Udar krwotoczny spowodowany jest nagłym wylewem krwi z pękniętego naczynia, który niszczy tkanki mózgu. Wyróżnia się dwa rodzaje krwotoku - podpajęczynówkowy oraz śródmózgowy. Pierwszy stanowi zaledwie 5 proc. wszystkich wylewów, drugi diagnozowany jest w 10-15 proc. przypadków. Udary krwotoczne mogą wystąpić w każdym wieku, jednak najczęściej dotykają mężczyzn, między 50. a 70. rokiem życia. Zarazem trzeba pamiętać, że problemy krążeniowe to także ogromne zagrożenie dla kobiet i obecnie są także najczęstszą przyczyną zgonów Polek.
Więcej na ten temat: Boimy się najbardziej nowotworów, a umieramy najczęściej na choroby krążenia
Przyczyny wylewu krwi do mózgu
W większości przypadków wylew spowodowany jest nadciśnieniem tętniczym. Nadciśnienie nie musi dawać żadnych objawów, niejednokrotnie trudno odkryć jego przyczynę, jednak zdecydowanie sprzyja mu nadwaga oraz otyłość, brak ruchu, niewłaściwa dieta i zmiany miażdżycowe.
Inne przyczyny wylewu to:
- tętniaki,
- malformacje tkankowe (np. rzadkie wady wrodzone naczyń),
- skazy krwotoczne (skłonność do krwawień w obrębie tkanek np. skóry, błony śluzowej; narządów np. nosa; czy układów np. pokarmowego, moczowo-płciowego).
Wylew krwi do mózgu częściej występuje u osób ze zmianami miażdżycowymi (a te w połączeniu z nadciśnieniem to już mieszanka bardzo niebezpieczna), zaburzeniami krzepnięcia oraz z ostrymi zakażeniami wywołanymi toksynami lub urazami uszkadzającymi naczynia mózgowe. Ryzyko wylewu wzrasta także u osób zażywających narkotyki np. amfetaminę oraz kokainę.
Wylew (udar krwotoczny mózgu): objawy
Charakterystyczne dla wylewu krwi do mózgu objawy w większości przypadków pojawiają się nagle.
Najczęstsze oznaki choroby na początku to:
Ból głowy zazwyczaj jest bardzo nasilony lub pacjenci opisują go jako "niepodobny do żadnego innego".
Następnie zaczynają się kłopoty z funkcjonowaniem mózgu oraz zaburzenia świadomości.
Zazwyczaj po kilku minutach chory traci przytomność, co oznacza rozwijanie się stanu śpiączkowego.
Objawom towarzyszy częściowy paraliż np. opadanie kącika ust po stronie porażonej.
W niektórych przypadkach wylewowi towarzyszą objawy oponowe tj.:
- sztywność karku,
- bolesność uciskowa gałek ocznych,
- światłowstręt,
- nadwrażliwość na bodźce słuchowe.
W zależności od umiejscowienia krwawienia pojawiają się bóle:
- płat czołowy - ból okolicy czołowej, niedowład połowiczny lub obustronne porażenie mięśniowe
- płat ciemieniowy - ból okolic ciemieniowo - skroniowych, brak czucia
- płat skroniowy - bóle okolicy skroniowej, niedowidzenie kwadrantowe (uszkodzenie promienistości wzrokowej)
- płat potyliczny - ból oka po stronie udaru, niedowidzenie połowiczne (brak widzenia jednej połowy pola widzenia)
Wylew (udar krwotoczny mózgu) - leczenie
W przypadku wylewu liczy się przede wszystkim szybka reakcja. Zazwyczaj jednoznaczną diagnozę pomaga postawić tomografia komputerowa. W skrajnych przypadkach wykonuje się rezonans magnetyczny, który pozwala jednoznacznie określić schorzenie. Obydwa badania obrazowe pozwalają wykluczyć inne choroby mózgu np. guz śródczaszkowy. Dodatkowo konieczne jest ciągłe monitorowanie czynności życiowych chorego. Uzupełnia się niedobór elektrolitów i płynów. Szczególną uwagę należy zwrócić na ciśnienie tętnicze. W przypadku udaru oraz gdy towarzyszy mu ostry zespół wieńcowy, ostra niewydolność nerek lub niewydolność serca nie można go zbyt gwałtownie obniżać. Konieczna jest kontrola temperatury oraz profilaktyka przeciwzakrzepowa, leczenie przeciwdrgawkowe oraz przeciwobrzękowe.
W leczeniu wylewu można stosować leczenie zachowawcze (farmakologiczne, leki rozpuszczające skrzepy) lub chirurgiczne. To ostatnie jest niezbędne u pacjentów z wylewem do móżdżku i gdy ognisko krwotoku jest większe niż 3 centymetry, występują ubytki neurologiczne lub ucisk pnia mózgu lub wodogłowie. W innych przypadkach możliwe jest wykorzystanie neurochirurgii oraz leki trombolityczne (środki rozpuszczające skrzepy wewnątrz naczyń).
Udar krwotoczny - rokowania
Skuteczność leczenia chorego po wylewie krwi do mózgu zależy przede wszystkim od tego, które struktury mózgu zostały uszkodzone oraz w jakim stopniu. Ważny jest również wiek chorego oraz ewentualne współwystępowanie innych schorzeń. Śmiertelność w udarze krwotocznym mózgu to około 40-60 proc. w ciągu 30 dni po udarze. Rokowania polepszają się u osób, które przeżyją pierwszy miesiąc po wylewie. Do najpoważniejszych powikłań krwotoku śródmózgowego zalicza się: obrzęk mózgu (w pierwszych dniach po udarze), krwawienia nawrotowe (w ciągu pierwszych kilku godzin po udarze) oraz krwotok wewnątrzkomórkowy.
