Ponad 422 milionów chorych na cukrzycę i ta liczba stale rośnie
Cukrzyca należy do grupy chorób metabolicznych, to znaczy takich, które są związane z zaburzeniami w rozkładzie i przetwarzaniu składników pokarmowych. W przypadku tej choroby mamy do czynienia ze zbyt wysokim poziomem glukozy we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii dla organizmu. Do komórek dostarczana jest wraz z krwią. Aby jednak komórki "otwarły się" na glukozę, potrzebny jest impuls. Daje je insulina, hormon produkowany przez trzustkę. Jeśli jednak coś w tym mechanizmie nie zadziała, komórki nie zabierają całej glukozy krążącej we krwi. Te niewykorzystane zasoby cukru kumulują się, aż zaczynają zagrażać naczyniom krwionośnym.
Nadmiar glukozy we krwi kończy się uszkodzeniem tętnic. Jeżeli do tego dojdzie, narząd zaopatrywany przez zniszczoną tętnicę zaczyna niedomagać, otrzymuje bowiem zbyt mało tlenu i składników odżywczych. Uszkodzone tętnice łatwiej też zarastają płytką miażdżycową, co zwiększa ryzyko zawału lub udaru.
Dorośli z cukrzycą mają od dwóch do trzech razy wyższe ryzyko zawału serca i udaru mózgu
- ostrzegają eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
Niszczący wpływ cukrzycy dotyka praktycznie każdego narządu w ciele. Prowadzi do chorób serca i układu krążenia, niewydolności nerek, problemów ze wzrokiem, słuchem, a nawet ze stanem skóry. Mamy też coraz więcej dowodów, że cukrzyca przyspiesza starzenie się mózgu.
- W 2014 roku na cukrzycę chorowało 8,5 proc. dorosłych w wieku 18 lat i starszych. W 2019 roku cukrzyca była bezpośrednią przyczyną 1,5 miliona zgonów, a 48 proc. wszystkich zgonów z powodu cukrzycy miało miejsce przed 70. rokiem życia. Cukrzyca spowodowała kolejne 460 000 zgonów z powodu chorób nerek, a podwyższony poziom glukozy we krwi jest przyczyną około 20 proc. zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych - podaje WHO.
Szacuje się, że w naszym kraju z cukrzycą typu 2 żyje obecnie około 3 mln ludzi. Z tej grupy leki przyjmuje niecałe 2,5 mln, pozostali nie wiedzą nawet, że są chorzy. Widać również, że cukrzyków z dnia na dzień przybywa. - W 2030 roku na cukrzycę może cierpieć co najmniej 4,5 mln Polaków - mówią prognozy polskich ekspertów.
Ponad 95 proc. osób z cukrzycą ma cukrzycę typu 2
Istnieją różne rodzaje cukrzycy. Najczęściej mamy do czynienia z cukrzycą typu 2, gdy organizm nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub nie wykorzystuje odpowiednio insuliny, którą produkuje. Cukrzyca typu 2 określana jest także mianem insulinoniezależnej. Trzustka wydziela bowiem insulinę, jednak w niewystarczającej ilości lub też dochodzi do rozwoju tzw. insulinooporności, czyli stanu, gdy organizm przestaje odpowiednio reagować na działanie hormonu i domaga się coraz większych dawek.
Cukrzyca typu 1 jest o wiele rzadsza. Jej przyczyny pozostają, jak dotąd, nieznane. To choroba o charakterze autoimmunologicznym, gdzie w wyniku autoagresji trzustka nie jest w stanie wytwarzać insuliny.
Wyróżnia się także cukrzycę ciążową związaną z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej podczas ciąży. Istnieje ponadto cukrzyca jednogenowa, związana z mutacją genu odpowiedzialnego za wydzielanie insuliny oraz z cukrzyca typu MODY.
"Cichy" zabójca
Cukrzyca typu 2 rozwija się latami i po cichu, nie dając początkowo wyraźnych objawów. Jednak nadmiar cukru we krwi powoli lecz sukcesywnie niszczy organy wewnętrzne. Zaczyna się zwykle około 40. roku życia i przyspiesza około sześćdziesiątki. Cukrzyca typu 2 ma związek z genami, ale rozwija się pod wpływem czynników zewnętrznych. Uważa się, że do rozwoju choroby przyczynia się: niewłaściwa dieta, palenie papierosów, brak aktywności fizycznej, co prowadzi do nadwagi i otyłości, a także nadciśnienie i miażdżyca.
