Przepuklina kręgosłupa - skąd się bierze przepuklina kręgosłupa?
Na początek krótkie przypomnienie z zakresu anatomii. Nasz kręgosłup składa się z 26 kości i ma od 33 do 34 kręgów. Dzieli się na pięć odcinków: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i ogonowy (guziczny). Kręgosłup dorosłego człowieka to około 40-45 procent długości jego ciała. Między kręgami mieści się tzw. dysk, czyli krążek międzykręgowy, który zbudowany jest z wytrzymałej i elastycznej tkanki łącznej. Krążek międzykręgowy jest łącznikiem między kręgami, a także amortyzatorem, rodzajem oddzielającej je poduszki, chroniącej kręgi w trakcie pracy kręgosłupa.
Krążek międzykręgowy, czyli dysk, zbudowany jest ze sztywnej warstwy zewnętrznej, tzw. pierścienia włóknistego oraz z części centralnej, o konsystencji żelu, zwanej jądrem miażdżystym. Niestety, wraz z wiekiem, zmniejsza się sprężystość dysku, ponieważ ubywa wody w jądrze miażdżystym (dehydryzacja krążka międzykręgowego). Krążki międzykręgowe powoli tracą swoje właściwości amortyzujące. Do przepukliny kręgosłupa dochodzi, gdy jądro miażdżyste zostaje uciśnięte i przemieszczone w kierunku pierścienia włóknistego. W rezultacie pierścień włóknisty krążka międzykręgowego, czyli dysku, wystaje poza kanał kręgowy. Zdarza się ponadto, że pierścień włóknisty zostaje uszkodzony w wyniku ostrych stanów zapalnych. Przesunięty dysk, czyli jądro miażdżyste wraz z pierścieniem włóknistym, powoduje ucisk na korzenie czuciowe i ruchowe nerwów rdzeniowych oraz na rdzeń kręgowy. Stały ucisk na nerwy i rdzeń kręgowy powoduje mocny ból.
Przepuklina kręgosłupa - przyczyny i objawy
Przepuklina kręgosłupa w zdecydowanej większości zdarza się w okolicy dwóch dolnych dysków odcinka lędźwiowego, rzadziej na odcinku szyjnym, a już zdecydowanie najrzadziej na odcinku piersiowym. Do uszkodzenia krążka międzykręgowego dochodzi najczęściej podczas gwałtownych ruchów kręgosłupa. Na przykład w wyniku nagłego zgięcia kręgosłupa, podnoszenia lub przesuwania ciężkiego przedmiotu, nadmiernego wyciągania szyi w celu wykonania jakiejś czynności. Tak więc przepukliny kręgosłupa można się nabawić w wyniku urazów mechanicznych. Do czynników urazowych przepukliny kręgosłupa mogą dojść inne przyczyny, takie jak przekrwienie, obrzęk, zapalenie lub fibroza korzenia nerwowego.
Przepuklina kręgosłupa objawia się zazwyczaj nagle i początkowo towarzyszy jej ostry ból. Przy przepuklinie odcinka szyjnego pojawia się dodatkowo zesztywnienie karku. Przepuklina odcinka lędźwiowego objawia się tzw. postrzałem (lumbago) - ostrym bólem odcinka lędźwiowego, który niemalże zatrzymuje nas w miejscu. Ból promieniuje w stronę kończyn dolnych, może mu towarzyszyć mrowienie i drętwienie kończyn, brak czucia i tzw. rwa kulszowa.
Przepuklina kręgosłupa - leczenie
Ostra faza przepukliny kręgosłupa unieruchamia w łóżku na jakieś 7-10 dni. W tej fazie chorego leczy się niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi. W najcięższych stanach podaje się także kortykosteroidy. Po ustąpieniu najcięższych objawów bólowych można przystąpić do przeprowadzenia badań diagnostycznych, takich jak: prześwietlenie kręgosłupa, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.
Leczenie w kolejnej fazie polega na odpowiedniej rehabilitacji. Zaleca się także unikanie podnoszenia ciężarów, spanie na wznak na dość twardym materacu, a także utrzymywanie prawidłowej postawy ciała przy siedzeniu. W 75 procentach przypadków przepukliny na odcinku lędźwiowym dolegliwości ustępują samoistnie. Jądro miażdżyste ma bowiem tendencję do cofania się do wnętrza kręgu.
Najskuteczniejszą metodą leczenia przepukliny kręgosłupa jest masaż leczniczy, wykonany przez doświadczonego fizjoterapeutę. Pogłębiająca się przepuklina kręgosłupa, która dokucza nadal i pogłębia się, mimo działań fizjoterapeutycznych, wymaga już zabiegu chirurgicznego. Istnieje też mniej inwazyjny zabieg, stosowany do leczenia przepukliny kręgosłupa, zwany chemonukleolizą, polegający na wstrzykiwaniu do krążka międzydyskowego chymopapainy, czyli enzymu uzyskiwanego z mleczka papai. Inną metodą leczniczą jest dyscektomia przezskórna - do pierścienia krążka międzykręgowego wprowadza się instrument, za pomocą którego usuwa się niewielką część jądra.
Zabieg chirurgiczny jest konieczny, gdy uciskany przez wystający dysk nerw ulega destrukcji oraz gdy pojawiają się objawy tzw. zespołu końskiego ogona. W takim wypadku ucisk na nerwy odchodzące od rdzenia kręgowego powoduje kłopoty z chodzeniem oraz nietrzymanie moczu i stolca.
Przepuklina kręgosłupa - jak uniknąć "wypadnięcia dysku"?
Przepuklina kręgosłupa zdarza się częściej gdy:
- jesteśmy nałogowymi palaczami papierosów
- często podnosimy spore ciężary
- uprawiamy sporty siłowe, takie jak podnoszenie ciężarów, rzut młotem
- wykonujemy prace mocno obciążające kręgosłup
