Jak wygląda wizyta u dietetyka? Sprawdzamy. Część 1. Pomiar składu ciała i wiek metaboliczny

U dietetyka dowiemy się nie tylko, jaka jest nasza masa ciała, ilość tkanki tłuszczowej czy wody w organizmie, ale też ile wynosi wiek metaboliczny naszego ciała oraz co i jak warto poprawić. Jak to wygląda w praktyce? Zaciekawieni, postanawiamy sprawdzić na własnym ciele.

Wielu z nas chciałoby zmienić coś w swojej figurze czy sposobie odżywiania, jednak za nic nie potrafi osiągnąć celu. Po jakimś czasie wszystko wraca do starej normy. Tylko w tle ćmi jakiś wyrzut sumienia, bo przecież "miało być tak pięknie". Może warto zwrócić się po wsparcie do specjalisty. Dietetyk? Tylko czy to ma sens? Co właściwie dzieje się w jego gabinecie? Postanawiamy sami sprawdzić. Z tym zamiarem udaję się do dietetyczki Aleksandry Kilen-Zasiecznej z Poradni Dietetycznej "JeszFresh" w Warszawie.

Pomiary czas zacząć - kilka sekund na analizatorze składu ciała

Podczas spotkania zostanie przeprowadzony wywiad żywieniowy, jednak najpierw zmierzymy skład i masę ciała, a także obwody talii, brzucha i bioder - objaśnia dietetyczka. "Na tej podstawie będzie można wstępnie określić, co w tych parametrach można zmienić, a następnie ustalić indywidualnie dostosowane cele" - dodaje. Czas poznać prawdę, czyli sprawdzić wszystkie pomiary.

Na polecenie dietetyczki staję na urządzeniu przypominającym zwykłą wagę. Nie jest to jednak zwykła swojska waga łazienkowa, a tzw. analizator składu ciała. Odruchowo wpatruję się w dół w oczekiwaniu, że wyświetlą się tam wszystkie interesujące mnie liczby. "Wszyscy tak patrzą, ale nic tam nie będzie widać" - śmieje się specjalistka, po czym odczytuje wyniki z małego wyświetlacza, który trzyma w rękach. Wcześniej konieczne było ręczne wprowadzenie mojego wzrostu i wieku. Sam pomiar trwa dosłownie kilka sekund. Co mierzy? Ile ważymy, w ilu procentach ciało składa się z tkanki tłuszczowej: zarówno tej widocznej, jak i schowanej między narządami, ile procent stanowi woda, masa mięśniowa czy kości. Ponoć można się nawet dowiedzieć, ile lat biologicznie, nie metrykalnie, ma ciało. Ale od początku.

Masa ciała obecna i oczekiwana - ile i w jakim czasie powinniśmy chudnąć?

Zaczynamy od podstaw, czyli masy ciała. Aleksandra Kilen-Zasieczna zaznacza, że ta mierzona rano może być nawet o 1,5 do 2 kg mniejsza, po czym pyta o pożądaną. "Na podstawie oczekiwanej i obecnej masy ciała można mniej więcej określić, ile będzie trwało osiągnięcie rezultatu" - tłumaczy. Racjonalna utrata masy ciała w ciągu tygodnia wynosi od 0,5 do 1 kg. Oznacza to, że 5 kg można stracić albo w ciągu 5 tygodni, czyli ponad miesiąca, albo w ciągu 10 tygodni, czyli ponad 2 miesięcy, optymalnie to od 2 do 3 miesięcy".

"Nie jesteśmy jednak w stanie dokładnie określić czasu trwania. To jest bardzo indywidualna sprawa" - podkreśla. "W pierwszym tygodniu można stracić 1 kg, ale jeśli ktoś ma na przykład tendencje do zatrzymywania wody w organizmie, schudnie więcej, bo organizm zacznie się też pozbywać zbędnej wody. W trakcie dalszego odchudzania może się natomiast okazać, że z trudnością będziemy tracić te 0,5 kg tygodniowo. Jeśli do tej pory jedliśmy dużo, a teraz ograniczamy spożycie, organizm będzie się bronił, bardzo prawdopodobne, że kilogramy będą spadać wolniej".

"Niektórzy stracą 5 kg w 2 miesiące, a inni na przykład w 4. I ta druga opcja wcale nas nie martwi. Jeżeli spadek masy ciała będzie wolniejszy, jest to jeszcze bardziej korzystne, bo organizm się szybciej zregeneruje. Dotyczy to na przykład skóry. Jeśli ktoś ma znaczną nadwagę albo jest otyły, lepszym rozwiązaniem będzie równomierny i powolny spadek wagi. Zwłaszcza w przypadku osób starszych, których skóra nie jest już taka elastyczna jak kiedyś" - wyjaśnia Kilen-Zasieczna.

"Dla dietetyka, poza tym ile dana osoba chciałaby ważyć, ważne jest również to, kiedy ostatnio miała taką masę ciała, czy było to kilka miesięcy temu czy może 30 lat temu i jak długo udało się taką masę utrzymać. To pozwala się zorientować, na ile odległy jest cel lub na ile jest realny" - dodaje.

Ile masz tkanki tłuszczowej w organizmie?

