Piasek w nerkach - skąd się bierze?
Praca nerek polega na nieustannym filtrowaniu krwi, z której wychwytują szkodliwe związki, powstające w procesie przemiany materii. Dziennie przez nasz układ moczowy przechodzi około 180 litrów krwi. Nierozpuszczalne substancje powoli gromadzą się w moczu i jeżeli ich przybywa, zaczynają się zlepiać w większe cząsteczki. To tzw. jądra krystalizacji powoli przekształcające się w większe kamienie nerkowe (kamica nerkowa), które zatykają przewody moczowe i są powodem bolesnych kłopotów zdrowotnych - kolki nerkowej.
Etiologia choroby nie jest do końca poznana. Do powstawania piasku w nerkach mogą prowadzić:
- zakażenia dróg moczowych
- inne fizjologiczne przeszkody w odpływie moczu
- nadprodukcja substancji litogennych przez organizm
- złe odżywianie się: zbyt dużo białka zwierzęcego, szczawianów
- picie małych ilości płynów
- długie unieruchomienie w łóżku
- niektóre choroby, takie jak nadczynność tarczycy, zespół metaboliczny i inne
Piasek w nerkach - objawy
Obecność piasku w nerkach można zaobserwować samemu, ponieważ większe jego ilości są widoczne w oddawanym moczu. Na razie nie jest to bolesne, więc mamy tendencję do lekceważenia tego objawu. Złogi są wykrywane także w badanym moczu oraz w trakcie innych badań, na przykład USG jamy brzusznej.
Dopiero większe złogi, kamienie nerkowe, w trakcie przesuwania się przez układ moczowy powodują napady kolki nerkowej. Towarzyszy temu ogromny ból w okolicy lędźwiowej, promieniujący w stronę dolnych kończyn. Pojawia się bolesne parcie na mocz, ale jego oddawanie jest utrudnione, co objawia się zatrzymaniem moczu bądź skąpomoczem. W moczu może ponadto pojawić się wtedy krew. Ataki kolki nerkowej poprzedzają też nudności i wymioty.
Piasek w nerkach - diagnostyka
Piasek w nerkach, prowadzący do kamicy moczowej, diagnozuje się najczęściej w trakcie badania ogólnego moczu. Dodatkowe, pomocne przy stawianiu diagnozy, badania to USG jamy brzusznej, dzięki czemu można ocenić jakiej wielkości są kamienie nerkowe i czy nie spowodowały uszkodzeń w nerkach, a także urografia.
Piasek w nerkach - leczenie
Zanim dojdzie do powstania kamieni nerkowych możemy spróbować wypłukać piasek z nerek. Najskuteczniej zrobimy to pijąc duże ilości wody mineralnej, szczególnie na noc. W przypadku niewielkich złogów, nie większych niż 10 mm i właściwej pracy nerek, wydalenie piasku nerkowego obywa się samoistnie. Jeżeli natomiast pojawiają się: ból, zapalenie układu moczowego, bezmocz lub inne dysfunkcje, konieczne jest leczenie u lekarza urologa.
W takiej sytuacji podaje się choremu środki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne, takie jak ketoprofen czy diklofenak, a także środki rozkurczowe, aby ułatwić przesuwanie się złogu w moczowodach. Chory musi być odpowiednio nawadniany, więc pacjenci z atakiem kolki nerkowej są najczęściej hospitalizowani. Przy większym złogach można także stosować inne metody pozbywania się kamieni nerkowych, takich jak kruszenie i rozbijanie złogów metodą ultradźwiękową. Kamienie nerkowe można także usuwać endoskopowo.
Piasek w nerkach - zapobieganie
Jeżeli mamy tendencję do tworzenia się piasku w nerkach koniecznie musimy podjąć kilka kroków, aby zapobiegać schorzeniu. Kamica nerkowa to choroba nawracająca i najczęściej, jeśli nie zmienimy nawyków żywieniowych, powróci za parę lat. Konieczne zatem staje się wyeliminowanie z diety produktów, w których znajdują się substancje litogenne. W naszym organizmie mogą powstawać kamienie nerkowe o różnym składzie. Są to: kamienie wapniowe, szczawianowe, cystynowe oraz struwitowe. W zależności od tego, jakiego typu kamienie tworzą się nam w nerkach, należy zastosować nieco inny rodzaj diety.
Zatem dieta, gdy mamy tendencję do tworzenia się piasku w nerkach, polega na:
- ograniczaniu spożycia soli i cukru
- wyeliminowaniu z diety szczawianów lub związków, powodujących szybsze powstawanie złogów, a więc szpinaku, rabarbaru, szczawiu, a także coca-coli
- ograniczeniu ilości zjadanego mięsa (do 150 gram na dobę), truskawek, soi, czekolady, jajek
- odstawieniu alkoholu
- ograniczeniu ilości pitej kawy i herbaty
Profilaktyka:
- wypijanie odpowiedniej ilości płynów, najlepiej wody, w ilości co najmniej 2-2,5 litra dziennie
- należy ograniczyć picie mocnej kawy i herbaty, alkoholu
- nie stosować środków przeczyszczających, które dodatkowo pozbawiają organizm płynów
- unikać sytuacji, w których nadmiernie się pocimy i tracimy wodę z organizmu, takich jak sauna czy duży wysiłek fizyczny
- zmiana diety, z której należy wyeliminować produkty spożywcze, sprzyjające powstawaniu kamieni nerkowych
