Platfus (płaskostopie) - na czym polega to schorzenie. Jakie są przyczyny płaskostopia?
Prawidłowo zbudowana stopa nie dotyka całą swoją powierzchnią podłoża, lecz ma kształt łuku. Tworzą go kości śródstopia, a taka konstrukcja powoduje, że lepiej rozchodzą się siły, działające na nogi podczas chodzenia. W przypadku płaskostopia zamiast w trzech punktach, czyli na pięcie oraz na pierwszej i ostatniej kości śródstopia, zaczynamy się podpierać całą podeszwą. Stopa w wyniku działających na nią sił staje się szeroka, rozpłaszcza się coraz mocniej.
Wyróżnia się dwa rodzaje płaskostopia. Możemy zatem mówić o płaskostopiu podłużnym i poprzecznym. Płaskostopie podłużne oznacza, że obniżenie dotyczy łuku podłużnego (przyśrodkowego) stopy. W takim przypadku podłoża dotyka cała stopa. Przy płaskostopiu poprzecznym, gdy dochodzi do obniżenia sklepienia poprzecznego stopy, przód staje się szeroki, a stopa traci elastyczność.
Płaskostopie może pojawić się w każdym wieku. Mają go zarówno małe dzieci, jak i dorosłe osoby, a nabywają głównie przez nadmierne obciążanie stóp. Do około trzeciego-czwartego roku życia mamy płaskie stopy z powodów fizjologicznych. Miękkie kości dziecka, poduszeczki tłuszczowe na podeszwie, a także słabe jeszcze mięśnie powodują, że stopa jest płaska, nie wysklepiona. Wraz z wiekiem fizjologiczne płaskostopie zanika i około piątego roku życia dziecko zazwyczaj ma już prawidłowy kształt stóp. Jeżeli jednak potem dziecko nadal ma płaskostopie, należy się tym zainteresować. Oznaczać to może bowiem, że maluch albo nosi niewygodne obuwie, sprzyjające koślawieniu się stóp, albo ma nadwagę i słabe jeszcze mięśnie stóp oraz więzadła nie są w stanie utrzymać ciężaru ciała. Płaskostopie w okresie dorastania może ponadto być efektem dysproporcji pomiędzy szybko rosnącym ciałem a obciążeniem.
Wśród przyczyn płaskostopia wyróżniamy:
- nadmierne obciążanie stóp na przykład w wyniku długiego stania na twardym podłożu. Dotyczy to niejednokrotnie osób pracujących wiele lat w pozycji stojącej.
- noszenie niewłaściwego, źle dobranego obuwia. Może to być także przypadłość osób chodzących w butach na wysokim obcasie.
- nadwaga i otyłość. Na kości stopy działa wtedy ogromna siła, której nie są w stanie zrównoważyć mięśnie i więzadła.
- wrodzona wiotkość więzadeł stóp (nie ma ustalonej przyczyny, być może jest to sprawa genów)
- urazy, takie jak uszkodzenie i osłabienie więzadeł, stawów czy mięśni stóp, które powodują, że stopa nie działa prawidłowo i siły na nią działające stopniowo ją deformują
Platfus (płaskostopie) - objawy
Podstawowy objaw to ciężki, kołyszący się chód. Osoba z platfusem stawia stopy w specyficzny sposób, lekko na zewnątrz. Ma kłopoty z dłuższym chodzeniem z powodu bólu i obniżonej sprawności.
Platfus powoduje:
- bóle stóp i łydek nasilające się w miarę chodzenia
- obrzęki i bolesność po przyśrodkowej stronie kostki
- powstawanie odcisków i i modzeli na podeszwie stopy
- rogowacenie podeszwy stóp
- zwyrodnienia stopy, w tym haluksy czy koślawe paluchy
- bladość i suchość skóry stóp, pojawiają się na niej pajączki i krwiaki
- wzmożone pocenie się stóp
- skłonność do nawracającej grzybicy stóp
- zaburzenia w krążeniu krwi w stopie
Osoby z płaskostopiem nierówno ścierają podeszwy butów, szybciej od strony dużego palca.
Platfus (płaskostopie) - leczenie
Aby rozpoznać schorzenie wystarczy badanie przedmiotowe. W określeniu stopnia zaawansowania zmian kostnych pomocne jest wykonanie zdjęcia RTG.
Leczenie ma charakter zachowawczy. Oznacza konieczność noszenia wkładek ortopedycznych podpierających sklepienie stopy, a także wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie stóp (jak np. unoszenie palcami nóg woreczka z obciążeniem, chodzenie na palcach naprzemiennie z chodzeniem na piętach itp.). W zaawansowanych przypadkach konieczne może być leczenie operacyjne przywracające właściwy kształt stopy poprzez korekcję kości i usztywnienie więzadeł. Zestaw ćwiczeń opracowuje fizjoterapeuta.
A w ramach profilaktyki możemy na przykład chodzić na bosaka po nierównym podłożu. Trzeba też zadbać o to, aby nosić wygodne obuwie z szerokim noskiem nie krępującym palców. Kobiety powinny unikać długiego noszeniu butów na bardzo wysokim obcasie (wyższym niż 4-5 cm).
