Serdecznik pospolity - charakterystyka ogólna rośliny
Serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca L.) to roślina wieloletnia z rodziny jasnotowatych. Jej rodzimym siedliskiem jest Europa oraz obszar Turcji, ale obecnie rośnie także w innych rejonach świata, w tym w Ameryce Północnej, w niektórych regionach Ameryki Południowej oraz Australii. W naszym kraju serdecznik był kiedyś uprawiany jako roślina lecznicza, znany pod nazwami gęsia stopa, lisi ogon i lwie serce.
Roślina osiąga wysokość od 30 do 150 cm, silnie i niebyt ładnie pachnie, zarówno łodygę jak i liście ma owłosione. Wypuszcza drobne różowawe kwiaty i kwitnie od czerwca do sierpnia. Zapylana jest przez trzmiele. Jest rośliną miododajną. Rośnie na trudnych siedliskach, przy drogach, płotach, na opuszczonych terenach wiejskich. Jest rośliną ruderalną, czyli zasiedlającą miejsca zmienione a następnie opuszczone przez człowieka.
Serdecznik pospolity jako roślina lecznicza
Zioło znane jest medycynie ludowej od setek lat. Uważano, że pomaga kobietom karmiącym piersią w zwiększeniu laktacji. Ponadto był używany do produkcji zielonego barwnika do tkanin. Surowcem zielarskim (Leonuri cardiacae herba) są ukwiecone części naziemne rośliny, które zbiera się pod koniec kwitnienia, a następnie suszy w ciepłym i przewiewnym miejscu. Potem trzeba dokonać selekcji i odrzucić co grubsze łodygi, pozostawiając delikatniejsze części rośliny. Do użytku leczniczego można ziele rozdrobnić lub pozostawić w całości.
Serdecznik pospolity - składniki
W serdeczniku pospolitym znajdziemy następujące związki:
- flawonoidy
- alkaloidy
- cholinę
- garbniki
- glikozydy dwuterpenowe, butadienolidowe oraz irydoidowe
- trójterpeny
- kwasy organiczne
- sitosterole
- olejki eteryczne
Serdecznik pospolity - właściwości lecznicze
Serdecznik pospolity pomaga w regulowaniu pracy serca, działa uspokajająco, a także obniża ciśnienie krwi. Szczególnie pomocny jest w starszym wieku przy schorzeniach naczyniowo-sercowych, w tym w przypadku kołatania serca, męczliwości, przy osłabieniu mięśnia sercowego. Polecany jest ponadto w okresie menopauzy jako lek uspokajający, do obniżania napięcia nerwowego i likwidowania uczucia lęku, a ponadto przy bezsenności i nadmiernych zmianach nastrojów.
Wyciąg alkoholowy natomiast pomaga w bólach brzucha, przy problemach z układem pokarmowym, przy wzdęciach, zaparciach albo biegunkach. Ma działanie przeciwskurczowe, ściągające, lekko moczopędne oraz wiatropędne.
Zewnętrznie napary z serdecznika pospolitego pomagają na niewielkie zranienia, otarcia lub oparzenia, ponieważ roślina ma właściwości antybakteryjne. Może służyć ponadto do przemywania cery trądzikowej.
Nie są znane skutki uboczne serdecznika pospolitego, ale jak każde ziele, należy je przyjmować z rozwagą. Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinny unikać zażywania tego typu ziół bez konsultacji z lekarzem. Nie należy ich przyjmować jednocześnie ze środkami rozrzedzającymi krew.
