania, prof. Rutsam Salman z Uniwersytetu w Edynburgu, stwierdza, że wyniki badań są wystarczające do stwierdzenia, że aspiryna jest bezpieczna dla osób po udarze krwotocznym, ale konieczne są dalsze badania, aby sprawdzić, jak ten mechanizm dokładnie działa. Jednak już teraz można powiedzieć - mówią autorzy - że aspiryna nie pogarsza stanu osób po udarze krwotocznym i nie wywołuje kolejnych krwawień.
Źródło: The Lancet, BBC News
