Zespół serotoninowy – co to jest?
Zespół serotoninowy to zespół objawów, który pojawiają się w efekcie zbyt wysokiego poziomu serotoniny w organizmie. Zazwyczaj zespół ten występuje podczas leczenia środkami przeciwdepresyjnymi, które działają na zasadzie blokowania wychwytu zwrotnego serotoniny. Takie leki to między innymi:
- Amitryptylina
- Citalopram
- Duloksetyna
- Fluoksetyna
- Fluwoksamina
- Klomipramina
- Paroksetyna
- Sertralina
- Wenlafaksyna
Warto zaznaczyć, że przyjmowanie samego leku przeciwdepresyjnego niezwykle rzadko wiąże się z wystąpieniem zespołu serotoninowego. Najczęściej zespół ten dotyczy pacjentów, którzy przyjmują również inne leki zwiększające poziom serotoniny w organizmie albo zaburzające metabolizm przyjmowanego leku antydepresyjnego. Leki, które mogą wchodzić w interakcję z przyjmowanymi lekami przeciwdepresyjnymi, to przede wszystkim:
- Leki przeciwbólowe, takie jak nefopamen oraz leki zawierające tramadol,
- Silne leki przeciwbólowe stosowane w przypadku ciężkich zespołów bólowych oraz chorób nowotworowych,
- Leki stosowane na kaszel, przeziębienie lub grypę zawierające triprolidynę, difenhydraminę lub dekstrometofran,
- Leki przeciwwymiotne, takie jak metoklopramiden,
- Leki przeciwmigrenowe, takie jak ergotamina,
- Niektóre suplementy diety mające w swoim składzie żeń-szeń lub dziurawiec,
- Niektóre antybiotyki podwyższające stężenie leku antydepresyjnego we krwi,
- Niektóre leki przeciwgrzybiczne podwyższające stężenie leku antydepresyjnego we krwi.
Zespół serotoninowy może wystąpić również na skutek połączenia leków przeciwdepresyjnych z narkotykami, zwłaszcza ecstasy, a także amfetaminą oraz jej pochodnymi.
Niezwykle istotne jest to, że zespół serotoninowy może wystąpić u różnych osób na skutek połączenia różnych leków. Reakcja organizmu na poszczególne leki zależy od ogólnego stanu zdrowia oraz przyjmowanej dawki, dlatego w przypadku przyjmowania jakichkolwiek medykamentów należy zachować szczególną ostrożność.
W trakcie wizyty u lekarza psychiatry konieczne jest poinformowanie go o wszystkich przyjmowanych środkach, a nawet suplementach diety i zażywanych preparatach ziołowych. Ważne jest, aby zapytać o to, czy przyjmowane leki nie powodują ryzyka zajścia niekorzystnych interakcji oraz wystąpienia powikłań.
Również w przypadku wizyty u lekarza innego niż psychiatra należy powiedzieć specjaliście o wszystkich przyjmowanych lekach, w tym o lekach antydepresyjnych.
Poza tym, warto zapytać o interakcje z środkami przeciwdepresyjnymi zawsze, gdy wykupuje się w aptece jakiekolwiek lekarstwo wydawane bez recepty.
Zespół serotoninowy – objawy
Objawy zespołu serotoninowego pojawiają się zazwyczaj nagle i postępują bardzo szybko. Najczęściej występujące objawy to:
- Bóle głowy
- Nudności
- Biegunka
- Wymioty
- Podwyższona temperatura ciała
- Zaczerwienienie skóry
- Rozszerzenie źrenic
- Zaburzenia świadomości
- Drgawki
- Bezsenność
- Sztywność mięśni
- Nadmierna potliwość
- Pobudzenie psychoruchowe
- Zaburzenia koordynacji ruchowej
- Przyspieszenie akcji serca
- Nadciśnienie tętnicze
- Uczucie zagubienia
- Poczucie niepokoju
- Problemy z koncentracją
- Halucynacje
- Utrata przytomności
- Śpiączka
Jeżeli jednocześnie pojawiają się przynajmniej trzy z wyżej wymienionych objawów i nie mają one innej przyczyny, takiej jak na przykład zatrucie lub infekcja, albo gdy w ciągu ostatnich tygodni wprowadzono lek antydepresyjny lub inny lek czy suplement diety należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem, który wykluczy lub potwierdzi zespół serotoninowy.
Zespół serotoninowy – leczenie
Nieleczony zespół serotoninowy jest potencjalnie śmiertelny, dlatego ważna jest szybka interwencja lekarska i podjęcie leczenia. Metoda leczenia zespołu serotoninowego zależy w dużej mierze od nasilenia objawów. Podstawą jest zaprzestanie przyjmowania leków o działaniu serotoninergicznym. W większości przypadków już samo odstawienie leków powoduje ustąpienie objawów w ciągu 24 godzin. W takich sytuacjach stosowanie dodatkowej terapii nie jest konieczne.
Poza tym w leczeniu zespołu serotoninowego pacjentowi podaje się dożylnie płyny, aby zapobiec odwodnieniu i zmniejszyć gorączkę. Podaje się również leki łagodzące sztywność mięśni, pobudzające albo takie, które blokują działanie serotoniny. Zaleca się również stosowanie preparatów, które zmniejszają pobudliwość neurologiczną oraz redukują ryzyko pojawienia się niewydolności oddechowej.
