Nieszczelne jelita - co to takiego?
Zespół nieszczelnego jelita (ZNJ, zespół cieknącego jelita) związany jest ze zwiększoną przepuszczalnością błony śluzowej jelit spowodowaną jej uszkodzeniem. Uważa się, że wśród przyczyn znajduje się nieprawidłowa dieta, stres, infekcje, menopauza lub ciąża, uszkodzenia spowodowane niektórymi lekami oraz alergie pokarmowe. Gdy uszkodzona błona śluzowa jelit pracuje nieprawidłowo, do krwi przedostają się nie w pełni przetworzone składniki pokarmowe lub toksyny i patogeny, zaburzając funkcjonowanie całego organizmu. W takim przypadku układ immunologiczny jest nadmiernie obciążany, musi bowiem walczyć z krążącymi po organizmie antygenami. Może to prowadzić do zaburzeń w pracy tego układu i powodować utratę odporności organizmu.
Nieprawidłowa praca układu pokarmowego powoduje takie zaburzenia jak nietolerancje pokarmowe, zaburzenia dermatologiczne, bóle stawów, uczucie chronicznego zmęczenia. Natomiast przeciążony układ immunologiczny prowadzi do rozwoju schorzeń autoimmunologicznych, taki jak celiakia, cukrzyca, toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, choroba Hashimoto, stwardnienie rozsiane, reumadoidalne zapalenie stawów.
Za teorią nieszczelnego jelita, odpowiedzialnego za alergie pokarmowe, migreny, astmę, zespół chronicznego zmęczenia i inne schorzenia, stoją głównie lekarze medycyny alternatywnej i komplementarnej. Zdaniem specjalistów NHS (Departament Zdrowia i Opieki Społecznej w Wielkiej Brytanii) nie ma dostatecznych dowodów na to, że nieszczelność jelit ma bezpośredni wpływ na rozwój tych chorób, chociaż gastrolodzy zgadzają się, że niektóre czynniki drażniące jelita mogą wywołać stany zapalne jelit.
Nieszczelne jelita - budowa i funkcja ściany jelitowej
Ściana jelit ma specjalną czterowarstwową budowę, która umożliwia jelitom pełnienie wielu funkcji. To przede wszystkim końcowe trawienie oraz wchłanianie składników pokarmowych, witamin, elektrolitów oraz wody. To dzięki specyficznej budowie ścianek jelita możliwe jest przenikanie substancji odżywczych do krwi i chłonki. Jelita pełnią także funkcję ochronną, broniąc organizmu przed antygenami i toksynami.
W ściance jelitowej wyróżnia się cztery warstwy: błonę śluzową, błonę podśluzową, błonę mięśniową oraz błonę surowiczą. Błona śluzowa jelit posiada kosmki jelitowe, dzięki którym pokarm jest trawiony, a następnie wchłaniany przez krew. Krypty jelitowe natomiast produkują komórki, które odnawiają nabłonek jelit. W błonie podśluzowej natomiast znajdują się naczynia krwionośne, limfatyczne oraz włókna nerwowe.
Błona śluzowa jelit stanowi naturalną barierą ochronną organizmu przed wnikaniem patogenów. Jej budowa umożliwia jednocześnie wchłanianie składników pokarmowych oraz zatrzymywanie mikroorganizmów. Dzieje się tak, między innymi, dzięki mechanizmowi o nazwie połączenia ścisłe. To połączenia pomiędzy sąsiadującymi komórkami nabłonkowymi błony śluzowej jelit. W jelitach produkowane są także immunoglobuliny, czyli przeciwciała, służące do walki z zagrożeniami. Ponadto w naszych jelitach żyje mikroflora, składająca się m.in. z około 500-1000 szczepów bakterii, odpowiedzialnych za ochronę i prawidłowe funkcjonowanie jelit, w tym za szczelność błony śluzowej.
Jak ogromną rolę pełnią bakterie jelitowe pokazuje nasz film.
Nieszczelne jelita - przyczyny, objawy i leczenie
Wśród przyczyn dysfunkcji jelit wymienia się:
- niewłaściwą dietę z nadmiarem alaniny, kwasu laurynowego, kwasu kaprynowego, tryptofanu, alkoholu
- alergie pokarmowe na produkty mleczne, jajka, zboża, kukurydzę, fasolę i orzechy
- stres
- zaburzenia we florze bakteryjnej jelit
- antybiotyki oraz niesterydowe leki przeciwzapalne, w tym aspiryna i ibuprofen
Zwiększona przepuszczalność jelit, jako objaw towarzyszący innym chorobom, wymaga przede wszystkim zdiagnozowania i leczenia choroby podstawowej. Natomiast stan samych jelit poprawi najlepiej zdrowia, urozmaicona i bogata w błonnik dieta oraz aktywność fizyczna.
Źródła: NHS.uk
