Co na wzdęty brzuch? Przyczyny, objawy i leczenie bębnicy

Wzdęty brzuch, tak zwana bębnica, to efekt wypełnienia brzucha przez zbyt dużą ilość gazów. Zalegają one w jelitach i powodują niekomfortowe uczucie wzdęcia. Ponieważ ta dolegliwość jest na tyle powszechna, ze dotyczy każdego z nas, często bywa ignorowana. Tymczasem ciągle wzdęty brzuch może zwiastować całkiem poważne problemy, np. schorzenia układu pokarmowego i przewlekłe zaburzenia jego pracy. Poznaj najpopularniejsze przyczyny wzdętego brzucha, charakterystyczne objawy i metody diagnozy, a także skuteczne sposoby na wzdęty brzuch.

Wzdęty brzuch po jedzeniu

Jeśli zadajesz sobie pytanie, „dlaczego mam wzdęty brzuch”, spieszymy z odpowiedzią: najprawdopodobniej Twoje jelita wypełnia nadmiar nagromadzonych gazów. Dostają się tam one wraz z powietrzem połykanym podczas jedzenia, a także stanowią rezultat procesów trawiennych (jak choćby dwutlenek węgla, metan czy wodór). To oczywiście nie wszystkie przyczyny wzdęć brzucha – na przykład zdarza się, że przychodzą one w wyniku dyfuzji krwi, a to dopiero początek o wiele dłuższej listy.

Wzdęcia brzucha – przyczyny

• zwiększone połykanie powietrza lub zasysanie go ustami wymykające się spod kontroli,
• nadmierna produkcja gazów w jelitach (wynikająca ze spowolnionego przemieszczania się masy kałowej tudzież z nadmiernej fermentacji),
• nieprawidłowa resorpcja gazów w jelitach (będąca zwykle rezultatem porażenia ich czynności),
• dysfunkcja procesów trawiennych związana z chorobami układu pokarmowego – trzustki, wątroby, jelita grubego, dróg żółciowych,
• problemy z wydalaniem gazów (np. w związku z niedrożnymi jelitami),
• schorzenia ośrodkowego układu nerwowego,
• plon operacji wykonywanych wewnątrz jamy brzusznej,
• rozlane zapalenie otrzewnej.

Wzdęty brzuch – objawy towarzyszące

Pacjenci, którzy uskarżają się na wzdęcia brzucha, narzekają przede wszystkim na:

• uczucie rozdęcia i niejako napompowanego brzucha,
• wrażenie rozpierania od środka,
• uczucie ucisku w lewym albo prawym podżebrzu (wynika ono z nadmiaru powietrza w tamtych okolicach),
• częstsze, nadmierne oddawanie gazów.

Oprócz tego mogą występować także inne niepokojące symptomy, na przykład:

• napadowe skurcze jelit,
• ból w klatce piersiowej i uczucie duszności,
• głośne przelewanie się w jamie brzusznej i inne odgłosy dochodzące z tamtych okolic,
• zespół Roemhelda, czyli cały pakiet symptomów żołądkowo-sercowych (wzdęcia powodują podniesienie przepony i zaburzenie czynności serca; pojawiają się bóle w klatce piersiowej, problemy z oddychaniem oraz przyspieszone bicie serca).

Gdy dokuczają nam ostre wzdęcia brzucha, objawy zwykle pojawiają się nagle; choroba może przyjmować także postać przewlekłą. Warto wiedzieć, że ostra bębnica brzucha jest efektem niedrożności przewodu pokarmowego. Guz, zwężenie jelita bądź przepuklina komplikują wtedy wędrówkę pokarmu przez przewód. Choć brzmi to stosunkowo niegroźnie, w rzeczywistości ściąga na nas poważne ryzyko i może odbić się na naszym zdrowiu, a nawet prowadzić do śmierci. Niedrożność przewodu pokarmowego można poznać po stałym zestawie objawów – od nudności i wymiotów, przez zaparcia i ból brzucha, aż po notoryczne wzdęcie brzucha. Przyczyny chorobowe powinien wówczas namierzyć specjalista. Podczas badania nie słychać dobrze pracy jelit; pacjenta dręczy bolesny kaszel, a napięcie mięśni nasila się przy ucisku.

Z kolei rozlane zapalenie otrzewnej można poznać po tzw. objawie Blumberga – gdy zwalnia się ucisk na powłoki brzucha, pacjent odczuwa silny ból. Dla pewności powinno się wykonać stosowne badania biochemiczne oraz morfologię krwi. Zwykle przeprowadza się także USG brzucha i wykonuje się zdjęcie brzucha w pozycji stojącej (aby można było dojrzeć poziom płynów w pętlach jelitowych).

