Niesteroidowe leki przeciwzapalne - działanie, wykaz, najważniejsze podziały

Niesteroidowe leki przeciwzapalne to szeroka grupa, do które należą różne środki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Jakie jest ich działanie? Na jakie grupy dzieli się niesteroidowe leki przeciwzapalne?

Niesteroidowe leki przeciwzapalne - co to jest?

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) to bardzo szeroka grupa leków. Obejmuje ona środki przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Do tego grona środków zaliczane są m.in. popularna aspiryna czy ibuprofen. Wyróżnia je przede wszystkim odmienna struktura od kortykosteroidów.

Kortykosteroidy - co to jest? Kiedy się je stosuje? Czy są dostępne bez recepty? Czytaj TUTAJ >>

Niesteroidowe leki przeciwzapalne są stosowane m.in. w zwalczaniu bólów, podwyższonej temperatury i hamowaniu stanów zapalnych. Warto jednak zaznaczyć, że działają one głównie na ból o małym i średnim natężeniu. W przypadkach poważniejszych (np. w trakcie choroby nowotworowej) niesteroidowe leki przeciwzapalne łączone są zazwyczaj z lekami opioidowymi.

Które leki zaliczane są do kategorii niesteroidowych leków przeciwzapalnych? Jaki jest ich podział? Czy niesteroidowe leki przeciwzapalne są dostępne bez recepty? Wyjaśniamy w dalszej części artykułu.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne - wykaz

Działanie tego typu środków najogólniej rzecz ujmując, polega na hamowaniu cyklooksygenazy prostaglandynowej (COX). W latach 70. XX wieku wyjaśnił to brytyjski farmakolog John Vane (laureat Nagrody Nobla w 1982 z medycyny).

Podstawowy podział niesteroidowych leków przeciwzapalnych obejmuje trzy generacje.

NLPZ I generacji (klasyczne) dzielą się na:

  1. hamujące preferencyjnie COX-1 (ketoprofen, indometacyna, aspiryna)
  2. hamujące jednakowo oba izoenzymy (nabumeton, naproksen, ibuprofen, diklofenak)

Z kolei leki II generacji hamują głównie COX-2 (COX-1 w znacznie mniejszym stopniu). To m.in. nimesulid i meloksykam. Natomiast leki III generacji hamują COX-2 w sposób wybiórczy. To na przykład celekoksyb.

Leptyna: hormon sytości. Czy to ona jest winna, że tyjesz?

Podział ze względu na pochodne - przykłady

Istnieje jeszcze inny ważny podział tego typu środków. 

  • pochodne kwasu fenylooctowego (np. aklofenak)
  • pochodne kwasu salicylowego (np. salicylan choliny)
  • pochodne kwasu propionowego (np. ibuprofen)
  • pochodne alifatyczne i heterocykliczne (np. sulindak)
  • pochodne pirazolu (np. fenylbutazon)
  • pochodne naftyloketonów (np. nabumeton)

Niesteroidowe leki przeciwzapalne bez recepty

Ze względu na fakt, że leki te sprzedawane są z reguły bez recepty lekarskiej, cieszą się one sporą popularnością. Są one często stosowane w przypadku przeziębień, podwyższonej temperatury i bólu o małym lub średnim natężeniu. Musimy jednak pamiętać, że z reguły środki tego typu nie są zalecane dzieciom poniżej dwunastego roku życia. Inne przeciwwskazania do ich przyjmowania to m.in.:

  • nadciśnienie tętnicze
  • choroby układu pokarmowego
  • niewydolność wątroby
  • niewydolność nerek
  • niewydolność serca
  • zaburzenia krzepnięcia krwi
  • ciąża (zwłaszcza trzeci trymestr)

Niesteroidowe leki przeciwzapalne - przykłady działań niepożądanych

Przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych może jednak wiązać się z niepożądanymi działaniami. Dzieje się tak zwłaszcza nadmiernego ich zażycia lub łączenia ich z alkoholem lub innymi lekami. Do działań niepożądanych zaliczamy m.in.:

  • wrzody żołądka
  • krwawienie z dwunastnicy
  • zaburzenia pracy nerek
  • zaburzenia pracy wątroby
  • obniżenie skuteczności leków przyjmowanych na nadiśnienie

Niesteroidowe leki przeciwzapalne - o tym pamiętaj

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) to bardzo szeroka grupa leków. Obejmuje ona środki przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Stosuje się je głównie w przypadku łagodzenia bólu i przeziębień. O czym jeszcze warto pamiętać?

  • Działanie tego typu środków najogólniej rzecz ujmując polega na hamowaniu cyklooksygenazy prostaglandynowej (COX).
  • Podstawowy podział niesteroidowych leków przeciwzapalnych obejmuje trzy generacje. 
  • Ze względu na fakt, że leki te sprzedawane są z reguły bez recepty lekarskiej, cieszą się one sporą popularnością.
  • Musimy jednak pamiętać, że z reguły środki tego typu nie są zalecane dzieciom poniżej dwunastego roku życia. Inne przeciwwskazania to m.in. nadciśnienie tętnicze i choroby układu pokarmowego.
  • Przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych może jednak wiązać się z niepożądanymi działaniami (to m.in. krwawienie z dwunastnicy i wrzody żołądka).

Zobacz także:

Więcej o: