Kamienie żółciowe: co to jest?
Kamienie żółciowe to złogi powstające w pęcherzyku żółciowym i przewodach żółciowych (nazywanych zbiorczo drogami żółciowymi). Zwykle pojawiają się jedynie w pęcherzyku żółciowym i ewentualnie przedostają się dalej, do przewodów. Występowanie kamieni żółciowych to choroba - kamica żółciowa.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Kamień może być jeden, często jednak występuje ich wiele. Mają różne rozmiary (największy wykryty kamień żółciowy ważył aż 6 kilogramów!). Leczenie kamicy żółciowej zależy od wielkości i "zachowania" złogów.
Kamienie żółciowe: powstawanie
Jak powstają kamienie żółciowe? Zaczyna się, jak sama nazwa wskazuje, od żółci. Jest ona wytwarzana przez wątrobę (organizm potrzebuje żółci do przetrawiania tłuszczów) i magazynowana przez pęcherzyk żółciowy (niektórzy zwą go woreczkiem - niepoprawnie). Następnie, transportowana drogami żółciowymi, idzie z pęcherzyka do dwunastnicy, w której zachodzą procesy trawienne. To właśnie w czasie tego procesu u niektórych z nas zaczynają się wytrącać składniki żółci i dochodzi do powstawania kamieni żółciowych. Złogi składają się z cholesterolu, bilirubiny, białka, węglanu wapnia i bilirubinianu wapnia. Mogą znajdować się w pęcherzyku i przewodach żółciowych, jednak rzadko tworzą się pierwotnie w przewodach.
Kamienie żółciowe: przyczyny
Nie wiadomo dokładnie, dlaczego u części z nas z żółci wytrącają się substancje tworzące złogi. Wyszczególniono jednak czynniki ryzyka występowania złogów. Prawdopodobieństwo pojawienia się kamieni żółciowych zwiększają:
- płeć żeńska (aż cztero-, a nawet pięciokrotnie wyższe ryzyko),
- starszy wiek (kamienie żółciowe występują nawet u połowy osób po sześćdziesiątce),
- predyspozycje genetyczne,
- czynniki hormonalne (terapie hormonalne, stosowanie antykoncepcji hormonalnej),
- otyłość,
- cukrzyca,
- restrykcyjne odchudzanie, głodówki, operacje pomniejszenia żołądka,
- zespół krótkiego jelita,
- przewlekłe infekcje dróg żółciowych,
- mukowiscydoza.
Kamienie żółciowe: objawy
Kamienie w pęcherzyku żółciowym często nie dają o sobie znać, niekiedy są wykrywane przypadkowo podczas badania USG. Jednak te osoby, które odczuwają występowanie złogów, doświadczają rozmaitych nieprzyjemnych dolegliwości. Objawy kamicy żółciowej to przede wszystkim:
- uczucie gniecenia pod prawym żebrem lub w nadbrzuszu,
- wrażenie pełności, wzdęcia,
- odbijanie,
- nudności, wymioty,
- szczególny dyskomfort po tłustym, ciężkostrawnym lub zbyt obfitym posiłku.
Jeśli dolegliwości prędko mijają, pilna interwencja lekarza nie jest konieczna (co nie znaczy, że nie warto się do niego udać w najbliższym czasie). Jeżeli jednak odczuwamy silny, promieniujący ból, który trwa kilka godzin (około trzech) oznacza to najprawdopodobniej, że kamienie zatkały przewody pęcherzykowe i powstało zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Do symptomów mogą dołączyć dreszcze i gorączka. W takich wypadkach (silny, długi ból, wymioty, wzdęcia) należy natychmiast zadzwonić po pogotowie. Stan zapalny może doprowadzić bowiem do zapalenia dróg żółciowych, trzustki i otrzewnej.
Możliwe powikłania kamicy żółciowej to zatem:
- zapalenie dróg żółciowych,
- zapalenie trzustki,
- zapalenie otrzewnej,
- ropniak pęcherzyka żółciowego,
- wodniak pęcherzyka żółciowego,
- perforacja pęcherzyka żółciowego,
- krwawienia,
- żółtaczka mechaniczna,
- przetoki pęcherzykowo-jelitowe i żółciowo-dwunastnicze,
- podwyższone ryzyko wystąpienia nowotworu złośliwego raka pęcherzyka żółciowego.
Sprawdź: Wątroba, a może jednak pęcherzyk żółciowy? Co naprawdę cię boli?
Kamienie żółciowe: diagnoza
Lekarz może wnioskować obecność kamieni żółciowym już po opisie bólu, a także powiększonego pęcherzyka, który da się wyczuć badaniem palpacyjnym (omacywaniem). Następnie należy wykonać badanie USG - umożliwi ono dokładne zlokalizowanie kamieni, określenie ich liczby i rozmiaru. Jeśli istnieje podejrzenie nowotworu pęcherzyka żółciowego lub obraz z USG jest nieczytelny, trzeba wykonać tomografię komputerową.
W zakres diagnozy kamicy żółciowej wchodzą również badania laboratoryjne. Wykonuje się próby wątrobowe, czyli pomiary poziomu enzymów wątrobowych we krwi. Jeśli kamica nie wywołała powikłań, zwykle są w normie. Natomiast zapalenie pęcherzyka żółciowego czy dróg żółciowych daje podwyższony wynik bilirubiny czy fosfatazy zasadowej.
Kamienie żółciowe: leczenie
Leczenie złogów przebiega różnorako i zależy od wielu czynników. Jeżeli kamienie nie dają o sobie znać, zwykle zostawia się je w spokoju. Rzadkie ataki dolegliwości można zaleczać lekami o działaniu rozkurczającym, żółciopędnym i przeciwzapalnym; pomagają tu również napary z dziurawca i mięty, sok żurawinowy czy woda z cytryną. Warto również zainteresować się lekkostrawną dietą, dobrą dla wątroby (więcej o niej tutaj).
Niestety, istnieje spore ryzyko, że ataki będą nawracać i trzeba będzie podjąć leczenie specjalistycznie. Jakby nie było - najlepiej już przy pierwszych objawach udać się do lekarza i dowiedzieć się szczegółów o naszym stanie zdrowia.
Kamieni można próbować pozbywać się również przez rozpuszczanie kwasem ursodeoksycholoweym lub chenodeoksycholowym. Niekiedy stosuje się także rozbijanie złogów ultradźwiękami (tzw. litotrypsja).
W wielu przypadków kamica wymaga wycięcia pęcherzyka żółciowego. Brzmi strasznie, ale tak naprawdę organizm radzi sobie z takim ubytkiem bardzo dobrze. Pęcherzyk można usunąć za pomocą metody laparoskopowej. Jest ona stosunkowo mało inwazyjna.
Ważne, by po wycięciu pęcherzyka żółciowego stosować odpowiednią dietę. Przez ponad miesiąc należy jeść pożywienie wyłącznie lekkostrawne, odpuścić sobie jedzenie smażone, ciężkie sosy i tak dalej. Posiłki powinny być częste (około czterech-pięciu dziennie), lecz niewielkie.
![BÓL BRZUCHA - poznaj przyczyny dolegliwości. Pokaż, gdzie boli, powiemy dlaczego [RYSUNKI]](https://bi.im-g.pl/im/9/10401/z10401519II,Bol-brzucha-w-okolicy-zoladka-czesto-jest-objawem-.jpg)
