Epilepsja: co to jest? Poznaj definicję
Co to jest epilepsja? Jest to choroba neurologiczna, polegająca na chwilowym zaburzeniu funkcjonowania pewnej grupy neuronów (czyli komórek nerwowych), skupionych w określonym miejscu mózgu, w tzw. ognisku padaczkowym. Neurony przekazują między sobą informacje za pomocą impulsów elektrycznych, a w momencie, gdy komórki nerwowe są nadmiernie pobudzone, mamy do czynienia z zakłóceniami w przekazywaniu tych impulsów. Zmienione właściwości bioelektryczne neuronów prowadzą do wyładowań, które rozpoczynają napad padaczki. Ogniska padaczkowe najczęściej umiejscowione są w płacie skroniowym lub czołowym mózgu, znacznie rzadziej w ciemieniowym czy potylicznym. Zaburzenie funkcjonowania komórek nerwowych skutkuje zespołem symptomów psychicznych, wegetatywnych i somatycznych, nazywanym napadem padaczkowym. Epilepsja jest jedną z najczęściej występujących chorób neurologicznych, szacuje się, że cierpi na nią 1 proc. populacji.
)
Epilepsja: rodzaje
Według specjalistów wyróżnia się nawet 70 odmian epilepsji. Rodzaje padaczki z uwagi na przyczynę jej powstania są trzy:
- idiopatyczna - epilepsja, która nie ma wyraźnej przyczyny (istnieje możliwość obciążenia genetycznego),
- symptomatyczna - epilepsja, której przyczyna jest znana (np. uraz głowy, udar, uszkodzenie mózgu podczas porodu, infekcja mózgu),
- kryptogenna - epilepsja, której przyczyny lekarze odnaleźć nie potrafią, ale wierzą, że ona istnieje.
Szacuje się, że u ponad 60 proc. chorych diagnozuje się epilepsję idiopatyczną.
Epilepsja: przyczyny powstawania choroby
Skąd bierze się epilepsja? Przyczyny powstania padaczki nie zawsze są jednoznaczne, a u wielu pacjentów nie są rozpoznawane. Jednak w przypadku epilepsji symptomatycznej najczęstszą jej przyczyną są wszelkiego rodzaju urazy głowy. Jako przyczyny padaczki wymienia się więc:
- urazy mózgu powstałe w okresie okołoporodowym,
- udar,
- krwotok podpajęczynówkowy,
- nowotwór,
- zapalenie mózgu i opon mózgowych,
- toksyczno-metaboliczne uszkodzenia tkanki mózgowej.
Epilepsja pojawiająca się w wieku dziecięcym może być uwarunkowana genetycznie. U dorosłych przyczyną padaczki może być również obecność w organizmie tasiemca uzbrojonego.
Epilepsja: jakie badania należy wykonać?
Jak diagnozowana jest epilepsja? Jakie badania przeprowadzane są u chorych z podejrzeniem epilepsji? Nawet jeśli zebrany szczegółowy wywiad jednoznacznie wskazuje na padaczkę, lekarz neurolog zaleci z pewnością badanie EEG (elektroencefalografię mózgu), mające na celu sprawdzenie czynności bioelektrycznych w mózgu. Szczególnie wartościowy jest zapis badania przeprowadzonego podczas napadu. W diagnostyce epilepsji stosowana jest również tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny mózgu. Mniej powszechnymi badaniami diagnostycznymi są SPECT (tomografia emisyjna pojedynczych fotonów) oraz PET (pozytonowa emisja tomograficzna). Inne badania, takie jak badanie płynu mózgowo-rdzeniowego czy biochemia krwi, przeprowadzane są natomiast w celu potwierdzenia innych chorób, które mogą być przyczyną wystąpienia drgawek.
Epilepsja: leczenie w przypadku wykrycia choroby
Jakie jest postępowanie, gdy zostanie zdiagnozowana epilepsja? Leczenie oparte jest w dużej mierze na farmakoterapii, a jego celem jest łagodzenie napadów i zapobieganie im. Jednym z pierwszych leków podawanych polskim pacjentom jest kwas walproinowy, który ma jednakże takie skutki uboczne, jak przewlekłe zmęczenie, senność czy zwiększenie masy ciała. Farmaceutyki nowszej generacji podawane są z refundacją dopiero w przypadku epilepsji lekoopornej. Dobrze dobrane leki mogą spowodować całkowite ustąpienie napadów padaczkowych, bądź znaczne zmniejszenie ich liczby. Jeśli jednak epilepsji nie uda się opanować z pomocą leków przeciwpadaczkowych, stosowane jest leczenie operacyjne (neurochirurgiczne). Niektórzy uciekają się do metod alternatywnych: najczęściej wprowadza się dietę ketogeniczną, można korzystać też z akupunktury, jogi bądź terapii psychologicznej. Coraz częściej ze względu na swoje właściwości przeciwdrgawkowe stosowana jest również medyczna marihuana.
Epilepsja: co wywołuje atak?
Warto wiedzieć, szczególnie wówczas, gdy zdiagnozowana została u nas epilepsja, co wywołuje atak. Napad padaczkowy może zostać sprowokowany przez:
- uraz głowy,
- gorączkę,
- przemęczenie (szczególnie brak snu),
- silny stres,
- hipoglikemię,
- duży wysiłek fizyczny,
- dźwięki,
- błyski świetlne,
- nagłe bodźce wzrokowe, słuchowe, nagłą zmianę pozycji ciała,
- wahania hormonalne (u kobiet).
)
Epilepsja: pierwsza pomoc
Warto wiedzieć, jak zachować się w obecności osoby, u której wystąpi atak, który spowodowała epilepsja. Pierwsza pomoc w przypadku napadu padaczkowego polega przede wszystkim na zapewnieniu bezpieczeństwa choremu. Należy ułożyć go w bezpiecznym miejscu, zabezpieczając przed upadkiem, urazem czy skaleczeniem. Warto ułożyć go na boku, w pozycji bezpiecznej, kontrolować jego oddech i drożność dróg oddechowych. Konieczne może być rozluźnienie ubrania w okolicy szyi czy rozpięcie paska, a także usunięcie z ust ciał obcych, np. sztucznej szczęki. Nie należy wkładać niczego pomiędzy zaciśnięte zęby, ani podawać choremu żadnych leków czy wody. Po ustąpieniu napadu należy pozostać z chorym aż do odzyskania przez niego pełnej sprawności. Jeśli chory będzie senny, warto pozwolić mu odpocząć. Jeśli napad trwa dłużej niż 10 minut, bądź też pojawiają się kolejne, konieczne jest wezwanie pogotowia.
Zobacz też: Zaburzenia świadomości - czym są, na czym polega leczenie tego schorzenia?