Objawy cukrzycy, zarówno typu 1, jak i typu 2, są dość podobne. Różnica polega na tym, że przy cukrzycy typu 1 objawy są gwałtowne i określone, łatwiej więc zauważyć, że dzieje się coś złego. Przy cukrzycy typu 2 symptomy narastają stopniowo, niemal niezauważalnie. Może być powiązana z insulinoopornością, która może, choć nie musi, przejść w stan przedcukrzycowy, a ostatecznie w cukrzycę typu 2. Dopiero sprawdzenie, jaki mamy poziom cukru we krwi wielu ludziom otwiera oczy.
Więcej na temat zdrowia przeczytasz na głównej stronie Gazeta.pl.
Uwaga: tak może objawiać się cukrzyca!
- Czujemy nadmierne łaknienie. Do tego dochodzi wielomocz i częste pobudki w nocy
Wydaje się to dziwne, ale jednym z pierwszych sygnałów cukrzycy może być nadmierne łaknienie i uczucie wiecznie spieczonych ust, nawet wtedy, gdy pijemy sporo płynów. Do tego dochodzi częste oddawanie moczu. Nasz niepokój powinno wzbudzić wydalanie więcej niż 3 litrów płynu na dobę. Poliuria, czyli wielomocz, jest szczególnie uciążliwa nocą, prowadzi bowiem do zaburzeń snu i bezsenności.
- Coś niedobrego dzieje się ze skórą
Można też dostrzec pewne oznaki na skórze. Jest nadmiernie wysuszona, a w okolicach szyi oraz na dłoniach i pod pachami widać warstwy brązowiejącego naskórka, co określa się mianem rogowacenia ciemnego. Może nam też doskwierać świąd skóry, pozornie bez jakiegoś oczywistego powodu.Do tego dochodzi nadmierna potliwość.
Sygnałem ostrzegawczym są też częste ropne infekcje skóry i trudno gojące się rany. Cukrzyca powoduje, że łatwo łapiemy grzybice skóry czy błon śluzowych, szczególnie w okolicy krocza i narządów płciowych. Oznaką pogarszającego się stanu skóry mogą też być zajady, czyli uszkodzenia w kącikach ust oraz afty, czyli małe wrzodziejące ranki w jamie ustnej.
- Zbyt szybko chudniemy i nie opuszcza nas ciągłe uczucie głodu
Jemy normalne posiłki, a jednak niepokojąco szybko tracimy na wadze. To zawsze powinno niepokoić, bo tak objawia się cukrzyca (choć nie tylko ta choroba powoduje, że bardzo szybko chudniemy). Towarzyszy nam także stałe uczucie głodu, nawet po wstaniu od obfitego posiłku.
- Tracimy "power"
Czujemy, jak powoli wycieka z nas energia. Czujemy się ciągle osłabieni, zniechęceni, senni, nie chce nam się ruszać, przestajemy uprawiać sporty lub inne aktywności ruchowe. W nocy mamy skurcze łydek i bóle mięśni bez konkretnego powodu. Drętwieją nam nogi, pojawia się charakterystyczny dla neuropatii cukrzycowej brak czucia lub nadmierna wrażliwość na ucisk. Powodem jest postępujące uszkodzenie nerwów, które są skutkiem cukrzycy.
Zaawansowana i nieleczona cukrzyca grozi infekcjami ropnymi stopy i koniecznością amputacji nogi (to tak zwana stopa cukrzycowa).
- Pojawiają się kłopoty ze wzrokiem
Nasz wzrok powoli się pogarsza. Zaczyna się od utraty ostrości widzenia, obraz jest zamazany a kolory nieostre. To znak, że cukrzyca uszkadza naczynia krwionośne oka i siatkówkę. Niestety, cukrzyca może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku.
- Infekcje nie dają nam spokoju
Cukrzyca oznacza także, że spada odporność organizmu i bez przerwy łapiemy infekcje, przede wszystkim zakażenia dróg moczowych. Mężczyźni cierpią ponadto z powodu zaburzeń wzwodu i spadku libido. W przypadku cukrzycy typu 1 w oddechu chorego można wyczuć aceton. Szybkim zmianom poziomu cukru we krwi towarzyszy też uczucie drżenia ciała, pocenie się lub dezorientacja.
Źródła: WHO, bhf.org.uk, paho.org
