Artykuł po raz pierwszy ukazał się w 2019 roku, ale przypominamy go w związku z falą "tajemniczych" zakażeń bakteryjnych w Argentynie. Okazuje się, że sprawcą ciężkich infekcji dróg oddechowych, w tym zgonów, jest Legionella, bakteria odpowiedzialna za rozwój choroby legionistów.
Więcej o zagrożeniach zdrowotnych na Gazeta.pl
Pierwsze wzmianki o schorzeniu pochodzą lat 70. minionego wieku. Pierwsze grupowe zachorowanie odnotowano w 1976 r. W Pensylwanii podczas zjazdu weteranów II wojny światowej jednego z legionów amerykańskich zaledwie w ciągu kilku dni blisko 200 osób trafiło do szpitala z podejrzeniem zapalenia płuc. Infekcja okazała się na tyle silna, że doprowadziła do śmierci trzydziestu pacjentów.
W wyniku śledztwa mającego wyjaśnić przyczynę zachorowań wykryto w instalacji hotelu w Filadelfii, w którym odbywało się spotkanie, bakterię Legionellę. Zdaniem badaczy to właśnie ona odpowiedzialna jest za rozwój choroby legionistów. Nazwa schorzenia miała uczcić pamięć pierwszych ofiar.
Legionelloza (choroba legionistów) - przyczyny
Jak się zarażamy choroba legionistów? Legionelloza jest chorobą zakaźną występująca na całym świecie. Bakteria może się pojawić w instalacji wodnej, szczególnie stara instalacja wodna sprzyjają kolonizacji bakterii. Legionella najszybciej rozwija się w temepraturze wody 20–50°C. Bakterie Legionelli giną w temperaturze powyżej 60°C. Na ryzyko zachorowania na chorobę legionistów najczęściej są narażeni mężczyźni w wieku 40-65 lat, podróżujący, turyści, którzy się stykają z urządzeniami nawilżającymi w hotelach, środkach lokomocji. Zachorowaniu na chorobę legionistów sprzyjają: palenie papierosów, alkoholizm, przebywanie w środowisku o dużym zapyleniu, w klimacie tropikalnym, obniżenie odporności w wyniku chorób takich jak np.nowotwory, HIV, czy leczenia immunosupresyjnego.
Co jest bardzo istotne, do zakażenia chorobą legionistów dochodzi na drodze oddechowej (inhalacyjnej), wypicie zakażonej wody nie powoduje zachorowania. Choroba nie przenosi się z człowieka na człowieka.
Choroba legionistów (legionelloza) - objawy
Charakterystyczne dla schorzenia dolegliwości najczęściej pojawiają się po upływie dwóch, maksymalnie dziesięciu dni od wniknięcia patogenu do organizmu pacjenta. Obecność bakterii niesie za sobą znaczne osłabienie, złe samopoczucie, senność oraz brak apetytu.
Chorzy mają podwyższoną temperaturę ciała oraz dreszcze. Zdarza się, że schorzeniu towarzyszą wymioty, nudności czy biegunka. Niekiedy obserwuje się objawy splątania i otępienia. Mogą także pojawić się drgawki oraz halucynacje. Generalnie choroba legionistów ma dwie postaci: płucną i pozapłucną, ta druga przebiega jako gorączka Pontiac albo zakażenie uogólnione.
Choroba legionistów, postać płucna objawia się: suchym kaszlem, dusznością, bólami brzucha, gorączką do 39 stopni C., wymiotami i biegunką. Może dochodzić również do zaburzenia świadomości oraz powikłań takich jak: niewydolność oddechowa, niewydolność nerek. Ok. 20 procent pacjentów z płucnym, ciężkim przebiegiem zakażenia umiera z powodu legionellozy.
Choroba legionistów, postać pozapłucna – może przebiegać jako:
- gorączka Pontiac – objawia się gorączką, bólami głowy i mięśni oraz nieżytem górnych dróg oddechowych. Przypomina łagodna grypę. Pacjent zdrowieje samoistnie, po kilku dniach.
- zakażenie uogólnione z objawami sepsy - pojawia się głównie u osób np. po transplantacji. Ta forma zakażenia charakteryzuje się wysokim wskaźnikiem śmiertelności.
Ponieważ choroba legionistów to rodzaj zapalenia płuc większość pacjentów uskarża się na bóle w klatce piersiowej oraz suchy kaszel, który wraz z postępem zakażenia zmienia się w mokry (w tym krwioplucie).
Choroba legionistów (legionelloza) - leczenie
Obok analizy objawów konieczne jest wykonanie morfologii (wykazuje ona obok stanu zapalnego niedobór sodu oraz fosforanów) oraz badania moczu. Zakażenie legionellą można potwierdzić pobierając próbkę plwociny. Aby przyjrzeć się oraz ocenić skalę zmian w płucach zleca się RTG klatki piersiowej. Dodatkowo zleca się bronchoskopię (badanie endoskopowe układu oddechowego).
Leczenia wymaga zazwyczaj tylko 10 proc. wszystkich chorych. W pozostałych przypadkach legionelloza nie wywołuje żadnych dolegliwości i mija samoistnie. Jeśli jednak stan pacjenta wymaga interwencji stosuje się przede wszystkim antybiotykoterapię. W leczenie legionelozy stosuje się antybiotyki z grupy makrolidów przez około 3 tygodnie. Jeszcze nie ma szczepionki przeciwko legionelozie, trwają badania.
Choroba legionistów - profilaktyka
Aby zapobiec epidemii legionelozy w hotelach, w szpitalach i innych miejscach użyteczności publicznej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej wprowadzono następujące zasady:
- okresowe badanie wody pod kątem obecność bakterii Legionella. Jeśli badanie wskazuje powyżej 1000 komórek bakterii w 100 ml, należy interweniować
- czyszczenie zbiorników sieci wodnej z osadu przynajmniej dwa razy w roku
- chlorowanie wody
- urządzenia nawilżające powinny być regularnie czyszczone z osadu i napełniane tylko jałową wodą (np. przegotowaną)
- obniżanie wilgotności powietrza.
Czytaj także:
