Astygmatyzm: przyczyny, które występują najczęściej
Jak to się dzieje, że tak często dokucza nam astygmatyzm? Przyczyny występowania tej wady wzroku nie zostały jeszcze poznane, z reguły jednak jest on dziedziczny. Czasem może spowodować go uraz oka, a także schorzenie rogówki. Może być również następstwem zaćmy, skutkiem leczenia chirurgicznego czy uszkodzeń mechanicznych, wiązać się z wadami zwyrodnieniowymi lub powstałymi ranami lub bliznami. Za zdecydowaną większość przypadków astygmatyzmu (blisko 98 procent) odpowiada nieregularny kształt rogówki (rozciągnięcie i zniekształcenie rogówki), która zamiast przybrać kształt sferyczny, przypomina swą krzywizną piłkę do rugby albo jajko. Czasem astygmatyzm może spowodować schorzenie zwane stożkiem rogówki – w jego wyniku rogówka przybiera kształt stożka, a wada wzroku jest znacznie silniejsza, na szczęście występuje dość rzadko. W nielicznych przypadkach astygmatyzm może wywoływać nieprawidłowy kształt soczewki, który często jest wynikiem wrodzonej wady soczewki, a czasem następstwem zaćmy. Sporadycznie astygmatyzm może pojawić się w wyniku deformacji gałki ocznej przez boczny ucisk (jak choćby w wyniku zmian nowotworowych w oczodole), bądź też na skutek zmian w mięśniach gałkoruchowych (np. w chorobie Gravesa-Basedowa).
Choroby oczu: astygmatyzm to wada wzroku – kto powinien ją zdiagnozować? Jakie są objawy?
Skoro okulista diagnozuje i leczy choroby oczu, astygmatyzm zaś nie jest tak naprawdę chorobą oczu, a wadą wzroku, czy to do niego powinna zwrócić się osoba podejrzewająca u siebie astygmatyzm? Choć wstępnie astygmatyzm można stwierdzić samodzielnie, to w celu postawienia pewnej diagnozy oraz podjęcia leczenia należy udać się do specjalisty. Oczywiście, astygmatyzm jest w stanie potwierdzić bądź wykluczyć lekarz okulista, ale z powodzeniem zdiagnozuje go również podczas kompleksowego badania optometrysta, który jest w stanie dokonać szczegółowego pomiaru wady wzroku oraz krzywizny rogówki. Astygmatyzm bardzo często wykrywany jest przy okazji badania ostrości wzroku u optometrysty lub okulisty. Jeśli jednak pojawiają się takie problemy ze wzrokiem, jak nieostre widzenie zarówno z bliska, jak i z daleka, postrzeganie linii prostych jako krzywych, zamazane kontury widzianych przedmiotów, problemy z postrzeganiem przestrzeni czy konieczność mrużenia oczu, a także towarzyszące im bóle głowy i zmęczenie, to warto udać się do specjalisty na konsultację, gdyż objawy te mogą świadczyć o astygmatyzmie.
Jak leczyć astygmatyzm?
Ponieważ wada ta znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie, warto wiedzieć, jak leczyć astygmatyzm. Pamiętajmy, że praktycznie nie jest możliwe całkowite wyleczenie astygmatyzmu, jednak odpowiednio dobrane leczenie nie tylko pozwoli na normalne widzenie i zwiększy komfort życia, ale także pomoże zapobiec powikłaniom, takim jak uporczywe bóle głowy, przewlekłe zapalenie spojówek czy brzegów powiek. Obecnie do leczenia (a ściślej biorąc korekcji) astygmatyzmu stosuje się metody zachowawcze lub operacyjne. Korekcja zachowawcza polega na zastosowaniu odpowiednich soczewek okularowych lub torycznych soczewek kontaktowych. W przypadku okularów stosowane są zwykle szkła cylindryczne – wprowadzenie soczewki cylindrycznej do układu optycznego, w którym jeden z elementów oka nie jest kulisty sprawia, że cały układ optyczny będzie skupiał światło w taki sposób, jakby był układem kulistym. W tym wypadku moc soczewki zmienia się odwrotnie do astygmatyzmu oka. Astygmatyzm można z powodzeniem również korygować z pomocą soczewek kontaktowych, miękkich lub twardych. Zwykle są to toryczne soczewki kontaktowe, posiadają one grubszą strefę dolną, co znacznie ogranicza rotację soczewki w oku. Metody operacyjne stosuje się z reguły u dorosłych. Do najczęściej wybieranych metod chirurgicznych należą zabiegi laserowe metodami LASIK, PRK/LASEK oraz EPI LASIK.
Astygmatyzm: na czym polega?
Wiemy, jak się objawia i jak leczyć astygmatyzm. Na czym polega jednak ta tak często występująca wada wzroku? Gdy oko działa prawidłowo, promienie światła skupiają się w nim w jednym punkcie – na siatkówce. W astygmatyzmie, zwanym też niezbornością, nieprawidłowa krzywizna rogówki (rzadziej soczewki) sprawia, że wiązka promieni światła wpadając do oka skupia się w dwóch punktach, bądź rozprasza w nieprawidłowy sposób, co w konsekwencji prowadzi do nieostrego widzenia. Działający wadliwie układ optyczny oka nie jest bowiem w stanie utworzyć punktowego obrazu na siatkówce, stąd zamazanie widzianych konturów, falowanie linii prostych, niemożność jednakowo ostrego widzenia linii poziomych i pionowych, czy nieprawidłowe postrzeganie płaszczyzn i zaburzenia w wyczuciu przestrzeni. Warto wiedzieć, że większość ludzi rodzi się z astygmatyzmem – niewielki astygmatyzm (poniżej 0,5 dioptrii) jest wręcz naturalnym stanem fizjologicznym. Szacuje się, że wśród niemowląt do ukończenia pierwszego roku życia astygmatyzm ma blisko połowa, ale wzrost organizmu i rozwój oczu sprawia, że u pięciolatków wada ta dotyczy już tylko 20 procent dzieci.
Zobacz też: Odklejenie siatkówki. Czym grozi i dlaczego do niego dochodzi?
