Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Język to z punktu widzenia anatomicznego narząd mięśniowy, który z zewnątrz jest pokryty błoną śluzową. Jest różowy i wilgotny, a na powierzchni ma wiele różnego rodzaju brodawek. Znajduje się, rzecz jasna, w jamie ustnej i jest elementem układu pokarmowego. Odpowiada przede wszystkim za wstępną obróbkę jedzenia, odczuwanie smaków i artykulację mowy.
Język: budowa
Język możemy podzielić na dwie podstawowe części: nasadę i trzon. Nasada to inaczej korzeń języka - korzeniem język przytwierdzony jest do dna jamy ustnej. Nasada i trzon oddzielone są od siebie bruzdą graniczną w kształcie litery V. Pośrodku bruzdy granicznej leży otwór ślepy. Od otworu ślepego aż do czubka języka biegnie bruzda pośrodkowa, która dzieli dzieli język na część prawą i lewą. Najwęższy fragment języka to tzw. koniec wolny, który leży na końcu bruzdy pośrodkowej.
> Zobacz: Kolor języka - cenne źródło informacji na temat twojego zdrowia
Dolna powierzchnia języka pokryta jest gładką błoną śluzową. Znajdujące się na niej wędzidełko języka łączy język z dnem jamy ustnej. Na grzbiecie języka znajdują się brodawki okolone, liściaste, grzybowate, nitkowate, stożkowate i soczewkowate. Język złożony jest z mięśni poprzecznie prążkowanych.
Język: funkcje
Język jest bardzo ruchliwy, dlatego można nim przeżuwać i rozdrabniać pokarmy, a także formować kęsy pokarmowe. Brodawki dzielą się na mechaniczne i smakowe. Brodawki mechaniczne odpowiadają za pobieranie oraz rozdrabnianie pokarmu, a brodawki smakowe zawierają kubki smakowe umożliwiające nam rejestrowanie smaków. Mięśnie zewnętrzne języka zmieniają jego położenie w zależności od potrzeb (wysuwanie, cofanie, opuszczanie, podnoszenie). Mięśnie wewnętrzne odpowiadają za dostosowywanie jego kształtu (skracanie, poszerzanie, zwężanie, spłaszczanie).
Język: jak czujemy smak?
Język umożliwia rozróżnianie smaków dzięki kubkom smakowym. Mają one receptory, które reagują na określone smaki. Wyróżniamy 5 smaków. Dzielą się na słodki, słony, kwaśny, gorzki i umami. Smak umami jest ciężki do scharakteryzowania - o wiele lepiej w jego określaniu radzą sobie mieszkańcy krajów azjatyckich. Z grubsza rzecz biorąc, za umami odpowiedzialny jest kwas glutaminowy. Niektórzy opisują umami słowem "rosołowy".
> Przeczytaj: Tajemnice smaku - co się na niego składa?
Kubki smakowe są rozmieszczone na całym języku. Nie jest tak, że któraś część języka odpowiada za rozpoznawanie określonego smaku. Niekiedy pewne obszary języka są jedynie bardziej wrażliwe na dane doznania smakowe. Kubki smakowe "zużywają" się po około tygodniu, a następnie odnawiają. Regeneracja kubków słabnie u tych, którzy skończyli 45 lat, dlatego osoby starsze nie odczuwają smaków już tak intensywnie jak wcześniej.
Język: choroby
Nieprawidłowości w budowie języka mogą skutkować zaburzeniami mowy. Język może być zbyt długi, krótki, gruby lub cienki, mieć nietypowy kształt. Zdarzają się za krótkie wędzidełka językowe. Na mowę wpływają także zniekształcenia policzków, warg, zgryzu.
> Zobacz: Jakie są najczęstsze wady zgryzu?
Najczęstsza choroba języka to zapalenie języka. Może być spowodowane zmianami samego języka lub chorobą ogólnoustrojową. Do zmian pierwotnych należą zakażenia (bakterie, wirusy, grzyby, urazy [np. poparzenie, ugryzienie]) i podrażnienia (m.in. palenie papierosów czy picie alkoholu). Zapalenie może być pokłosiem anemii, niedoboru witaminy B, zakażenia wirusem HIV, kiły czy cukrzycy. Objawy zapalenia języka to:
- ból podczas mówienia i przełykania pokarmu,
- powiększenie narządu,
- owrzodzenia,
- białe plamy.
Rak języka to najczęściej występujący nowotwór jamy ustnej. Czynniki, które podwyższają ryzyko zachorowania na raka języka to palenie papierosów i picie nadmiernych ilości alkoholu, niezdrowa dieta, awitaminoza, niedostateczna higiena jamy ustnej czy zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Objawy raka języka to ślinotok, zaburzenia ruchomości narządu, ból, szczękościsk, nieprzyjemny zapach z ust, powiększenie języka i chrypka.
> Sprawdź: Pieczenie języka - dokuczliwa dolegliwość, której przyczyna bywa trudna do ustalenia
Jednym ze schorzeń języka jest jego zanik. Zanik języka objawia się zwiotczeniem i wycofaniem się narządu w głąb jamy ustnej, przez co chory nie może sprawnie przemieszczać pokarmu i mówić. Przyczyny zaniku języka mogą być różne - porażenie nerwowe i mięśniowe, rak mózgu, uraz czaszki, stwardnienie rozsiane, powikłania kiły.
Zęby to nasza wizytówka? 800 tysięcy Polaków nie ma nawet szczoteczki do zębów
