Dysfonia organiczna jest zazwyczaj wywołana przez choroby krtani, w szczególności te, które obejmują fałdy głosowe. Zmiany głosu występują w chorobach zapalnych krtani, wadach wrodzonych, stanach pourazowych, chorobach nowotworowych, guzkach głosowych, polipach, obrzękach, a także operacjach i radioterapii.
Dysfonia czynnościowa nie wywołuje zmian organicznych, a wady dotyczą zazwyczaj pracy mięśni krtani. Przyczynami dysfonii czynnościowej mogą być zaburzenia hormonalne i elektrolitowe, niepożądane działanie leków, choroby metaboliczne, a także niewłaściwa emisja głosu. W dysfonii czynnościowej wyróżnia się dysfonię hiperfunkcyjną oraz hipofunkcyjną.
- Dysfonia hiperfunkcyjna jest zaburzeniem głosu spowodowanym nadmiernym napięciem mięśni podczas fonacji. Pojawia się u osób, które często używają głosu np. aktorzy, piosenkarze, nauczyciele, pracownicy telefonicznej obsługi klienta lub u nadpobudliwych dzieci.
- Dysfonia hipofunkcyjną wywołana jest obniżonym napięciem mięśni krtaniowych podczas tonacji. Występuje u osób osłabionych, często z chorobami nowotworowymi, niedokrwistością, niedoborami witaminowymi lub chorobami endokrynologicznymi. Może też wystąpić na skutek astmy oskrzelowej lub POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc). Najczęściej bywa stwierdzana u osób starszych.
Innym typem dysfonii jest afonia czynnościowa, czyli całkowita utrata głosu. Jest ona najpoważniejszym schorzeniem zaburzeń głosu. Najczęściej powstaje ona na skutek silnego stresu emocjonalnego, a także u osób z zaburzeniami psychiatrycznymi takimi jak zaburzenia lękowe, depresja czy zaburzenia osobowości.
Istnieje także dysfonia psychogenna, w której czynnikami wywołującymi są najczęściej zaburzenia osobowości.
Jakie są przyczyny dysfonii?
Dysfonia jest stanem chorobowym wywołanym różnymi czynnikami. Może być spowodowana zmianami anatomicznymi w okolicach krtani lub być zaburzeniem funkcjonalnym. Dysfonia jako objaw często występuje w chorobach krtani np. zapaleniu krtani lub nagłośni, a także w przypadku chorób ogólnoustrojowych jak choroba reumatyczna, toczeń rumieniowaty lub dna moczanowa.
Wystąpienie dysfonii może być także spowodowane narażeniem na czynniki drażniące (np. dym papierosowy) lub wziewne substancje drażniące, pyły i gazy.
Dysfonia: objawy
Najczęstszy objaw, który towarzyszy występowaniu dysfonii to problem z rozpoczęciem mówienia tzw. jąkanie krtaniowe. Charakterystycznym objawem jest nagła zmiana barwy i wysokości wydawanych dźwięków. Pojawiają się także niekontrolowane przerwy w mówieniu, a wydobywanie głosu objawia się dużym wysiłkiem i napięciem mięśni oddechowych.
Na zmianę brzmienia mowy wpływa także krzyk, suchość w gardle i palenie papierosów. Objawem tego może być zachrypnięty głos, a dodatkowo na strunach głosowych mogą pojawić się zmiany w postaci polipów, owrzodzeń i guzków. Głos może stawać się szorstki i chrapliwy. Mimo spożywania dużej ilości napojów i nawilżania gardła, odczuwana jest ciągła suchość. Dodatkowo gardło jest bolesne, pojawia się w nim uczucie ucisku, pieczenia i napięcia. Występuje także wrażenie łaskotania, z ciągłą koniecznością odchrząkiwania.
Objawy choroby mogą się nasilać w czasie. W skrajnych przypadkach dochodzi do afonii - braku możliwości wydobywania dźwięków. Dysfonia jest bardzo uciążliwym schorzeniem, która znacznie wpływa na jakość życia. Często występuje także niemożność porozumienia się z innymi, a także mogą pojawić się trudności w pracy i życiu prywatnym.
W dysfonii hiperfunkcyjnej może pojawić się również ból krtani oraz uczucie suchości błony śluzowej gardła.
Dysfonia hipofunkcyjna objawia się obniżeniem siły głosu i problemami z długotrwałym mówieniem.
Dysfonia psychogenna objawia się zburzeniami barwy głosu lub chrypką.
Afonia czynnościowa charakteryzuje się całkowitą utratą głosu, czasem chory nie jest w stanie wypowiedzieć ani jednego słowa.
Dysfonia: diagnoza
W celu postawienia odpowiedniej diagnozy lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad zdrowotny z chorym. Dodatkowo wykonuje się badanie laryngoskopowe, stroboskopowe, ocenę akustyczną głosu. W przypadku wystąpienia dysfonii czynnościowej, nie stwierdza się zmian w okolicach krtani i strun głosowych (chyba że występuje ona długotrwale, wtedy mogą wystąpić obrzęki i guzki).
Metody leczenia dysfonii
Leczeniem dysfonii zajmują się lekarze otolaryngolog i foniatra. Jest to jednak bardzo duży problem terapeutyczny. Niestety, żadna metoda nie daje gwarantowanego efektu, dlatego najczęściej wykorzystuje się leczenie skojarzone, które może trwać kilka miesięcy, a nawet lat. W celu leczenia dysfonii wykorzystuje się najczęściej połączenie metody farmakologicznej, chirurgicznej oraz behawioralny trening głosowy. Leczenie farmakologiczne polega na zastosowaniu botuliny (jadu kiełbasianego), która podawana w formie miejscowych iniekcji, zmniejsza napięcie mięśniowe. Podawanie toksyny botulinowej wpływa na relaksację fałdów głosowych w celu efektywnego prowadzenia ćwiczeń głosu.
Leczenie chirurgiczne, stosowane w ciężkim stadium choroby, polega na świadomym uszkodzeniu nerwu krtaniowego, odpowiedzialnego za napięcie fałdów głosowych. W metodzie tej jednak zdarzają się powikłania, dlatego jest stosowana stosunkowo rzadko.
Terapia głosowa polega na indywidualnie dobranych ćwiczeniach oddechowych, fonacyjnych oraz artykulacyjnych, które wpływają na poprawę emisji głosu.
Jak postępować po leczeniu dysfonii?
Bardzo istotne jest aby po zakończeniu leczenia schorzenia jakim jest dysfonia, oszczędzać struny głosowe. Dodatkowo ważne jest, aby dbać o prawidłową higienę głosu, która polega na ćwiczeniach poprawiających emisję. Istotne jest również utrzymywanie odpowiedniej wilgotności w pomieszczeniach oraz odpowiednie nawodnienie gardła.
To także może cię zainteresować:
