Czym jest badanie ALT?
ALT to inaczej ALAT lub GPT. Aminotransferaza alaninowa to enzym, znajdujący się wewnątrz komórek w hepatocytach, mięśniach szkieletowych, w sercu oraz w nerkach. Jeśli te komórki zostaną uszkodzone, wówczas poziom enzymu się podnosi, co widać w badaniach. Łatwo można w ten sposób stwierdzić, że coś jest nie tak i podjąć odpowiednie leczenie.
Aby lekarz zlecił wykonanie tego badania, musi mieć pewne wskazania, a będą nimi:
- żółtaczka,
- wzdęcia,
- bóle brzucha i wymioty,
- brak apetytu,
- skurcze mięśni,
- swędzenie skóry,
- alkoholizm,
- nadwaga i otyłość.
Badanie często jest także zlecane tym, którzy zarażeni są wirusem zapalenia wątroby oraz kobietom, które przyjmują doustną antykoncepcję hormonalną. Te sytuacje mają znaczący wpływ na kondycję wątroby, dlatego badania kontrolne są bardzo ważne.
Inne wskazania do wykonania tego badania to: ogólne osłabienie organizmu oraz utrata masy ciała, utrata owłosienia pod pachami i w pachwinach, utrata libido, impotencja i powiększenie gruczołów piersiowych – u mężczyzn, zaburzenia miesiączkowania lub całkowita utrata miesiączki, bezpłodność, wybroczyny skórne – u kobiet.
Jak wygląda badanie?
Aby wskazać poziom ALT, badanie krwi jest konieczne. Robi się to tak samo jak w przypadku wszystkich innych badań, czyli z żyły umieszczonej w zgięciu łokciowym. Tak jak w przypadku różnych innych badań, tak i tu pacjent powinien przyjść na badanie rano, na czczo – jest to konieczne, ponieważ w ciągu dnia poziom ALT we krwi rośnie, więc wynik będzie zaburzony.
Ważne jest też, aby w dniu poprzedzającym badania nie spożywać potraw bardzo tłustych ani nie pić alkoholu, gdyż może to mieć wpływ na wyniki.
Alt – norma i choroby
Prawidłowy poziom ALT rozpisuje się między 5 a 40 jednostek na litr krwi. To ogólne założenie. Norma u kobiet wynosi 35 jednostek, a u mężczyzn 45 jednostek. Odchylenia od normy mogą świadczyć o tym, że wątroba jest w jakiś sposób zagrożona.
Jeśli zawyżony wynik pojawia się przy badaniu wykonanym na noworodku, to nie powinien on dziwić, ponieważ to w ich przypadku normalne fizjologiczne zjawisko. U starszych dzieci oraz u dorosłych podwyższone ALT świadczy o ciężkich chorobach wątroby lub o uszkodzeniu jej komórek. Jeśli jest taka potrzeba, to wykonuje się jednocześnie badanie ALT i badanie AST tak, aby móc porównać stosunek tych dwóch wielkości. Dzięki temu można bardziej jednoznacznie określić, na ile poważna jest wykryta choroba wątroby.
Na podstawie wyników badań można stwierdzić, z jakim schorzeniem wątroby mamy do czynienia. Jeśli norma ALT jest przekroczona mniej niż 5-krotnie i jeśli stosunek ALT do AST jest mniejszy niż 1, to prawdopodobnie mamy do czynienia z następującymi przypadłościami: przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu B, C, ostrym wirusowym zapaleniem wątroby typu A-E, stłuszczeniem wątroby, uszkodzeniem hepatocytów, autoimmunologicznym zapaleniem wątroby, chorobą Wilsona, hemochromatozą, celiaklią.
Natomiast jeśli norma w badaniu ALT jest przekroczona 5 razy, a stosunek jednego badania do drugiego jest większy niż 1, wówczas prawdopodobnie doszło do marskości wątroby, uszkodzenia jej przez alkohol, stanu zapalnego wraz z niedrożnością przewodów żółciowych, hemolizy, miopatii, zawału serca, chorób tarczycy.
Wynik może być jeszcze wyższy – ALT podwyższone aż 5-krotnie może wskazywać na: ostre wirusowe zapalenie wątroby typu A-E, które zostało wywołane wirusem opryszczki, uszkodzenie lub niedokrwienie wątroby, autoimmunologiczne zapalenie wątroby, chorobę Wilsona, zakrzepicę żył wątrobowych, zamknięcie tętnicy wątrobowej.
Ważne: Przyczyna może być też zupełnie banalna i niegroźna – wysoki wynik może być rezultatem zbyt dużego wysiłku fizycznego. Ale zawyżone wartości mogą też sugerować hemolizę. Zdarza się, że błędny, zbyt wysoki wynik jest spowodowany ciążą albo czasem bezpośrednio po porodzie. Dlatego każdy nieprawidłowy wynik należy skonsultować z lekarzem
Próby wątrobowe
Badanie ALT i badanie AST zwykle nie są wykonywane pojedynczo. Najczęściej wykonuje się je razem z próbami wątrobowymi, czyli całym zestawem badań. Dotyczą one ogólnego stanu i pracy wątroby. Bada się zatem: bilirubinę wątrobową, fosfatazę alkaliczną, gamma-glutamylotranspeptydazę, dehydrogenazę mleczanową, cholinesterazę, antygen HBs i przeciwciała HCV. Na podstawie wszystkich wyników można precyzyjnie określić stan wątroby.
Ile kosztuje badanie ALT?
Badanie ALT zlecane przez lekarza, który ma kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia, będzie bezpłatne. Prywatnie natomiast badanie wcale nie kosztuje dużo, bo to koszt rzędu 10 zł. Można je wykonać w dowolnym laboratorium. Trzeba pamiętać, że samo badanie ALT przeprowadza się rzadko. Zwykle razem z nim przeprowadzane są próby wątrobowe, a wtedy koszt całości wynosi ok. 30 zł.
To również może cię zainteresować:
Próby wątrobowe - kiedy warto je wykonać?
