Krew w stolcu to problem, o którym mówi się coraz częściej, ze względu na wzrost zachorowań na raka jelita grubego. To już drugi co do występowania nowotwór Polaków. Co roku zapada na niego ok. 20 tysięcy rodaków. Warto jednak pamiętać, że krew w stolcu nie świadczy wyłącznie o tym problemie.
Krew w stolcu - obserwuj
Zapewne w niedalekiej przyszłości "inteligentne" sedesy, przypominające małe laboratoria analityczne, będą nas alarmować, gdy w kale pojawi się hemoglobina (barwnik krwi) lub enzymy, które ją przekształcają.
Krew utajona w stolcu może oznaczać np. obecność niezłośliwego polipa, który z czasem może przekształcić się w raka jelita grubego. Wczesne rozpoznanie to kwestia zasadnicza, by pacjent miał szansę na pełne wyleczenie, stąd takie plany.
Dzisiaj jednak podstawą wstępnej diagnostyki jest proste badanie stolca na krew utajoną, które można wykonać w każdym laboratorium, a nawet w domu przy pomocy zestawu kupionego w aptece. Specjaliści zalecają je wszystkim osobom po czterdziestce raz w roku, nawet, gdy nie obserwujemy u siebie żadnych niepokojących objawów ze strony układu pokarmowego.
Zgodnie z obowiązującą modą, dzisiejsze sedesy utrudniają zaobserwowanie krwi w kale, nawet gdy tej jest sporo i można ją po prostu zobaczyć. Ma być estetycznie, higienicznie, a kał to temat wstydliwy, stąd wszystko, co z nas wychodzi, znika szybko, bez śladu. I niby dobrze, poprawnie kulturowo, ale kiedyś stolec zatrzymywał się przed spuszczeniem wody na specjalnym "schodku" i łatwiej było zauważyć problem. Dzisiaj interesujemy się głównie zawartością pieluch i nocników naszych pociech, zapominając, że wygląd stolca osoby dorosłej jest równie istotny. Wiele o ogólnym zdrowiu mówi nam jego konsystencja, kolor i domieszki, w tym śluz i właśnie krew.
Krew czerwona - tak objawiają się nie tylko hemoroidy
Świeża, czerwona krew w stolcu zazwyczaj pochodzi z uszkodzonych żylaków odbytu, powszechnie nazywanych hemoroidami. Najczęściej krwi nie jest dużo (chociaż zdarzają się i masywne krwotoki), a jej pojawienie się nie dziwi mocno pacjenta: zazwyczaj wcześniej odczuwał silny ból przy wypróżnieniu, miał solidne zaparcie, etc.
Hemoroidy, chociaż bywają bardzo uciążliwe, najczęściej nie zwiastują poważnych problemów terapeutycznych i poddają się leczeniu preparatami dostępnymi bez recepty w każdej aptece. Zarazem trzeba pamiętać, że w ten sposób jedynie łagodzimy dolegliwości, a nie usuwamy przyczyny (np. niewłaściwa dieta). W poważniejszych stanach, gdy choroba żylaków odbytu jest zaawansowana i oporna na leczenie farmakologiczne, konieczna bywa nawet operacja.
Inne przyczyny obecności świeżej krwi w stolcu:
- infekcja bakteryjna,
- nieswoiste zapalenia jelit, w tym choroba Leśniowskiego-Crohna, colitis ulcerosa (wrzodziejące zapalenie jelita grubego),
- zmiany nowotworowe
Konsultacja lekarska, najlepiej u gastrologa (kieruje lekarz pierwszego kontaktu), jest zawsze konieczna, gdyż rozpoznanie hemoroidów, a także wykluczenie poważniejszych przyczyn takich objawów, wymaga szczegółowej diagnostyki (najczęściej: badanie per rectum, badanie endoskopowe odbytnicy, czyli rektoskopia lub całego jelita grubego, tzw. kolonoskopia).
