Likopen to naturalny barwnik, należący do karotenoidów. W przeciwieństwie do lepiej znanego krewniaka beta-karotenu nie jest prekursorem witaminy A. To jeden z silniejszych przeciwutleniaczy (antyoksydantów), zwalczających wolne rodniki.
Słyną z niego pomidory, ale występuje także w niektórych owocach: arbuzie, czerwonym grejpfrutcie, papai, morelach.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Likopen lubi ciepło
Soki, sosy, keczupy i koncentraty pomidorowe zawierają więcej likopenu, niż "czyste" warzywa. Proces przetworzenia nie prowadzi bowiem do ich ubytku. Likopen doskonale czuje się zawieszony w tłuszczu i podgrzany, dlatego sosy do spaghetti czy pizzy są bardzo zdrowe. W krajach, gdzie stałym elementem diety są sosy pomidorowe, długość życia i występowanie wielu schorzeń występuje stosunkowo rzadziej.
Najzdrowsze kuchnie świata. Poznaj ich tajemnice
Zdrowa jest też zupa pomidorowa, bo nawet gotowanie nie pozbawia pomidorów całkowicie walorów. Dobrze jednak jest dodawać pomidory na końcu, niepotrzebnie ich nie wyjaławiać, choćby ze względu na inne składniki. Te przecież również są nie do pogardzenia.
Więcej o pomidorach
Ulubione zupy Polaków. Ktora najzdrowsza?
Zawartość likopenu w 100 g produktu
Świeży pomidor, w zależności od odmiany, zawiera od 3 do 7,5 mg likopenu. To niewiele więcej niż arbuz (ok. 3,8), czerwony grejpfrut - ok. 3,4 czy papaja 3 mg. Zarazem: pasta pomidorowa może mieć już nawet 150 mg likopenu (w zależności od technologii: czasem tylko 5 mg), keczup: ok. 9-13 mg, a sos do spaghetti: ponad 18 mg.
Zobacz:
Barwniki owoców i warzyw. Jakie mają zalety?
Po co nam likopen?
Likopen ma udowodnione znaczenie w profilaktyce chorób układu krwionośnego i zapobieganiu nowotworom. Chroni także komórki przed przedwczesnym procesem starzenia i obumierania.
Już dwa posiłki tygodniowo złożone z przetworów pomidorowych pozwalają zmniejszyć ryzyko wystąpienia raka prostaty o 25%.
Dzięki codziennemu spożywaniu likopenu możliwe jest obniżenie ryzyka wystąpienie raka jelita grubego lub odbytnicy nawet o 60%. Niestety, trzeba codziennie dostarczyć organizmowi ok. 30 mg likopenu. Przy naszej diecie to niełatwe.
Potwierdzono znaczenie barwnika także w zapobieganiu rakowi płuc, wątroby, jajnika, macicy i innych części układu pokarmowego, białaczkom.
Wiadomo, że likopen może niszczyć już powstałe komórki nowotworowe. Nie znamy jednak nadal mechanizmu, który to umożliwia. Podejrzewa się, że barwnik odbudowuje połączenia międzykomórkowe. Zdrowe komórki, gdy odkryją nieprawidłowości w błonie komórkowej, zmuszają ją do samodestrukcji w drodze apoptozy (naturalnej „śmierci” komórki). Komórki nowotworowe, pod wpływem likopenu i być może genów, na które on wpływa, odzyskują zdolność odbierania sygnałów o nieprawidłowościach.
Świeży pomidor, w zależności od odmiany, zawiera od 3 do 7,5 mg likopenu. To niewiele więcej niż arbuz (ok. 3,8), czerwony grejpfrut - ok. 3,4 czy papaja 3 mg. Zarazem: pasta pomidorowa może mieć już nawet 150 mg likopenu (w zależności od technologii: czasem tylko 5 mg), keczup: ok. 9-13 mg, a sos do spaghetti: ponad 18 mg.
Likopen, a układ krążenia
Dawka lecznicza likopenu to ok. 30 mg/dobę. Większość źródeł zaleca dobowe spożycie likopenu na poziomie ok. 15 mg/dobę. Zarazem kardiolodzy amarykańscy twierdzą, że ich badania przeprowadzone na 40 tys. kobiet potwierdziły, iż już spożycie codzienne ok. 10 mg likopenu zmniejszyło ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej o połowę.
Dlaczego?
- Likopen rozpuszcza się w tłuszczach, a zarazem odbiera im zdolność tworzenia zmian miażdżycowych.
- Likopen obniża poziom cholesterolu LDL ("zła" frakcja cholesterolu): po trzech miesiacach regularnego spożywania nawet do kilkunastu procent.
- Likopen zapobiega agregacji płytek krwi i w efekcie tworzenia skrzepów, grożących zatkaniem naczyń krwionośnych.
Uwaga! Naukowcy z Uniwersytetu Cambridge (Wielka Brytania) potwierdzają, że likopen usprawnia pracę układu krążenia także u osób chorych, zmniejszając ryzyko zawału czy wylewu. Zarazem przestrzegają przed odstawianiem leków obniżających ciśnienie czy poziom trójglicerydów.
Efekt terapeutyczny wynika przede wszystkim z usprawnienia pracy śródbłonka, warstwy wyścielającej naczynia krwionośne i rozszerzanie się naczyń. Leki są jednak wciąż potrzebne, gdyż całkowity poziom lipidów czy ciśnienie nie wracają do normy wyłącznie w wyniku zmiany diety. Likopen to wspomagacz.
Likopen odmładza?
Generalnie przeciwutleniacze zapobiegają przedwczesnemu starzeniu komórek i likopen nie jest żadnym wyjątkiem. W przypadku likopenu udało się dowieść, że skumulowany w skórze poprawiał jej gładkość, jędrność i usuwał przesuszenie. Cudu zarazem nie było.
Warto też wiedzieć, że likopen ułatwia przyswajanie i działanie innych przeciwutleniaczy (w tym witaminy E i luteiny), najczęściej w wyniku ich regeneracji, a w grupie siła większa.
Bądź na bieżąco ze Zdrowiem. Dodaj wtyczkę Gazeta.pl do Chrome
