Choroby jelit - jakie dają objawy, jak je rozpoznać i jak wygląda leczenie chorób jelit?

Choroby jelit zazwyczaj objawiają się biegunkami, bólami brzucha czy wymiotami - to najczęstsze sygnały świadczące o chorobie układu pokarmowego. Mimo że objawy są stosunkowo charakterystyczne i praktycznie od razu wiadomo, co choruje, to postawienie prawidłowej diagnozy wcale nie jest proste, ponieważ chorób układu pokarmowego jest bardzo dużo. Zatem, jak chorują jelita i jakie choroby w ich obrębie diagnozowane są najczęściej.

Choroby jelit może wywołać bardzo wiele czynników. Dlatego każdy chory, przed wizytą u lekarza powinien poobserwować swój organizm, przyjrzeć się temu, co je i jaki styl życia prowadzi. Być może jest w nim coś, co nasila problem lub przykre dolegliwości towarzyszą jakimś konkretnym sytuacjom. Taka wiwisekcja może bardzo ułatwić lekarzowi postawienie diagnozy.

Choroby jelit - objawy

Problemy z jelitami - niezależnie od przyczyny - w ogromnej większości przypadków dają takie same objawy. Do najbardziej charakterystycznych, zwłaszcza jeśli utrzymują się bardzo długo lub nawracają, powinny sprowokować wizytę u lekarza, należą:

• biegunka - mówi się o niej wtedy, gdy chory musi korzystać z toalety przynajmniej trzy razy dziennie, a stolce mają luźną konsystencję. Co ją powoduje? Najczęściej ma związek z zatruciem pokarmowym, zaburzeniami wchłaniania w jelitach, przyjmowanymi lekami, np. antybiotykami czy infekcją;
• ból brzucha -  może, ale wcale nie musi mieć związek z jelitami, dlatego u osób, które zgłaszają się do lekarza z taką dolegliwością należą rozważyć i poszukać nieprawidłowości w obrębie żołądka, wątroby, czy trzustki;
• nudności i wymioty - także mogą zwiastować zmiany w żołądku, wątrobie, przełyku;
• zaparcia - to sytuacja, gdy chory korzysta z toalety rzadziej niż dwa razy na tydzień. Choć ich występowanie nie jest do końca znane, bardzo często mają jednak związek z chorobą jelita grubego.

Choroby jelit - diagnoza

Sam wywiad z pacjentem to często zdecydowanie za mało, aby postawić diagnozę i określić przyczynę problemu. Dlatego u pacjentów z podejrzeniem choroby jelit najczęściej zleca się - poza klasyczna morfologią, która może wskazać, że organizmie toczy się stan zapalny lub zasugerować zmiany jelicie grubym, jeśli pacjent jest po pięćdziesiątce i ma obniżony poziom hemoglobiny -  trzy rodzaje badań: gastroskopię, kapsułkowe badanie jelita oraz kolonoskopię.

Gastroskopia to badanie, które pozwala dokładnie obejrzeć przełyk, dwunastnicę, żołądek oraz początkowy odcinek jelita cienkiego, w razie potrzeby lekarz może od razu usunąć zmianę lub pobrać wycinek do dalszych testów. Do wykonania gastroskopii używa się specjalnego endoskopu z kamerą, który wysyła obraz do komputera lub monitora.

Kapsułkowa endoskopia pomaga obejrzeć całe jelito cienkie. Pacjent połyka specjalną kapsułkę, która została wyposażona w kamery, które fotografują całe jelito, następnie obraz przesyłany jest do komputera, a kapsułka usuwana z organizmu. Badanie jest jednak drogie i nie jest refundowane przez NFZ. Dlatego u pacjentów z podejrzeniem zmian w jelicie cienkim wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.

Kolonoskopia pozwala obejrzeć jelito grube oraz odbytnicę. Tak jak w przypadku gastroskopii do badania używa się endoskopu, w trakcie badania także można usunąć zmianę lub pobrać wycinek do badania histopatologicznego.

Choroby jelita - na co choruje jelito cienkie

Jelito cienkie składa się z dwunastnicy, jelita czczego i krętego. Do pierwszej z nich uchodzi przewód trzustkowy oraz żółciowy, dostarczają one substancji niezbędnych w procesie trawienia. Choroby w jego obrębie to:

• celiakia - inaczej choroba trzewna, choroba prowadzi do zaniku kosmków jelitowych, choroba ma podłoże immunologiczne, układ odpornościowy pacjentów wytwarza przeciwciała przeciwko glutenowi zawartemu w pszenicy, dlatego musi być on całkowicie wykluczony z diety;
• choroba wrzodowa dwunastnicy - schorzenie wywołuje zakażenie bakterią Helicobacter pylori;
• zespół krótkiego jelita - dotyczy, osób, u których konieczne było usuniecie fragmentu jelita;
• zespół rozrostu bakteryjnego - prowadzi do namnażania się bakterii bytujących w jelitach, pacjenci z tym schorzeniem bardzo często mają problemy z wchłanianiem
• zespół jelita drażliwego - to przewlekła choroba jelit, przypuszcza się, że ma podłoże psychiczne.

Anatomia człowieka: jelito cienkie

Choroby jelit - choroby jelita grubego

Jelito grube składa się z kątnicy z wyrostkiem robaczkowym, okrężnicy, esicy i odbytnicy. Odpowiada ono za wchłanianie wody, a dobroczynne bakterie w nim bytujące między innymi za produkcję witamin. Do chorób jelita grubego należą:

• wrzodziejące zapalenie jelita grubego - choroba autoimmunologiczna, w jelicie grubym z niejasnych przyczyn rozwija się stan zapalny;
• uchyłki jelita grubego - na ścianach jelita tworzą się wypustki, zazwyczaj ich obecność nie wywołuje żadnych dolegliwości, może się jednak zdarzyć, że przyczynią się do rozwoju stanu zapalnego;
• mikroskopowe zapalenie jelita grubego - na ścianach jelita rozwija się stan zapalny, jest on jednak widoczny to dopiero w badaniu mikroskopowym;
• polipy jelita grubego to uwypuklenie ściany jelita do jego wnętrza, zostawione bez leczenia mogą przekształcić się nowotwór;
• rak jelita grubego.

Czasem zdarza się, że choroba atakuje zarówno jelito cienkie i grube. Do tych schorzeń należą:

• niedokrwienie jelit - spowodowane jest nagłym zahamowaniem przepływu krwi w jelitach, najczęściej wywołane zakrzepem;
• choroba Leśniowskiego-Crohna - to choroba autoimmunologiczna, w jelitach, żołądku, a czasem i w przełyku z niejasnych przyczyn rozwija się stan zapalny;
• niedrożność jelit - może się pojawić u osób po operacjach układu pokarmowego, z zapaleniem w obrębie jamy brzusznej, chorujących na nowotwór czy mających przepuklinę, to także stan zagrażający życiu, który wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej;
• nadwrażliwość pokarmowa;
• zatrucie pokarmowe;
• choroby pasożytnicze (giardioza, tasiemczyca, glistnica).