Na początek warto poznać odpowiedź na pytanie, czym jest ablacja serca i jakie są jej rodzaje. Ablacja serca to, najprościej rzecz ujmując, zabieg mający na celu przywrócenie prawidłowego rytmu serca. Polega on na celowym uszkodzeniu tkanek odpowiedzialnych za wystąpienie arytmii, przy użyciu czynników fizycznych lub chemicznych, zniszczeniu lub odizolowaniu od zdrowego serca obszarów, które wywołują zaburzenia rytmu. Istnieją dwa podstawowe rodzaje ablacji: ablacja chirurgiczna i ablacja przezskórna. Ablację chirurgiczną wykonuje się w znieczuleniu ogólnym i jest ona zabiegiem inwazyjnym. Dużo popularniejsza jest obecnie ablacja przezskórna, zabieg niechirurgiczny, wykonywany przy użyciu cewnika. Ten małoinwazyjny zabieg wykonuje się zwykle poprzez nakłucie żyły lub tętnicy udowej, założenie do naczynia krwionośnego cewnika i wprowadzenie poprzez ten cewnik specjalnej, sterowalnej elektrody do wnętrza serca. Dzięki temu przez cewnik płynie prąd o wysokiej częstotliwości radiowej, który rozgrzewa elektrodę do około 60 stopni Celsjusza. Mówimy wówczas o termoablacji, gdyż źródło arytmii niszczone jest przez działanie wysokiej temperatury. Jeśli jednak do wnętrza cewnika zostanie wprowadzony czynnik chłodzący (ciekły azot), wówczas zabieg przeprowadzony zostanie z wykorzystaniem niskiej temperatury (od -70 do -80 stopni Celsjusza) i mamy wtedy do czynienia z krioablacją.
Warto wiedzieć, jeśli czeka nas ablacja, jak wygląda zabieg i jak się do niego przygotować. Na około 12 godzin przed zabiegiem należy dokładnie ogolić pachwiny oraz ich okolice. Przez sześć godzin przed wykonaniem ablacji nie należy nic jeść ani pić, a przed zabiegiem trzeba dokładnie umyć całe ciało. Zabieg ablacji wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, z zachowaniem pełnej świadomości pacjenta. Jedynie złożone zabiegi przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, w asyście anestezjologa. Przed przystąpieniem do zabiegu pacjent podłączany jest do szeregu urządzeń mających na celu kontrolę jego parametrów życiowych, zakłada mu się również wenflon, by w razie konieczności podać dodatkowe leki uspokajające lub przeciwbólowe. Miejsce wkłucia zostaje zdezynfekowane i okryte jałowym obłożeniem. Po znieczuleniu miejsca nakłucia żyły, pod kontrolą USG operator zakłada wkłucie do żyły i przez nie wprowadza do serca elektrody. Elektrody te podłączone są do komputera, co umożliwia ocenę elektrycznej czynności serca oraz zlokalizowanie miejsc, będących źródłem arytmii. W czasie zabiegu pacjent musi leżeć nieruchomo na wznak, dlatego często, celem zmniejszenia dyskomfortu, podaje mu się dożylnie leki uspokajające i przeciwbólowe.
Jak długo przeprowadzana jest ablacja serca? Ile trwa zabieg? Warto wiedzieć, że jest to sprawa bardzo indywidualna i uzależniona od wielu czynników. Na czas trwania zabiegu mają wpływ zarówno indywidualne cechy danego pacjenta, jak i miejsce dodatkowej drogi przewodzenia, czy też sprawność i doświadczenie operatora. Przyjmuje się, że zabieg może trwać od jednej do ośmiu godzin, jednak najczęściej całość trwa od dwóch do czterech godzin. Pobyt pacjenta w szpitalu w związku z przeprowadzeniem ablacji trwa zwykle od jednej do trzech dób. Wkłucia do naczyń goją się najczęściej przez 1-2 dni. Bezpośrednio po zabiegu pacjent musi przebywać w pozycji leżącej, gdyż nie wolno mu zginać kończyn, poddanych zabiegowi. Uruchomienie pacjenta następuje zazwyczaj po kilku godzinach odpoczynku.
Warto wiedzieć, na co uważać po ablacji. Bezpośrednio po zabiegu należy dbać o higienę miejsca wkłucia i bacznie je obserwować. Pojawienie się krwawienia, dolegliwości bólowych, wyczuwalnego zgrubienia czy braku tętna w pachwinie wymaga pilnej konsultacji z lekarzem. Nie wolno obciążać kończyny, na której przeprowadzone zostało wkłucie, trzeba powstrzymać się od wysiłku fizycznego i pracy. Zalecane jest zastąpienie gorących kąpieli letnim prysznicem i baczna obserwacja organizmu. Jeśli występują dolegliwości ze strony układu krążenia, np. omdlenia, nieregularna praca lub przyspieszone bicie serca, to należy skonsultować się z lekarzem. Przez pierwszy miesiąc po zabiegu należy się oszczędzać. Nie jest zalecane przemęczanie się, uprawianie sportu, podnoszenie ciężarów, a nawet zbyt długie chodzenie. Po miesiącu wskazana jest wizyta kontrolna. Przez minimum trzy miesiące od wykonania ablacji konieczne będzie przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych, warto też zmodyfikować styl życia. Bezwzględnie należy rzucić palenie, dbać o utrzymanie odpowiedniej masy ciała, stosować zdrową dietę, pamiętać o optymalnym nawodnieniu, ograniczyć stres.
Alkohol po ablacji serca nie powinien być spożywany. Nie od dziś wiadomo, że ma on negatywny wpływ na układ sercowo-krążeniowy, a do tego jest produktem o wysokiej kaloryczności i bez wartości odżywczych. Ponieważ nadmierne spożywanie alkoholu może powodować zwiększenie masy ciała, czyli prowadzić do nadwagi i otyłości, może tym samym mieć negatywne skutki, zwiększając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Spożywanie alkoholu skutkuje też podniesieniem poziomu cholesterolu we krwi i zwiększeniem wartości ciśnienia tętniczego krwi, co stanowi zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania układu krążenia. Nie należy też zapominać, że alkohol może wchodzić w niepożądane, a nawet niebezpieczne interakcje z zażywanymi lekami.
Zobacz też: Ból serca. Kiedy niezwłocznie należy udać się do lekarza?