Krtań - budowa
Pierwsze zawiązki krtani pojawiają się około 33. dnia życia płodowego. Następnie krtań rozwija się w okresie życia płodowego z zawiązka tchawiczo-oskrzelowego oraz zawiązka policzkowo-gardłowego. Krtań umiejscowiona jest w przedniej części szyi i stanowi połączenie między tchawicą i gardłem. U dorosłego człowieka narząd ten ma od 4 do 6 centymetrów długości, a jego kształt przypomina nieco odwróconą piramidę. Krtań niemowlaków znajduje się mniej więcej na wysokości kręgów od drugiego do czwartego, a z czasem przesuwa się w kierunku kręgów od czwartego do siódmego.
Krtań dzieli się na trzy główne fragmenty - piętro dolne, piętro środkowe oraz piętro górne. Piętro dolne znajduje się poniżej fałdów głosowych, piętro środkowe (nazywane również szparą głośni) ograniczone jest od dołu przez fałdy głosowe, natomiast piętro górne jest przedsionkiem krtani.
Krtań jest złożona przede wszystkim z kilku chrząstek:
- Chrząstka nagłośniowa - jest ona odpowiedzialna za otwieranie i zamykanie krtani,
- Chrząstka tarczowata – jest największą z wszystkich chrząstek, które składają się na krtań,
- Chrząstka pierścieniowata - jest położona w dolnym obszarze krtani, stanowi połączenie krtani z tchawicą.
Oprócz tego w krtani występują również chrząstki klinowate, nalewkowate oraz różkowate.
Kolejną ważną częścią, która składa się na krtań, są połączenia stawowe. Zwykle wyróżnia się od dwóch do trzech połączeń stawowych, do których należą staw pierścienno-tarczowy, staw pierścienno-nalewkowy oraz więzozrost nalewkowo-różkowy, który czasami przyjmuje formę połączenia stawowego, a czasami jest zbudowany z tkanki łącznej. Struktury krtani są połączone między sobą, a także z sąsiadującymi narządami za pomocą połączeń więzadłowych, z których najważniejsze są błona tarczowo-gnykowa, więzadło językowo-nagłośniowe, więzadło gnykowo-nagłośniowe oraz więzadło pierścienno-tchawiczne. W obrębie krtani występują także liczne mięśnie, wśród których rozróżnia się mięśnie wewnętrzne oraz zewnętrzne krtani. Mięśnie wewnętrzne sprawiają, że krtań może pełnić swoje funkcje. Do tej grupy mięśni zalicza się mięśnie, które są odpowiedzialne za rozluźnianie i napinanie fałd głosowych oraz zwężanie szpary głośni. Mięśnie zewnętrzne odpowiadają przede wszystkim za utrzymywanie krtani w odpowiednim położeniu.
Krtań pełni ważną rolę już w okresie płodowym - zapobiega ona nadmiernej aspiracji płynu owodniowego. Po narodzinach krtań pełni kilka funkcji. Przede wszystkim umożliwia ona mówienie. Dźwięk powstaje za sprawą ruchów fałdów głosowych. Gdy przez krtań przepływa powietrze fałdy są wprawiane w drgania, a to z kolei powoduje powstawanie dźwięków. Kolejną funkcją krtani jest ochrona układu oddechowego przed szkodliwymi elementami, które dostają się do górnych dróg oddechowych. W takich sytuacjach krtań powoduje pojawienie się odruchu kaszlowego i usunięcie ciała obcego.
Krtań - choroby
Najczęstsze choroby, które dotykają krtani to choroby zapalne wywoływane bakteriami albo wirusami. Często zapalenie krtani wiąże się również z zapaleniem innych fragmentów górnych dróg oddechowych. Choroby, które wiążą się ze stanem zapalnym krtani to między innymi obrzęk krtani, zapalenie krtani, przewlekłe zapalenie krtani, brodawczaki i polipy krtani, guzki głosowe, leukoplakia, ziarniaki oraz zapalenie krtani. Najczęstsze objawy zapalenia krtani to:
- Kaszel
- Chrypka
- Pieczenie w gardle
- Uczucie suchości w ustach
- Ból gardła
- Łaskotanie w gardle
- Uczucie ciała obcego w gardle
- Utrudnione przełykanie
- Zmiana brzmienia głosu.
Objawom tym często towarzyszą dolegliwości ogólne, takie jak stan podgorączkowy czy ogólne osłabienie organizmu. Jeżeli zaobserwuje się jakieś niepokojące dolegliwości, należy koniecznie zgłosić się do lekarza. Dolegliwości związane z obszarem krtani nie zawsze świadczą o schorzeniu tego narządu. Objawy takie jak pieczenie czy ból mogą być związane z refluksem żółądkowo-przełykowym, z kolei pokasływanie, ciągła chrypka lub chrząkanie bywają objawami chorób o podłożu neurologicznym albo psychologicznym. Takie objawy często są spowodowane przewlekłym stresem.
