Zwłóknienie wątroby polega na postępującym zastępowaniu komórek miąższu narządu tkanką łączną. Niszczy ona strukturę wątroby oraz zaburza jej podstawowe funkcje. Upośledza metabolizm , utrudnia odprowadzanie żółci, bardzo często prowadzi do wystąpienia nadciśnienia wtórnego (zwiększenie ciśnienia w żyle wrotnej). Za marskość wątroby najczęściej odpowiadają toksyny (przede wszystkim alkohol ), choroby metaboliczne oraz zakażenie wirusowe (wirusowe zapalenie wątroby typu B i C). Ze względu na czynnik wywołujący schorzenie, marskość wątroby dzieli się na:
- alkoholową (choroba rozwija się przez lata, niebezpieczne dla wątroby jest spożywanie 3-4 drinków dziennie)
- zastoinową
- pozapalną
- żółciową
- uwarunkowaną genetycznie
Marskość wątroby - objawy
Ogromnej części chorych w początkowym stadium choroby nie towarzyszą żadne objawy. W jej początkowej fazie mogą pojawić się zaczerwienione dłonie oraz czerwone plamki na skórze, przerost ślinianek przyusznych, zwłóknienie ścięgien, a niekiedy zniekształcenie palców i paznokci u rąk. Dopiero wraz z rozwojem marskości pojawiają się bardziej charakterystyczne dolegliwości:
- wyczerpanie, zmęczenie, osłabienie
- nudności, bóle brzucha , utrata apetytu i spadek masy ciała
- ginekomastia (znaczne powiększenie sutka u mężczyzn)
- hipogonadyzm (dysfunkcja gonad tj. jajników lub jąder na skutek niedoboru testosteronu, estradiolu, progesteronu)
- wodobrzusze
- splenomegalia (powiększenie śledziony)
- asterixis (równoczesne, obustronne, nierównomierne napięcie zginaczy i prostowników, czyli kości dłoni. Jest to również pierwszy objaw encefalopatii wątrobowej, schorzenia neurologicznego zakłócającego funkcjonowanie centralnego układu nerwowego ).
U pacjentów, u których nie wystąpiły początkowe objawy marskości pojawiają zaburzenia krzepliwości krwi, żółtaczka , swędzenie skóry, cukrzyca, żylaki przełyku (niekiedy również odbytu). Zdarza się, że postępująca marskość wątroby wywołuje osteoporozę oraz niewydolność nerek .
W niektórych przypadkach marskość wątroby jest konsekwencją nieleczonego stłuszczenia wątroby lub wynikiem choroby genetycznej (choroba Wilsona, hemochromatoza pierwotna, mukowiscydoza ). Rozwojowi choroby sprzyja także otyłość i bogata w niezdrowe tłuszcze dieta.
Marskość wątroby - diagnoza
Zwłóknienie wątroby diagnozuje się w oparciu o wywiad z pacjentem, analizę objawów oraz przebytych chorób. Następnie wykonuje się badania fizykalne oraz laboratoryjne. Jeśli wykażą one powiększenie i stwardnienie wątroby bada się krew chorego. W celu dokładniejszego przyjrzenia się wątrobie i zachodzących w niej zmian wykonuje się komputerową tomografię
osiową, rezonans magnetyczny oraz badanie z zastosowaniem radioizotopów.
Zaobserwowane zmiany i towarzyszące chorobie objawy ocenia się w oparciu o tzw. skalę Childa-Pugha. W jej skład wchodzi pięć parametrów - encefalopatia wątroby, wodobrzusze, stężenie bilirubiny, poziom albumin, czas protrombinowy. Każdemu z czynników przyznaje się punkty w skali od 1 do 3. Jeśli chory zebrał nie więcej niż 6 punktów, jego wątroba mieści się w klasie A i nie kwalifikuje się do przeszczepu. Chorzy z klasą B (7-9 punktów) oraz klasą C (10-15 punktów) wymagają przeszczepu wątroby.
Leczenie marskości wątroby
Zmiany w organizmie wywołane marskością wątroby są nieodwracalne, a celem leczenia jest zatrzymanie dalszego rozwoju choroby oraz ochrona przed pojawieniem się powikłań. Najczęściej podaje się farmaceutyki zwalczające wodobrzusze, antybiotyki zapobiegające infekcjom, środki przeczyszczające oraz leki przeciw nadciśnieniu.
Niezbędnym elementem leczenia marskości wątroby jest dieta. Chory musi całkowicie zrezygnować z picia alkoholu i przyjmowania leków na bazie paracetamolu. Jadłospis powinien obfitować w lekkie, najlepiej zupełnie pozbawione
soli potrawy. Konieczne jest wykluczenie z menu tłuszczów zwierzęcych i zastąpienie ich tymi pochodzenia roślinnego. Smażone lub wędzone mięso i tłuste ryby muszą ustąpić miejsca gotowanemu lub duszonemu chudemu mięsu (np. drób, chude ryby). Dodatkowo dieta powinna obfitować w produkty bogate w potas (ziemniaki, pomidory, banany) oraz beta-karoten
i witaminy z grupy B (np. produkty zbożowe). Należy ograniczyć spożycie białek oraz słodyczy (głównie czekolady). Organizm chorego nie toleruje również błonnika dlatego warzywa strączkowe, kapustne (kalafior, kapusta, brukselka), oraz cebulowe ( czosnek, cebula ) muszą zniknąć z diety.
Jeśli leczenie doraźne nie przynosi efektów konieczne jest wykonanie przeszczepu wątroby. Pacjentom po transplantacji, aby uniknąć odrzucenia organu podaje się leki immunosupresyjne.
Czytaj także:
Wątroba, a może jednak pęcherzyk żółciowy. Co naprawdę cię boli?
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
