Niedrożność jelit - najważniejsze przyczyny
Niedrożność jelit jest to całkowite lub częściowe zahamowanie przepływu treści pokarmowych w jelicie cienkim lub w jelicie grubym. Przyczyny mogą być natury mechanicznej lub neuromięśniowej. Do niedrożności mechanicznej dochodzi w wyniku uszkodzenia ścian jelita lub zablokowania światła jelita ciałem obcym, a także w wyniku uszkodzeń pozajelitowych. Niedrożność mechaniczną jelita cienkiego wywołują najczęściej zrosty i przepukliny, natomiast niedrożność jelita grubego - głównie nowotwory, uchyłkowatość oraz skręt jelita.
Niedrożność jelit o charakterze neuromięśniowym może mieć charakter kurczowej lub dynamicznej niedrożności, za którą odpowiada zapalenie okrężnicy, albo wynikać z dysfunkcji układu nerwowego.
Niedrożność mechaniczna jelit - rodzaje i przyczyny
Uszkodzenie ścian jelita może mieć przyczyny wrodzone (np. zrośnięcie jelit) lub zapalne. Do zapalenia jelit dochodzi zazwyczaj przy chorobie Leśniowskiego-Crohna (zapalenie całego przewodu pokarmowego), a także przy gruźlicy, przy jelicie krętym niespecyficznym oraz przy stanach zapalnych uchyłków jelitowych. Do uszkodzenia ścian jelita może dojść także w wyniku urazu, rozwoju nowotworu, a także uszkodzeń naczyniowych, spowodowanych, na przykład, przez zawał jelitowy.
Do całkowitego lub częściowego zamknięcia światła jelita dochodzi, gdy zatrzymają się tam kamienie żółciowe lub ciała obce. Ponadto światło jelit mogą zablokować pasożyty, a także skamieniałe ekskrementy (koprolity).
Do mechanicznego zablokowania jelit prowadzą ponadto wszelkie zrosty, wrodzone lub nabyte w wyniku operacji, rozwoju nowotworu, przepukliny, wgłobienia lub skręt jelit. I wreszcie - na ścianki jelita mogą napierać tkanki zapalne lub nowotworowe pochodzące z innych, sąsiadujących narządów.
Niedrożność neuromięśniowa jelit - rodzaje i przyczyny
Wyróżnia się funkcjonalną niedrożność jelit, za którą stoją przyczyny psychogeniczne, niedrożność paralityczną jelit (adynamiczną), wywołaną uszkodzeniami układu nerwowego jelit. Może dojść także do kurczowej lub dynamicznej niedrożności jelit i wtedy za przypadłością stoi zapalenie okrężnicy. Kurczowa niedrożność jelit odpowiada za większość przypadków choroby.
Niedrożność jelit - objawy
Jednym z pierwszych symptomów niedrożności jelit jest naprężenie mięśni brzucha, wzdęcia i wymioty oraz ból w dolnej części brzucha.
Objawy niedrożności jelit:
- wzdęcia w wyniku zwiększenia się ilości płynów i gazów w jelitach. Gaz dostaje się do przewodu pokarmowego wraz z połykanym jedzeniem. Azot, który jest głównym składnikiem powietrza, nie jest wchłaniany przez naczynia krwionośne, ale gromadzi się w jelitach. Jeżeli nie znajduje ujścia na zewnątrz, coraz bardziej napiera na ścianki jelita. Natomiast płyn, gromadzący się w jelitach, składa się głównie z wydzieliny żołądkowo-jelitowej i sąsiadujących gruczołów.
- zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej (zaburzenia jonowe). W wyniku nasilających się wymiotów we krwi krąży coraz mniej związków sodu, potasu, wapnia i magnezu
- zaburzenia perystaltyki jelit
- potem pojawia się obrzęk i zastój krwi w naczyniach krwionośnych jelit, a następnie krwawienie do wnętrza jelit. Na koniec dochodzi do owrzodzenia i martwicy błony śluzowej.
Niedrożność jelita cienkiego - objawy
Niedrożność jelita cienkiego objawia się ostrym, przeszywającym nagłym bólem w środkowej części brzucha, który nasila się wraz z procesem zamykania się światła jelita. W pierwszej dobie pojawiają się gwałtowne i nasilające się wymioty, początkowo zawierające treść żołądkową, żółć i śluz. W miarę rozwoju choroby wymioty nabierają innego charakteru: są teraz głównie żółciowe, a w wyniku przenikania z jelit namnażających się bakterii, wymioty zaczynają cuchnąć kałem, są gęste, w ciemnobrązowym kolorze. Wymiotom towarzyszy czkawka. Ostatecznie jelita zostają całkowicie zamknięte kałem i gazami.
Niedrożność jelita grubego - objawy
Niedrożność jelita grubego najczęściej spowodowana jest zapaleniem okrężnicy, nowotworami lub uchyłkowatością jelit. Początek choroby manifestuje się wzdęciami brzucha, kolką, którą trudno jest zlokalizować w jednym miejscu, a także pogarszającym się samopoczuciem. Związane jest to z narastającym zatruciem organizmu szkodliwymi związkami powstającymi w procesie przemiany materii, które to związki nie są odprowadzane na zewnątrz wskutek zastoju kału. Dopóki zastawka krętniczo-kątnicza, oddzielająca jelito cienkie od jelita grubego, funkcjonuje prawidłowo, niedrożność jelita grubego nie rozchodzi się do jelita cienkiego. Do zaparć i wzdęć dołączają się wymioty oraz czkawka.
Niedrożność jelit - leczenie
Leczenie niedrożności jelit jest trudne. Jeżeli atak choroby poprzedza częściowa tylko niedrożność, można zapobiegać rozwojowi choroby poprzez odpowiednie nawodnienie chorego i uzupełnianie poziomu elektrolitów w organizmie. Natomiast stany ostre, spowodowane niedrożnością mechaniczną, np. skrętem jelit, wymagają interwencji chirurgicznej.
