W jakim pożywieniu są karotenoidy?
Ze względu na to, że karotenoidy nadają pożywieniu barwę żółtą, pomarańczową oraz czerwoną nietrudno domyśleć się, w jakich produktach roślinnych występują te barwniki. Najbardziej popularne źródła różnego rodzaju karotenoidów to:
- pomidory,
- marchewka,
- dynia,
- papryka,
- pomarańcze,
- brzoskwinie,
- wiśnie,
- czerwone grejpfruty,
- kukurydza,
- arbuz,
- dzika róża,
- rokitnik,
- bataty,
- morele,
- mango.
Poza tym, karotenoidy znaleźć można w warzywach zielonolistnych, zwłaszcza o ciemnych zielonych liściach, do których należą na przykład pietruszka, szpinak, jarmuż czy też brokuły. Antyutleniaczy tego typu nie brakuje także w białej kapuście, a ich niewielkie ilości można znaleźć w nabiale, a szczególnie mleku pochodzącym od krów karmionych trawą, a także w żółtku jaja. Dodatkowo, jajko wpływa na zwiększanie przyswajania karotenoidów z innych produktów spożywczych. Z tego względu warto dodawać do sałatek ugotowane jajko. Karotenoidy nie tracą swoich dobroczynnych właściwości podczas obróbki cieplnej. Co więcej, niektóre gotowane produkty, takie jak na przykład pomidory, zawierają więcej karotenoidów niż ich surowe odpowiedniki.
Jeżeli z jakichś powodów niemożliwe jest dostarczanie odpowiednich ilości karotenoidów w codziennie spożywanych produktach, warto rozważyć suplementację tych składników. W aptekach dostępne są suplementy zawierające poszczególne rodzaje karotenoidów, ale również kompozycję kilku rodzajów antyutleniaczy oraz innych składników. Warto pamiętać, aby przed włączeniem jakiejkolwiek suplementacji, skonsultować się z lekarzem (niektóre preparaty mogą wchodzić w szkodliwe reakcje z branymi lekami).
Karotenoidy - właściwości
Karotenoidy to barwniki występujące między innymi w owocach oraz kwiatach. Nadają one kolor od żółtego, przez pomarańczowy aż po czerwony. Do karotenoidów, które istotnie wpływają na nasze zdrowie zaliczyć należy:
- β - karoten,
- α - karoten,
- luteina,
- likopen,
- β - kryptoksantyna,
- zeaksantyna.
Związki te są zaliczane do tak zwanych prekursorów witaminy A, co oznacza, że przy odpowiednich warunkach organizm wytwarza z nich witaminę A.
Karotenoidy mają duży wpływ na ludzkie zdrowie i są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania wielu organów i układów. Jakie działanie mają karotenoidy?
- Wpływają na zdrowy wygląd skóry: Beta-karoten jest magazynowany w skórze, przez co zyskuje ona zdrowy kolor i wygląda na pięknie opaloną. Poza tym, beta-karoten neutralizuje działanie wolnych rodników i chroni skórę przed negatywnym wpływem promieni słonecznych. Co więcej, antyutleniacze tego typu zapobiegają złuszczaniu się naskórka, wpływają pozytywnie na wzrost nabłonka, a także przyspieszają gojenie się ran i innych uszkodzeń skóry. Ze względu na działanie ochronne oraz pozytywny wpływ na skórę karotenoidy są chętnie stosowane w kosmetyce jako składnik kremów brązujących oraz poprawiających koloryt skóry.
- Są niezbędne dla zdrowia oczu: luteina w połączeniu z beta-karotenem są niezwykle istotne dla prawidłowej pracy narządu wzroku. Składniki te wiążą wolne rodniki oraz filtrują promieniowanie docierające do oczu, chroniąc fotoreceptory przed wysokoenergetycznym niebieskim światłem, które może prowadzić do zwyrodnienia plamki żółtej.
- Zapobiegają chorobom układu krwionośnego: Przeciwutleniacze, a zwłaszcza karotenoidy, obniżają poziom złego cholesterolu i przeciwdziałają odkładaniu się w naczyniach krwionośnych złogów cholesterolu, a co za tym idzie zmniejszają ryzyko wystąpienia miażdżycy oraz chorób serca, a nawet udarowi mózgu i zawałowi serca.
- Przeciwdziałają rozwojowi chorób nowotworowych: karotenoidy chronią organizm przed chorobami nowotworowymi poprzez usuwanie z organizmu wolnych rodników odpowiadających za rozwój różnego rodzaju nowotworów.
- Pomagają zachować funkcje poznawcze: przy użyciu metody funkcjonalnego rezonansu magnetycznego stwierdzono, że osoby, w których organizmach występował wyższy poziom zeaksantyny oraz luteiny miały lepszą pamięć i zdolności kojarzenia.
- Obniżają ryzyko złamań kości o podłożu osteoporotycznym: udowodniono, że osoby, w których diecie występuje odpowiednia ilość karotenoidów, które organizm wykorzystuje do produkcji witaminy A, są mniej narażone na złamania kości wynikające z osteoporozy. Efekt ten jest najsilniejszy u starszych mężczyzn o szczupłej budowie ciała.