Drugi z parametrów, ilość tkanki tłuszczowej w organizmie, szczególnie wzbudza moją ciekawość. Zastanawiam się, jakim sposobem analizator wie, ile mam tłuszczu, skoro jedynie stanęłam na urządzeniu. Czy ten pomiar jest bardziej wiarygodny niż horoskop? Jak to działa? "Na urządzeniu znajdują się punkciki, które wysyłają delikatny prąd elektryczny. Impulsy elektryczne przechodzą przez nasze ciało poprzez jego płyny, czyli głównie przez wodę. Tkanka tłuszczowa jest taką tkanką, która nie gromadzi za dużo wody, czyli ten impuls elektryczny napotyka opór. Oznacza to, że prąd sobie przechodzi dopóki nie natrafi na tkankę tłuszczową. Na tej podstawie mierzy się, ile jej jest. Te metodę nazywamy metodą bioimpedancji elektrycznej" - wyjaśnia Aleksandra Kilen-Zasieczna. Aby prąd mógł przepływać osoba musi na analizatorze stanąć boso bądź w cienkich skarpetkach. Pomiaru nie można wykonywać u osób z wszczepionym rozrusznikiem serca lub innym urządzeniem medycznym. Normy ilości tkanki tłuszczowej w organizmie różnią się w zależności od płci i wieku. Dla kobiet są nieco wyższe niż dla mężczyzn.

Dietetyczka zwraca uwagę na to, że sprzęt jest bardzo czuły, a parametry tej samej osoby mogą się różnić np. w zależności od pory dnia - rano ilość tłuszczu może być mniejsza ze względu na niewielkie odwodnienie po nocy. "Ilość tkanki tłuszczowej będzie większa, jeżeli ktoś przyjdzie odwodniony, czyli na przykład przed pomiarem biegał i nie zdążył uzupełnić płynów, spożywał alkohol, wziął gorącą kąpiel. Takiej osobie wyjdzie najprawdopodobniej większy procent tkanki tłuszczowej niż w rzeczywistości. Ważne jest to, żeby następne pomiary wykonywać mniej więcej o tej samej porze i mniej więcej w tych samych warunkach, czyli jeśli sprawdza się go po południu, następnym razem też warto by to było zrobić po południu"- mówi dietetyczka. "Inaczej parametry będą różne i na ich podstawie nie będzie można powiedzieć, jaka zaszła zmiana" - zaznacza.

Zaleca się, żeby przez 3-4 godziny przed nie spożywać obfitych posiłków, aby nie mieć pełnego żołądka. Można natomiast zjeść coś lekkiego, np. jabłko. Nie należy też pić kawy, ponieważ jest moczopędna i może trochę zaburzyć pomiar. Podobnie jak choroby, a u kobiet menstruacja, ciąża i karmienie - w tych przypadkach wynik uważa się za niewiarygodny.

Tłuszcz, którego nie widać - możesz go mieć dużo, nawet jeśli jesteś chudzielcem

Analizator mierzy coś jeszcze: poziom tłuszczu wisceralnego, czyli tłuszczu brzusznego, czyli nie tego widocznego, a otaczającego narządy wewnętrzne. Nawet osoba, która nie ma nadwagi może mieć wysoki poziom tłuszczu wisceralnego i na odwrót. I wtedy dieta na to wpływa. "Gdy ten poziom jest za duży, zwiększa się ryzyko chorób metabolicznych, czyli dietozależnych, np. cukrzycy typu 2, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca" - mówi dietetyczka. "Wszyscy znamy osoby, które są bardzo szczupłe, choć jedzą niezdrowo. U takich osób to otłuszczenie narządów wewnętrznych może być wysokie, a przecież nie widać tego gołym okiem. Jeśli tak jest, zagrożenie zdrowotne jest duże, jednak niekoniecznie jesteśmy tego świadomi" - dodaje.

"Dotąd zakładaliśmy, że to mężczyźni mają tendencje do występowania tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha, a co za tym idzie, występowania chorób metabolicznych, a kobietom zazwyczaj odkłada się w biodrach czy udach. Z tego, co obserwuję, w tym momencie coraz więcej kobiet zaczyna mieć tendencje do gromadzenia się tłuszczu właśnie w pasie " - zauważa dietetyczka.

Ile wody w tobie płynie?

Kolejnym, dosyć precyzyjnie określanym parametrem, jest ilość wody w organizmie. Ile jej jest? "Wszędzie uczymy się, że norma dla ilości wody w organizmie wynosi około 70 proc., natomiast przy pomiarze analizatorem składu ciała, za normę dla kobiet uważa się od 45 do 60 proc., a u mężczyzn od 50 do 60 proc. Wynika to z tego, że pomiar nie obejmuje wszystkich narządów. Użyty przez nas analizator nie mierzy też wody międzytkankowej, czyli tej niepotrzebnej" - objaśnia Kilen-Zasieczna. "Jeżeli mamy tendencję do zatrzymywania wody, to z tego pomiaru się tego nie dowiemy. Dowiemy się natomiast, ile mamy wody wewnątrz komórek ciała, w jakim stopniu jest ono nawodnione, choć tak jak mówiłam, nie we wszystkich narządach, pomiar nie obejmuje na przykład głowy" - dodaje.