Berberys zwyczajny rośnie dziko głównie w Środkowej i Południowej Europie, w Azji Mniejszej i na Kaukazie. Naturalnie porasta nasłonecznione obrzeża lasów, pól i łąk. W Polsce, ze względu na dużą zawartość witaminy C w owocach zwany jest kwaśnicą lub polską cytryną.
Berberys ma wybarwione liście, żółte kwiaty i jaskrawe, czerwone owoce pozostające na gałęziach nawet zimą. Dzięki swojej urodzie berberys uważany jest za najpopularniejszą roślinę ozdobną w parkach i ogrodach.
Już w starożytnej Mezopotamii wykorzystywano lecznicze właściwości berberysu. Wprawdzie tylko owoce berberysu są jadalne, ale również suszone liście, kora, a nawet korzenie są wykorzystywane w ziołolecznictwie.
Owoce berberysu zawierają duże ilości witaminy C, kwasy organiczne, flawonoidy (w tym rutynę), karotenoidy, pektyny, cukry i sole mineralne.
Liście, korzenie i kora mają w swoim składzie garbniki i alkaloidy.
Obecne w całej roślinie berberyna i berbamina - to związki o właściwościach przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych.
Berberys w medycynie naturalnej stosuje się do wspierania układu odpornościowego oraz wzmacniania organizmu. Jest to bowiem istna „bomba witaminowa”. Berberys przyspiesza też rekonwalescencję, leczy stany grypowe i zwykłe przeziębienia. Jego właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne pozwalają skutecznie zwalczać infekcje.
Zawarte w berberysie substancje są żółciopędne, wzmagają wydzielanie soku żołądkowego, poprawiają pracę żołądka, regulują przemianę materii. Preparaty z rośliny używane są w stanach zapalnych wątroby, przy zaburzeniach trawienia, w kamicy żółciowej i na pobudzenie apetytu.
Berberys polecany jest również na obniżenie ciśnienia krwi, w stanach zapalnych narządów płciowych, do płukania jamy ustnej i gardła, jako środek moczopędny i odkażający, do obniżenia temperatury.
Wszystkie części berberysu, poza owocami, zawierają substancje toksyczne, więc preparatów z berberysem należy używać rozsądnie, najlepiej w porozumieniu z lekarzem. Dodatkowo preparatów z tej rośliny nie powinny stosować kobiety w ciąży. Spożywanie berberysu zbyt długo może spowodować skutki uboczne w postaci nadmiaru odkładającej się w organizmie berberyny.
Suszone owoce berberysu dodawać można do owsianki, a ze świeżych jagód robi się soki, konfitury, dżemy, galaretki i wino.
Żółtego barwnika zawartego w korze i drewnie berberysu, używano do koloryzowania tkanin i skór.