Rak żołądka - objawy. Co powinno zaniepokoić?

Rak żołądka to jeden z najrzadziej diagnozowanych nowotworów, mimo to stanowi co trzecią przyczynę zgonu u mężczyzn i co piątą u kobiet. Dzieje się tak, ponieważ ogromna grupa chorych trafia do lekarza, gdy choroba jest zaawansowana i możliwości leczenia są już bardzo ograniczone. Jakie są objawy raka żołądka? Jak wygląda diagnostyka i leczenie tego nowotworu?

Więcej podobnych tematów na stronie głównej Gazeta.pl

Rak żołądka - objawy

Rak żołądka zazwyczaj rozwija się powoli, a pierwsze, początkowo bardzo delikatne i niezbyt nasilone dolegliwości są zazwyczaj bagatelizowane. Objawy, które mogą pojawić się w pierwszej fazie choroby są niemal identyczne jak te, które może dawać także rak dwunastnicy:

• przewlekłe pieczenie w żołądku,
• wzdęcia,
• nudności,
• brak apetytu,
• niezbyt nasilone bóle brzucha (ten objaw może, ale wcale nie musi się pojawić).

Kiedy choroba osiągnie już bardziej zaawansowane stadium chorzy:

• tracą na wadze,
• czują się bardzo osłabieni (stopień zmęczenia jest nieadekwatny do wykonywanych przez chorego czynności),
• wymiotują,
• obserwują krew w kale (spowodowana tym, że guz krwawi, niekiedy stolce pacjentów zmieniają barwę i stają się bardzo ciemne, wręcz smoliste),
• skarżą się na silne bóle brzucha – ból lokalizują się zazwyczaj w nadbrzuszu, powyżej pępka, najczęściej pojawiają się tuż po jedzeniu, nie łagodzą ich żadne leki zobojętniające soki trawienne, czy te stosowane na zgagę, wrzody żołądka.

U części pacjentów pojawiają się także problemy z przełykaniem oraz wstręt do potraw mięsnych. Jednym z bardziej charakterystycznych objawów raka żołądka jest anemia. Chorzy odczuwają ciągłą senność, ich skóra oraz spojówki stają się blade.

Rak żołądka - jak powstaje 

Niemal w 95 proc. przypadków u pacjentów ze złośliwym nowotworem żołądka rozpoznaje się gruczolakoraka (ten rodzaj zmiany może pojawić się także w dwunastnicy). Zmiana ta powstaje z komórek nabłonka gruczołowego żołądka. Zaledwie 5 proc. stanowią chłoniaki, mięsaki, rakowiaki, guzy stromalne (podścieliskowe). Dodatkowo nowotwory te dzieli się na rozlane lub jelitowe. To rozróżnienie jest kluczowe, gdyż każdy z tych nowotworów rozwija się inaczej i z innych przyczyn, oraz wymaga innego leczenia.

Raka żołądka dzieli się na:

• jelitowego raka żołądka – powstaje ze zmian przedrakowych, które już od pewnego czasu rozwijały się w organizmie, zmiana pojawia się przede wszystkim u mężczyzn i wcześnie wykrytą można bardzo skutecznie leczyć;
• rozlanego raka żołądka – rozwija się z błony śluzowej żołądka i znacznie częściej pojawia się u kobiet. Jest trudny w leczeniu i bywa dziedziczony. Niektóre badania sugerują, że ten rodzaj nowotworu znacznie częściej pojawia się u osób z grupą krwi A.

Co sprzyja rozwojowi raka żołądka? Poza uwarunkowaniami genetycznymi znacznie większe znaczenie mają tzw. czynniki środowiskowe. Zdaniem badaczy ogromne znaczenie ma stosowna dieta, zwłaszcza ta bogata w produkty wysoko przetworzone (np. konserwy), z dużą ilością soli, a ubogą w warzywa i owoce. Prawdopodobieństwo rozwoju raka rośnie u osób nadużywających alkoholu oraz palących papierosy. Kluczowe znaczenie dla rozwoju raka żołądka może mieć także zakażenie bakterią Helicobacter pylori, która odpowiada za chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy. Zakażenie sprzyja tworzeniu się zmian przedrakowych, które niekiedy stanowią bazę dla nowotworu. 

Rak żołądka – diagnoza

W przypadku podejrzenia raka żołądka lekarz w pierwszej kolejności zleci prześwietlenie górnego odcinka przewodu pokarmowego z kontrastem. Pacjentowi podawany jest baryt, który pokrywa śluzówkę żołądka i czyni ją bardziej widoczną. Jednak to nie wystarczy, aby jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć raka żołądka. W tym celu konieczne jest wykonanie gastroskopii. Podczas badania lekarz przez jamę ustną wprowadza specjalny endoskop, dzięki któremu może nie tylko bardzo dokładnie obejrzeć żołądek, ale i pobrać materiał do badania.

Jeśli badanie histopatologiczne potwierdzi nowotwór, lekarz zleci jeszcze tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, aby ocenić skalę zmian oraz potwierdzić lub wykluczyć obecność przerzutów.

Warto pamiętać, że profilaktycznie wykonywanie badanie USG jamy brzusznej na niewiele się zda. Nie jest ono w stanie wykryć zmian nowotworowych. Dlatego, każdy, kto obserwuje u siebie podobne dolegliwości ze strony układu pokarmowego oraz gdy utrzymują się one kilka tygodni, najlepiej będzie skonsultować się z lekarzem i wykonać gastroskopię, które jednoznacznie odpowie na pytanie, co jest przyczyną problemów.

Rak żołądka – leczenie

Sposób leczenia zależy przede wszystkim od skali zmian i rodzaju nowotworu. Jednak niezależnie od stopnia zaawansowania, największe szanse na wyleczenie daje operacja. Zazwyczaj konieczne jest wycięcie całego lub przynajmniej części żołądka i okolicznych węzłów chłonnych. Czasem, po operacji chorzy przyjmują jeszcze serię chemioterapii. Niestety, taki sposób leczenia bardzo często prowadzi do uszkodzeń żołądka.

Jeśli choroba została wykryta bardzo wcześnie zmiany można usunąć z pomocą endoskopu. W takich sytuacjach wykonuje się mukozektomię, czyli wycięcie błony śluzowej żołądka. Przy bardzo rozległych zmianach, gdy niemożliwe jest wykonanie operacji, zostaje jedynie leczenie paliatywne. Wymaga ono wykonaniu zespolenia zdrowej części żołądka z jelitem cienkim, co pozwala na swobodny przepływ pożywienia z ominięciem zmienionych przez chorobę fragmentów żołądka.

Jak wynika z danych Krajowego Rejestru Nowotworów rak żołądka występuje głównie u osób po 50 roku życia (93 proc. zachorowań u mężczyzn i 91 proc. zachorowań u kobiet), przy czym około 3/4 zachorowań u obu płci przypada na osoby po 65 roku życia. Ryzyko zachorowania raka żołądka wzrasta z wiekiem, mężczyźni są bardziej zagrożeni rakiem żołądka. Ryzyko jest około 2-3 razy wyższe niż u kobiet.