Na początek poznajmy skład owoców jałowca
Owoce jałowca nazywane są szyszkojagodami i dojrzałe mają wygląd ciemnofioletowych kuleczek. To te owoce wykorzystuje się w kuchni i w aptece. Zbiór odbywa się późną jesienią i zimą. Następne owoce suszone są w temperaturze do 35 stopni i w takiej suszonej formie trafiają do kuchni.
W skład owoców jałowca (szyszkojagód) wchodzą:
- olejek eteryczny - zawartość ok. 0,5-1,5 proc.
- kwasy organiczne (kwas mrówkowy, kwas octowy oraz jabłkowy) - około 3 proc.
- węglowodany (w tym glukozy, fruktozy) - około 25-30 proc.
- składniki mineralne - 5-7 proc.
- ponadto - żywice, woski, pektyny, glikozydy, inozytol (organiczny związek chemiczny), pentozany
Jałowiec od wieków wykorzystywano w kuchni i medycynie
Jałowiec pospolity rośnie powszechnie w naszym kraju. Nie ma wygórowanych wymagań: możemy go znaleźć zarówno na bagnach, jak i w lasach, na łąkach i nieużytkach, a nawet uczepione skalistych wzniesień.
Człowiek dość szybko poznał walory iglastego krzewu. Zbierał jego owoce, które wykorzystywał w kuchni, w medycynie ludowej, w weterynarii, a także do produkcji olejków.
Owoce jałowca są cenioną przyprawą. Podnoszą walory smakowe potraw, wzmagają apetyt, pomagają wątrobie uporać się z ciężkimi do strawienia daniami.
Zarówno suszone owoce, jak i wyciągi (olejki) pełnią ważną rolę w ziołolecznictwie, zalecane przy problemach trawiennych i moczowych oraz w bólach reumatycznych.
Jałowiec służy w kosmetologii: z suszonych jagód jałowca wytwarza się olejek jałowcowy, ceniony w fitoterapii.
W dymie jałowcowym wędzimy mięsa, wędliny i ryby. Jałowiec bywa także wiecznie zieloną ozdobą naszych ogrodów. A to tylko niektóre z zastosowań tej rośliny.
Jałowiec - właściwości zdrowotne
Podstawowe prozdrowotne właściwości jałowca opierają się na jego działaniu moczopędnym i bakteriobójczym. Dzięki temu napar z suszonych owoców pomoże nam pozbyć się szybciej stanów zapalnych np. pęcherza moczowego.
Jałowiec ponadto świetnie działa na wątrobę i wzmaga wydzielanie żółci pomagając w problemach trawiennych. To tę zaletę rośliny zauważyli już kilka wieków temu kucharze, dodając go do ciężkostrawnych potraw.
Jałowiec, działając moczopędnie i pobudzająco na wątrobę, pomaga organizmowi oczyszczać się z toksyn, dzięki czemu wspiera nas w walce z cellulitem.
Roślina, zastosowana w formie maści z dodatkiem olejku jałowcowego, świetnie rozgrzewa i przynosi ulgę w bólach reumatycznych oraz w nerwobólach. Olejek jałowcowy ma ponadto działanie bakteriobójcze, dzięki czemu okazuje się pomocny w leczeniu trądzika oraz do pielęgnacji włosów z łupieżem.
Jałowiec - przeciwwskazania
Preparatów z jałowca nie powinno się nadużywać: trzy-cztery owoce na dzień wystarczą w zupełności. Nie zażywajmy jałowca nieprzerwanie dłużej niż 5-6 tygodni. Przedawkowany może nam podrażnić przewód pokarmowy lub układ moczowy. Nie stosujemy jałowca, gdy jesteśmy w ciąży lub karmimy piersią. Spożywanie owoców jałowca nie jest także wskazane w ciężkich schorzeniach nerek lub w stanach zapalnych przewodu pokarmowego.
Jałowiec w kuchni
Owoce jałowca są w kuchni mile widziane. Mają gorzkosłodki smak i korzenny aromat. Nie zjadamy ich na surowo lecz w formie suszonej. Powinno się je przechowywać w całości i skruszyć palcami dopiero przed użyciem, aby nie straciły swoich walorów. Przyprawiamy nim potrawy tłuste, ciężkostrawne oraz te, które mogą powodować wzdęcia. Świetnie komponują się mięsem, szczególnie z dziczyzną oraz pasztetami, sosami, bigosem czy kapustą kiszoną. Mielone owoce jałowca dodaje się do mieszanek różnych przypraw. Współgra z pietruszką, tymiankiem, liśćmi laurowymi, czosnkiem.
Jałowiec znajduje ponadto zastosowanie w piwowarstwie, robi się z niego nalewki (jałowcówkę), Anglosasi produkują na jego bazie dobrze nam znany gin.
