Leki immunosupresyjne prowadzą do przejściowego lub stałego obniżenia odporności organizm, czyli tzw. immunosupresji. Mimo że sposobów na wyłączenie układu odpornościowego jest kilka (np. usunięcie grasicy, która odpowiada za produkcję przeciwciał lub wprowadzenie radioterapii), to jedynie immunosupresję stosuje się jako element profilaktyki lub formę leczenia. Taki sposób walki z chorobą to immunoterapia.
Ale nie ogranicza się ona tylko do osłabiania odporności. W niektórych przypadkach pomaga pobudzić układ odpornościowy do pracy (tzw. immunostymulacja) lub całkowicie go odbudować (tzw. immunorekonstrukcja).
Leki immunosupresyjne – działanie
Leki immunosupresyjne podaje się sytuacji, gdy konieczne jest w osłabienie procesów obronnych organizmu, czyli wyłącznie układu odpornościowego. To jak silna, rozległa i długotrwała ma być immunosupresja zależy od rodzaju schorzenia oraz stanu pacjenta. Pod uwagę brane są także dojrzałość immunologiczna, rodzaj i ilości antygenu, dawki i częstości podań leku immunosupresyjnego oraz rodzaju odpowiedzi immunologicznej.
Do grupy najczęściej stosowanych leków immunosupresyjnych należą:
- glikortykosteroidy
- cytostatyki
- przeciwciała monoklonalne
- leki, które oddziałują na immunofiliny, np. cyklosporyna, takrolimus, syrolimus (rapamycyna), ewerolimus
- leki niesklasyfikowane: interferony, białko wiążące TNF (czynnik martwicy nowotworów) i kwas mykofenolowy
Leki immunosupresyjne po przeszczepie
Kiedy pacjent dostaje nowy organ, jego organizm widzi w nim zagrożenie i zaczyna go zwalczać. Aby powstrzymać ten proces i nie dopuścić do odrzucenia przeszczepu osobom po tego rodzaju operacjach podaje się właśnie lekki immunosupresyjne. Osłabiają one odporność i pozwalają, aby nowy organ mógł się przyjąć i zaczął pracować.
Dodatkowo równocześnie z immunosupresją, podaje się inne leki. Ich działanie, rodzaj oraz dawkowanie zależy od przeszczepianego narządu, stopnia ryzyka immunologicznego, nasilenia zaburzeń metabolicznych, obecności schorzeń współistniejących oraz czynności przeszczepu.
Jeśli chory dobrze reaguje na leczenie i organ zaczyna pracować jak należy dawka leku immunosupresyjnego stopniowo jest zmniejsza. Bardzo często osoby po przeszczepach, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo odrzucenia przez organizm narządu zmuszeni są przyjmować leki, ale w dużo mniejszej dawce, praktycznie do końca życia. Zazwyczaj przyjmowanie przez chorego środków o działaniu immunosupresyjnym jest konieczne od momentu przeszczepienia narządu do czasu ustania jego funkcji.
Leki immunosupresyjne w chorobach autoimmunologicznych
Choroby autoimmunologiczne (nazywane także chorobami autoagresji) to schorzenia, w których, bardzo często, z nie do końca znanego powodu, układ odpornościowy traktuje organizm jak wroga i zaczyna go atakować, co prowadzi do trwałych, często nieodwracalnych uszkodzeń. W tym przypadku leki immunosupresyjne hamują ten proces. Taka forma leczenia stosowana jest u osób z:
- reumatoidalnym zapaleniem stawów
- toczniem rumieniowatym układowym
- pęcherzycą
- wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego
- chorobą Leśniowskiego-Crohna
Leki immunosupresyjne – działania niepożądane
Mimo że ten rodzaj terapii zazwyczaj okazuje się bardzo skuteczny, to niestety i przyjmowanie może wywoływać skutki uboczne. Do najczęściej występujących należą:
- większa podatność na infekcje – lekki o działaniu immunosupresyjnym bardzo często prowadzą do rozwoju przewlekłych zakażeń wirusowych. Najczęściej stan zapalny obejmuje trzustkę, wątrobę oraz skórę, zwłaszcza gdy dojdzie do zakażenia wirusem HPV (wirus brodawczaka ludzkiego, odpowiada za rozwój raka szyjki macicy u kobiet i niekiedy raka prącia u mężczyzn). Zmiany te spowodowane przez stosunkowo niegroźne wirusy, które zazwyczaj nie wywołują w organizmie większej szkody. Niestety leki immunosupresyjne blokują także działania układu odpornościowego, które w normalnych warunkach bardzo szybko pozbyłyby się patogenu.
- Nowotwory – przy stosowaniu immunosupresji znacznie podnosi się prawdopodobieństwo rozwoju nowotworu skóry, szyjki macicy, pęcherza moczowego, chłoniaka, nerek, wątroby (to zazwyczaj konsekwencja wirusowego zapalenia wątroby)
- Nadciśnienie, wrzody – bardzo często u pacjentów leczonych immunosupresją pojawiają się zaburzenia metaboliczne, kostne oraz sercowo-naczyniowe. Terapia znacznie podnosi prawdopodobieństwo rozwoju hiperlipidemii, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy. U części chorych w żołądku pojawiają się wrzody oraz dochodzi do poważnego uszkodzenia nerek czy wątroby.
To również może cię zainteresować:
