Niedos³uch - kiedy mówimy o niedos³uchu?
Niedos³uch (³ac. hypoacusis) to zaburzenie ze strony narz±du s³uchu, polegaj±ce na nieprawid³owym przewodzeniu lub odbiorze d¼wiêków. Niedos³uch mo¿e byæ wrodzony, spowodowany mutacj± genetyczn± albo chorobami matki w czasie ci±¿y, lub te¿ przyjmowanymi przez ni± lekami, a tak¿e byæ skutkiem konfliktu serologicznego. Niedos³uch nabyty natomiast rozwija siê na skutek chorób, urazów mechanicznych g³owy. Mo¿e to byæ tak¿e efekt przyjmowanych leków. Do uszkodzenia s³uchu ponadto prowadzi nadmierny ha³as, w którym tkwimy na co dzieñ. Uszkodziæ s³uch mo¿e jednorazowy ale gwa³towny ha³as, np. wybuch. Dochodzi wtedy do urazu akustycznego. Jeszcze inny rodzaj to uraz ci¶nieniowy, czyli uszkodzenie narz±dów s³uchu w wyniku gwa³townej zmiany ci¶nienia powietrza w uchu. S³uch pogarsza siê tak¿e wraz z wiekiem. W miarê up³ywu lat dochodzi do zmian w narz±dzie s³uchu. G³uchota starcza odznacza siê, przede wszystkim, problemami ze s³yszeniem wysokich tonów i rozumieniem mowy w ha³asie.
Ze wzglêdu na g³êboko¶æ niedos³uchu, dzieli siê go na:
- lekki 20-40 dB
- umiarkowany 40-70 dB
- znaczny 70-90 dB
- g³êboki – powy¿ej 90 dB
Niedos³uch - rodzaje niedos³uchu
Wyró¿nia siê trzy rodzaje niedos³uchu:
- niedos³uch przewodzeniowy
- niedos³uch odbiorczy
- niedos³uch mieszany
Za niedos³uch przewodzeniowy (³ac. hypoacusis conductiva) odpowiedzialne jest uszkodzenie tej czê¶ci ucha, które przewodzi d¼wiêk, a wiêc ucha zewnêtrznego lub ucha ¶rodkowego. Ucha ¶rodkowe zbudowane jest z b³ony bêbenkowej, jamy bêbenkowej z trzema kosteczkami s³uchowymi oraz z tr±bki Eustachiusza i powierzchni zewnêtrznej okienka owalnego. Uszkodzenie tej delikatnej struktury skutkuje niedos³uchem. Taka osoba gorzej s³yszy niskie tony, czasem te¿ skar¿y siê na niewielkie szumy uszne albo uczucie zatkanego ucha. Nie ma k³opotów ze s³yszeniem przez telefon, a tak¿e dobrze odbiera s³owa w ha³asie. Sama te¿ nie mówi te¿ g³o¶no.
Do niedos³uchu przewodzeniowego dochodzi z powodu zaburzeñ w uchu zewnêtrznym. Mo¿e to byæ woskowina, która znajduje siê w nadmiarze w przewodzie s³uchowym, cia³o obce zatykaj±ce przewód, albo te¿ anatomiczna wada wrodzona lub zwê¿enie przewodu s³uchowego. A tak¿e ³agodny albo z³o¶liwy nowotwór przewodu s³uchowego.
Natomiast uszkodzenie ucha ¶rodkowego, które powoduje niedos³uch przewodzeniowy, mo¿e byæ spowodowane urazem g³owy i przebiciem lub usztywnieniem b³ony bêbenkowej, powstaniem blizn na b³onie bêbenkowej, ropnym, ostrym lub wysiêkowym zapaleniami ucha ¶rodkowego, nowotworami lub guzami w tej czê¶ci ucha, zatkaniem tr±bki Eustachiusza, a tak¿e otoskleroz± (genetyczne schorzenie kosteczek ucha ¶rodkowego).
Niedos³uch odbiorczy (³ac. hypoacusis perceptiva) zwi±zany jest z zaburzeniami w czê¶ci zwi±zanej z odbiorem d¼wiêku, czyli z uchem wewnêtrznym. Uszkodzeniu mo¿e ulec tzw. narz±d Cortiego, znajduj±cy siê w ¶limaku, a tak¿e pierwszy neuron drogi s³uchowej. Niedos³uch odbiorczy mo¿e tak¿e wynikaæ z uszkodzenia o¶rodku s³uchu w samym mózgu.
Osoba z niedos³uchem odbiorczym lepiej s³yszy niskie tony, nie s³yszy natomiast wysokich, ma problemy z wy³owieniem s³ów w ha³asie, skar¿y siê na silne szumy uszne, uczucie zatkania ucha, a tak¿e oczopl±s, zawroty g³owy i zaburzenia równowagi. Mo¿e siê zdarzyæ, ¿e nie rozumie mowy, mimo ¿e s³yszy s³owa.
Przyczyn mo¿e byæ wiele:
- zapalenie ucha wewnêtrznego
- wady wrodzone w budowie ucha wewnêtrznego
- zburzenia ukrwienia ucha wewnêtrznego
- infekcje wirusowe, powik³ania po infekcjach (grypa, ró¿yczka, ¶winka, HIV, cytomegalia, odra)
- urazy mechaniczne g³owy
- choroba Ménière’a
- guzy ko¶ci skroniowej
- guzy mózgu
- choroby naczyniowe mózgu (udar mózgu, têtniak)
- za¿ywanie leków, takich jak aminoglikozydy, wankomycyna, cisplatyna
- powik³ania po radioterapii
- stwardnienie rozsiane
- choroby autoimmunologiczne
- choroby metaboliczne
- zatrucia substancjami chemicznymi
Niedos³uch - leczenie
Leczenie niedos³uchu polega na leczeniu przyczynowym. Je¿eli jest to konieczne, wykonuje siê zabieg chirurgiczny, na przyk³ad usuniêcia guza, czy te¿ skorygowania wady anatomicznej. Mo¿liwe jest te¿ wszczepienie implantów ¶limakowych. Do poprawy funkcjonowania na co dzieñ przyczynia siê tak¿e stosowanie aparatów s³uchowych.
