Urostomia to ogólne określenie wszystkich stomii, których zadaniem jest odprowadzenie moczu z organizmu wtedy, gdy jego odpływ drogami fizjologicznymi nie jest możliwy z powodu choroby, bądź urazu. W zależności od przyczyny, a także zaawansowania problemu, urostomię wyprowadza się czasowo lub definitywnie.
Urostomia ratuje życie
Sytuacja, gdy mocz nie może odpływać z nerek, zagraża życiu.
Mikcja, czyli oddawanie moczu, jest niezwykle ważna dla ludzkiego organizmu. Mocznik, czyli przekształcony przez wątrobę amoniak (produkt przemiany białek), to w dużym stężeniu (w stężeniu 100 mg/dl) substancja toksyczna, a pozbywamy się jej właśnie podczas mikcji. Nerki pracują nieprzerwanie całą dobę, by oczyścić naszą krew i umożliwić organizmowi normalne funkcjonowanie. Jeśli jednak mocz, produkt ich pracy, zalega, nie dość, że cały ten wysiłek idzie na marne. W krótkim czasie może dojść do pęknięcia pęcherza, niewydolności nerek, ogólnego zatrucia i śmierci.
Każde zatrzymanie moczu, choćby z powodu kamicy, jest sytuacją bardzo groźną i konieczne jest znalezienie szybkiego sposobu odprowadzenia moczu z organizmu. W zależności od przyczyny czasem pacjentom może pomóc farmakologia, samocewnikowanie przez pacjenta, drobny zabieg chirurgiczny... Bywa jednak i tak, że trzeba wyłonić urostomię.
Przetokę moczowo-skórną wykonuje sie różnymi metodami, w zależności od tego na jakiej wysokości jest potrzebna (czy ze skórą mają być od razu połączone nerki, moczowody czy pęcherz moczowy, np. w związku z problemem w cewce moczowej). Czasem wyłania się urostomię przez założenie cewnika do pęcherza przez powłoki brzuszne. Kiedy indziej na zewnątrz wyprowadza się moczowód lub zakłada do niego cewnik, a także zakłada dren bezpośrednio do nerki.
Urostomia - wskazania
Najczęściej powodem wyłonienia stomii z układu moczowego są:
- złogi (kamienie) utrudniające odpływ moczu,
- nowotwory złośliwe układu moczowego,
- wady wrodzone pęcherza i dróg moczowych,
- pęcherz neurogenny,
- gruźlica układu moczowego,
- uszkodzenie pęcherza i dróg moczowych (np. w wyniku urazu).
Rodzaje urostomii
Urostomie wytwarzane są metodą nakłucia przezskórnego (cystostomia i nefrostomia) i operacyjnie. Te pierwsze zazwyczaj wyłaniane są czasowo. Przetoki wyłaniane operacyjnie dzielą się na otwarte (nie zapewniają trzymania moczu) oraz stomie szczelne lub kontynentne, zapewniające trzymanie moczu.
Prawidłowo wyłoniona i pielęgnowana urostomia ma różowoczerwony kolor, jest okrągła i wystaje około 1-3 cm ponad powierzchnię skóry brzucha. Ponieważ nie jest unerwiona, jej dotykanie nie boli i nie powinno dawać innego dyskomfortu. Jest lekko wilgotna, bo wydala odpowiednią treść (mocz, śluz), Skóra wokół otworu stomijnego wyglądać jak w innych miejscach na brzuchu.
Jeśli coś w wyglądzie stomii lub wydalanego moczu zmienia się, należy szybko skontaktować się z pielęgniarką stomijną lub lekarzem.
Częste powikłania urostomii to:
- obrzęk
- wypadanie
- wciągnięcie
- zwężenie
- przepuklina okołostomijna
- niedokrwienie i martwica stomii
- wyprysk kontaktowy
- odczyn alergiczny skóry
Codzienność ze stomią
Dla wielu chorych największą trudność stanowi zaakceptowanie sytuacji. Nie dość, że niejednokrotnie zmagają się z ciężką chorobą, odczuwają wstyd, dyskomfort i lęk przed zamoczeniem ubrania czy nieświeżym zapachem. Stałe noszenie worka na mocz wydaje się kłopotliwe i krępujące.Tymczasem dobrze dobrany i właściwie obsługiwany sprzęt stomijny zapewnia normalne funkcjonowanie.
Dobry sprzęt urostomijny jest:
- szczelny
- łatwy w obsłudze
- prosty do podłączenia do nocnego drenażu
- łatwy do opróżniania zawartości
- odpowiedniej pojemności
- niepowodujący podrażnienia skóry
- estetyczny i dyskretny
- dopasowany anatomicznie
Mocz drażni skórę, więc worki muszą być dopasowane do rozmiaru stomii i szczelnie przylegać do skóry. Szczególnej pielęgnacji wymaga urostomia zrobiona z wykorzystaniem wstawki jelitowej – z takiej stomii wydobywa się dodatkowo śluz, który zagęszcza mocz i działa jeszcze bardziej drażniąco na skórę.
Urostomia wymaga specjalnej diety?
Wiele osób ze stomią szuka informacji na temat odpowiedniej diety, tymczasem ta nie jest zbyt skomplikowana. Generalnie wskazane jest przestrzeganie ogólnych zasad zdrowego żywienia, w tym ograniczanie spożycia soli.zaleca się przede wszystkim przestrzeganie ogólnych zasad zdrowego odżywiania - dieta powinna być urozmaicona, z ograniczoną ilością soli.
Pacjenci z urostomią powinni wypijać co najmniej 2 litry płynów dziennie i zapobiegać powstawaniu kamieni w nerkach poprzez:
- ograniczenie w diecie szczawianów (zielonych warzyw)
- kontrolowanie ilości wapnia
- ograniczenie spożycia czerwonego mięsa i pokarmów zasadowych (białe mięso, białko jaj)
Mimo urostomii można pić alkohol, ale jedynie w małych ilościach.