Każde krwawienie z odbytu może oznaczać, że w dolnym odcinku przewodu pokarmowego krwawisz znacznie obficiej. Czerwona krew (zazwyczaj w formie śluzowatej) pojawia się przy nieswoistych zapaleniach jelit, w chorobie Leśniowskiego-Crohna, colitis (wrzodziejące zapalenie jelita grubego). To ciężkie, przewlekłe schorzenia, znacznie obniżające komfort życia i wyniszczające organizm, jeśli nie będzie wdrożone właściwe leczenie.
Nie zapominaj: tak może objawiać się również choroba nowotworowa. Oczywiście, nie dotyczy to każdego krwawienia, ale sprawę musisz wyjaśnić. Pamiętaj, że rak jelita grubego rozwija się bardzo długo, zwykle ok. 10 lat. Jest dość czasu, by go wyprzedzić. Pod warunkiem, że nie zlekceważysz wyraźnych objawów i nie zapomnisz o profilaktyce.
Jeśli świeża krew towarzyszy nagłej biegunce, to najprawdopodobniej jest objawem infekcji bakteryjnej. Nie zwlekaj wówczas z konsultacją lekarską. Istotne jest ustalenie, z jakim patogenem przyszło zmierzyć się organizmowi.
Uwaga! Nienaturalny kolor kału w ogóle nie musi oznaczać problemów ze zdrowiem. Czerwone zabarwienie bywa skutkiem diety: po spożyciu np. sporej ilości buraków. Jeśli nie masz pewności, badanie na obecność krwi w kale zawsze rozstrzyga tę kwestię.
Stolec smolisty - krwawienie z górnego odcinka układu pokarmowego
Czasem w stolcu pojawia się krew niemal czarna: ścięta, nadająca stolcowi charakterystyczne ciemne, smoliste zabarwienie. Tak dzieje się, jeśli krwawienie obejmuje górny odcinek przewodu pokarmowego. Wówczas krew, która trafia do żołądka, pod wpływem kwasu solnego, przyjmuje taką formę.
Najczęściej zmieniony stolec nie jest jedynym objawem problemów (chociaż bywa i tak). Zazwyczaj pojawiają się również wymioty z domieszką przypominającą fusy kawy. To również ścięta krew.
Takie objawy znają osoby, które cierpią na chorobę wrzodową czy inne stany zapalne błony śluzowej żołądka. Czasem to sygnał rozwoju wyjątkowo groźnych, wymagających leczenia chirurgicznego, żylaków przełyku. Te co prawda częściej objawiają się wymiotami z krwią i problemami z wątrobą, ale i zmiana wyglądu stolca może być ich objawem.
Żadnego z tych schorzeń nie można lekceważyć. Nie ma też sensu cierpieć. Dzisiaj skutecznie leczy się wrzody żołądka, które najczęściej spowodowane są przez bakterie Helicobacter pylori.
Krew utajona - kiedy podejrzewać problem
Badanie na krew utajoną, której obecność może oznaczać, że cierpisz na którąś z powyższych chorób, a przede wszystkim jesteś bezpośrednio zagrożony nowotworem układu pokarmowego, należy robić i wtedy, gdy nie masz innych objawów. Są jednak takie, które szczególnie powinny cię zaalarmować i zachęcić nie tylko do badań, ale przede wszystkim konsultacji z gastrologiem. Najczęstsze to:
- przewlekłe bóle brzucha, a także ostry atak bólowy,
- przedłużające się zaparcia,
- biegunki,
- wyraźna zmiana w cyklu wypróżnień (np. nagła potrzeba oddawania stolca w środku nocy),
- wyjątkowo uporczywe wzdęcia i nadmiar gazów w jelitach,
- wymioty, ale i częste wyraźne cofanie się niewielkiej ilości treści pokarmowej do przełyku (refluks).
Takie objawy bywają skutkiem przejedzenia, chwilowych problemów trawiennych. Czasem jednak właśnie tak objawia się choroba układu pokarmowego, a także narządu poza nim, wymagająca szybkiej interwencji.
Na pewno warto skonsultować się z internistą. Ten, w razie potrzeby, doradzi w zakresie żywienia, zleci szczegółowe badania lub skieruje do gastroenterologa lub innego specjalisty.
