Przepuklina - jak wygląda?
Na przepuklinę składają się cztery elementy:
- wrota przepukliny - miejsce, w którym fragment narządu przedostał się na zewnątrz jamy ciała. Jest to na ogół to słabsze miejsce w powłoce ciała, które nie wytrzymuje zwiększonego naporu ze strony narządów wewnętrznych (ciśnienia wewnątrzbrzusznego).
- kanał przepuklinowy - droga wydostawania się zawartości przepukliny
- worek przepuklinowy - uwypuklenie, w którym zbiera się zawartość przepukliny
- zawartość przepukliny - przemieszczony fragment narządu
Przepuklina powstaje, gdy jedna z powłok ciała (mięśnie, powięzi, więzadła) pęknie, pod wpływem wewnętrznego ciśnienia w tę szczelinę wciśnięty zostaje fragment narządu wewnętrznego, np. jelita. Dzieje się tak najczęściej w miejscach połączenia mięśni i tkanki łącznej. Przykładając rękę do uwypuklenia na skórze, na przykład brzucha, wyczuwamy wtedy jakby miękki woreczek (guz). Na początku łatwo go wepchnąć do jamy brzusznej. Potem pojawia się ból oraz niemiłe uczucie ciągnięcia, a nawet pieczenia przy uciskaniu guza. Ból wzmaga się w czasie wysiłku fizycznego, napinania mięśni przy wypróżnieniu czy kaszlu.
Przepuklina - podział ze względu na przyczyny
Przepuklina może być wrodzona, nabyta i pourazowa.
- Przepuklina wrodzona - ujawnia się zaraz po urodzeniu lub w pierwszych latach życia. Przyczyną jest niezamknięcie się otworów w jamie brzusznej w okresie życia płodowego (przepuklina pępkowa) oraz nieprawidłowości w procesie zstępowania jądra.
- Przepuklina nabyta - powstaje, gdy mięśnie ściany jamy brzusznej napierają z dużą siłą na otrzewną, która wciska się w szczeliny i słabsze miejsca w ścianie brzucha. Zwiększone ciśnienie powstaje pod wpływem, na przykład, dużego wysiłku fizycznego, a nawet uporczywego kaszlu, parcia na mocz, czy też przy zaparciach, gdy na siłę próbujemy się wypróżnić. Przepuklina pourazowa pojawia się czasem w wyniku ogromnego wysiłku fizycznego, np. w czasie ćwiczeń fizycznych.
- Przepuklina pooperacyjna - powikłanie powstałe na skutek operacji chirurgicznych (błąd przy zszywaniu rany, niewłaściwe szwy) lub w wyniku zaburzeń w gojeniu się rany poperacyjnej
Rodzaje przepuklin
Wyróżnia się przepukliny zewnętrzne, w tym najczęściej diagnozowane przepukliny brzuszne oraz przepukliny wewnętrzne.
Przepukliny brzuszne:
- przepuklina pachwinowa (przepuklina pachwinowa prosta, zwana też przyśrodkową, przepuklina pachwinowa skośna, zwana boczną, w jej ramach wyróżnia się przepuklinę mosznową i wargową) - około 70 proc. przypadków
- przepuklina udowa - to około 12 proc. zdiagnozowanych przypadków
- przepuklina pępkowa - wrodzona u dzieci, natomiast u dorosłych osób dotyka często kobiet w ciąży oraz kobiet z dużą nadwagą
- przepuklina w kresie białej - czyli w linii środkowej ciała, między mostkiem a spojeniem łonowym
- przepuklina w bliźnie pooperacyjnej
- przepuklina okołostomijna
- przepuklina nadbrzuszna
- przepuklina podbrzuszna
- przepuklina lędźwiowa
- przepuklina kulszowa
- przepuklina kroczowa
Przepukliny inne:
- przepuklina kręgosłupa lędźwiowego (tzw. wypadnięcie dysku) i szyjnego
- przepuklina pępowinowa - powstaje w wyniku wad genetycznych w okresie płodowym
- przepuklina cewy nerwowej - pojawia się w okresie życia płodowego dziecka (przepuklina mózgowa oraz przepuklina rdzenia kręgowego)
Przepukliny wewnętrzne, przeponowe, gdy narządy jamy brzusznej przedostają się do klatki piersiowej przez szczeliny w przeponie:
- przepuklina rozworu przełykowego (przepuklina okołoprzełykowa oraz wślizgowa)
- wrodzone przepukliny właściwe (m.in. Bochdaleka i Morgagniego)
Rodzaje przepuklin ze względu na objawy kliniczne
- przepuklina odprowadzalna - gdy zawartość worka przepuklinowego sama wraca do jamy ciała
- przepuklina nieodprowadzalna - nie da się już odprowadzić zawartości worka przepuklinowego z powrotem do jamy ciała, ale nadal jest on drożny
- przepuklina zadzierzgnięta - zawartość worka przepuklinowego została na tyle odcięta od reszty narządu, że doszło do niedokrwienia narządu uwięzionego w worku i w konsekwencji do martwicy
Leczenie przepukliny
Niektóre przepukliny ulegają samolikwidacji. Organizm sam niejako wciąga uwięzioną część, gdy ciśnienie wewnątrzbrzuszne się zmniejsza. Jeśli jednak istnieje ryzyko zadzierzgnięcia przepukliny wykonuje się operację chirurgiczną, aby nie dopuścić do martwicy. Zawartość worka przepuklinowego odprowadzana jest na powrót do jamy otrzewnej, a nadmiar tkanki odcinany. Następnie szczelina w powłokach jest zszywana i specjalnie wzmacniana. Wykorzystuje się do tego albo tkanki własne pacjenta, albo specjalne wytrzymałe sztuczne siatki.