Diagnozowanie wzdętego brzucha

Jeszcze zanim wybierzesz się do lekarza, aby pokazać mu swój wzdęty brzuch (przyczyny i objawy ustala się początkowo na podstawie wywiadu lekarskiego), wykonaj kilka czynności:

• przeprowadź ostrożny, delikatny masaż brzucha,
• ogranicz dietę do pokarmów płynnych i odstaw na jakiś czas pokarmy stałe,
• zdecyduj się na lewatywę wraz ze specjalnymi końcówkami, które ułatwią wydalanie nagromadzonych w brzuchu gazów.

Jeśli mimo podjęcia powyższych kroków dolegliwości ze strony układu pokarmowego nie ustąpią, a wzdęty brzuch wciąż będzie Ci dokuczał, konieczna będzie rozbudowana diagnostyka. Wszystko zaczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego. Dla prawidłowego rozpoznania choroby konieczne jest zwykle podjęcie dodatkowych kroków. Zaliczamy tutaj:

• badanie fizykalne,
• badanie stolca na tzw. krew utajoną,
• USG brzucha,
• RTG przeglądowe brzucha,
• test wydechowy (pozwala określić rozkład laktozy),
• kolonoskopia (wyklucza nowotwory i choroby zapalne jelita grubego, a także raka żołądka),
• badanie mikrobiologiczne kału,
• gastroskopia (umożliwia wykluczenie zmian organicznych),
• badanie trzustki na czynność zewnątrzwydzielniczą organu.

Poza wynikami powyższych badań i testów przy diagnozie należy także wziąć pod uwagę dolegliwości towarzyszące, np. wspomniane wyżej nadmierne gazy albo bóle odczuwalne w podżebrzu. Może się zdarzyć, że nakierują one specjalistę na konkretny trop; oprócz chorób jelita grubego zwiastują one schorzenia śledziony, pęcherzyka żółciowego czy nerek.

Co na wzdęty brzuch?

Leczenie objawowe:

• wykluczenie z diety potraw powodujących wzdęcia oraz napojów gazowanych,
• wolniejsze i spokojniejsze jedzenie w ciszy (przy mówieniu niepotrzebnie połykamy powietrze),
• posiłki mniejsze, a częstsze,
• długie spacery po jedzeniu,
• leki gazopędne – ciepłe okłady, preparaty kopru, leki apteczne (np. simetikon, a doraźnie także preparaty rozkurczające).

Przykładowe leczenie przyczynowe:

• guz/przepuklina: leczenie onkologiczne/zabieg chirurgiczny,
• zakażenie pasożytnicze: preparaty niszczące pasożyty,
• nietolerancja laktozy/enteropatia glutenowa: dieta bezglutenowa i bezlaktozowa.

Co jeszcze może oznaczać wzdęty brzuch?

Opisywana dolegliwość występuje zwykle po przejedzeniu, a wzdęty brzuch powraca do pierwotnego stanu już na drugi dzień. Nie jest jednak powiedziane, że objaw ten musi wynikać z dysfunkcji układu pokarmowego. Powiększony brzuch może także wskazywać na:

• objawy ciąży – wzdęty brzuch w ciąży to jeden z pierwszych sygnałów, że kobieta może spodziewać się dziecka. Wrażenie pełności, lekkie skurcze macicy i „ciągnięcie” w pachwinach, a do tego bóle wynikające z powiększania się macicy – wszystko to sugeruje stan błogosławiony,
• zbliżanie się miesiączki – wzdęty brzuch przed okresem to bardzo charakterystyczny objaw, na który uskarża się wiele kobiet. Z kolei gdy pojawia się wzdęty brzuch, brak okresu w spodziewanym terminie odsyła nas do powyższego scenariusza,
• tycie,
• wodobrzusze – wynika ono zwykle z nowotworu czy marskości wątroby,
  jeśli chodzi o wzdęty brzuch, wątroba może grać dużą rolę także dlatego, że zwiększa swoją objętość (podobnie jak nerki czy śledziona), np. w wyniku wykształcania się torbieli czy guzów.

Jeśli wzdęty brzuch występuje przewlekle albo wywołuje u Ciebie jakikolwiek niepokój, jak najszybciej skonsultuj się ze specjalistą i wykonaj USG jamy brzusznej.

To również może cię zainteresować:

Wzdęcia: sprawa kobieca? Czy nadmiar gazów może mieć związek z cyklem kobiety?

Nadmiar gazów to nie tylko wzdęcia. Czego jeszcze się spodziewać?

Wzdęcia: nieoczywisty skutek stresu

Domowe sposoby na wzdęcia