Język jest narządem zmysłu, który pozwala nam doceniać smak jedzenia oraz, rzecz jasna, umożliwia mówienie. To mięsień, a właściwie zespół mięśni poprzecznie prążkowanych, niezwykle sprawnych i ruchliwych. Zazwyczaj w pełni zdrowia język ma różowy kolor, a pokrywają go brodawki mechaniczne i smakowe.
Języka prawie nie zauważamy. Ale nie wtedy, gdy coś jest nie tak, zwłaszcza gdy zmieni kolor i stanie się bolesny. Przyczyny takich zmian są rozmaite, a niektóre z nich wskazują na toczące się w organizmie procesy chorobowe. Poważne schorzenia, które widać na języku, to rak jamy ustnej albo AIDS, a także niedobory witamin. Na szczęście jednak większość językowych kłopotów jest niegroźna i dość łatwo jest się ich pozbyć. Zobaczmy jednak, co kolor języka mówi nam o naszym zdrowiu.
Problem z językiem może być także przyczyną nieświeżego oddechu. Zobacz, co radzi w takiej sytuacji lekarz:
Biały język
Białawy nalot na języku lub białe plamy są niepokojące, ponieważ mogą świadczyć o kilku schorzeniach, które wymagają interwencji lekarskiej. Pierwsze z nich to leukoplakia, czyli rogowacenie białe, które polega na nadmiernym rozroście komórek w jamie ustnej. Na błonie śluzowej oraz na języku pojawiają się wtedy białe, nieusuwalne plamy, z czasem rogowaciejące. Wymagają leczenia, ponieważ mogą przerodzić się w raka jamy ustnej. To częsta przypadłość wśród palaczy tytoniu.
Drugim powodem białawego nalotu na języku może być drożdżyca (kandydoza). Grzybica dotyka częściej osoby, które mają osłabiony układ odpornościowy, a także małe dzieci i osoby starsze, noszące protezy. Może zdarzyć się też po antybiotykoterapii lub po leczeniu sterydami. Ten biały nalot na języku przypomina konsystencją twarożek i oblepia nie tylko język, lecz całą jamę ustną. Pleśniawki w jamie ustnej wywołują drożdżaki, najczęściej są to osławione candida albicans.
No i wreszcie, biały nalot na języku, który wygląda jak misterna sieć białawych nici, może oznaczać, że doskwiera nam liszaj płaski. To choroba autoimmunologiczna o bliżej nieznanej etiologii. Po jakimś czasie potrafi sama się wycofać i język wraca do swojego zwykłego koloru.
Biało-szary nalot mówi nam z kolei o brakach żelaza we krwi. Może być związany z niedokrwistością (anemią) i wymaga leczenia, a przede wszystkim uzupełnienia braków minerałów i witamin w organizmie.
Czerwony i truskawkowy język
Zmiana koloru języka z różowego na czerwony, czasem dodatkowo z powiększeniem się kubków smakowych, co w efekcie daje efekt "truskawkowy" na języku, może być spowodowana niedoborami witamin. Za czerwony kolor odpowiada niedobór kwasu foliowego i witaminy B12.
Czasem mamy też do czynienia z tzw. językiem geograficznym. Jest to łagodne, wędrujące zapalenie języka. Wygląda jak przemieszczająca się po powierzchni języka mapa, składająca się z czerwonych plamek, obwiedzionych białą linią. Trochę szczypią i bolą, ale zazwyczaj same mijają, bez konieczności leczenia, chyba że powiązane są z innymi schorzeniami, na przykład z grzybicą. Zauważono też, że język może się zrobić intensywnie czerwony, gdy jesteśmy w stresie.
Język truskawkowy z kolei towarzyszy szkarlatynie, chorobie zakaźnej, wymagającej wizyty u lekarza. U dzieci poniżej piątego roku życia truskawkowy język oznacza też chorobę o nazwie zespół Kawasaki, skórno-śluzówkowy zespół węzłów chłonnych. Nierówny, czasem dodatkowo opuchnięty język, może być też objawem alergii pokarmowej lub uczulenia na leki.
Żółty język
Nalot na języku o żółtawym zabarwieniu oznacza, że mamy najprawdopodobniej kłopoty żołądkowe. Może być powiązany z refluksem żołądkowo-przełykowym lub oznaczać wrzody żołądka, a także infekcję bakteryjną. Ale spokojnie, czasem wystarczy wypić więcej kawy lub zjeść coś pikantnego, aby zabarwić język na żółtawo. Niektóre płyty do ust, szczególnie gdy są z dodatkiem mentolu, olejku eukaliptusowego, etanolu oraz niektóre leki, zabarwiają język na inny kolor. Palenie papierosów, zła higiena jamy ustnej - to kolejne powody zażółcenia języka. Zmiana koloru języka na żółtawy to ponadto objaw odwodnienia, a więc także zmniejszonego wydzielania śliny, która oczyszcza jamę ustną z nadmiaru bakterii i z osadu.
Mamy jeszcze szereg innych chorób, odpowiedzialnych za zmianę barwy języka na żółty. To żółtaczka (ale wtedy także skóra i białka oczu zmieniają kolor), a czasem też grzybica, manifestująca się żółtawymi plamami.
Pomarańczowy język
Jeżeli akurat nie jedliśmy niczego pomarańczowego, to zmiana koloru języka nie powinna nas zaniepokoić. Może bowiem oznaczać, że źle oczyściliśmy zęby i pozostały tam resztki jedzenia z zawartością beta-karotenu, a także pozostałości kawy i herbaty. Ponadto palenie papierosów wpływa niekorzystnie na wygląd języka, w tym na kolor.
Spożywana codziennie duża ilość produktów z beta-karotenem może zabarwić naszą skórę oraz język na lekko pomarańczowy kolor. Tak działają: marchewka, papaja, dynia, mango, słodkie ziemniaki. To oczywiście nic groźnego i jeśli nam się zdarzy, zmieńmy tylko nieco dietę.
Czarny, włochaty język oraz siny lub fioletowy
Black hairy tongue, czyli dosłownie czarny włochaty język, to niegroźne, choć uciążliwe schorzenie Fot. Shutterstock.com
Wygląda nieciekawie, ale nie oznacza niczego szczególnie niepokojącego. Są to po prostu przerośnięte brodawki, które wyglądają wtedy jak włoski. Takie wielkie brodawki zdarzają się dość rzadko, głównie u osób nie dbających o higienę jamy ustnej, a także u osób po chemioterapii lub u chorych na cukrzycę.
Siny język jest sygnałem świadczącym o zaburzeniach krążenia i o rosnącym niedotlenieniu. Natomiast zabarwienie fioletowe towarzyszy czasem wyższej gorączce.
Zapobieganie przebarwieniom języka
Jak zapobiegać przebarwieniom języka? Najskuteczniejszą metodą zachowania naszego języka w zdrowiu jest odpowiednia higiena jamy ustnej. Mycie zębów oraz dodatkowo języka, przy pomocy specjalnej szczoteczki w formie skrobaczki, najzupełniej wystarczy jeżeli ogólny stan naszego zdrowia jest dobry. Natomiast jeżeli coś nas niepokoi i zmianom zabarwienia języka towarzyszą inne objawy, takie jak ból, nieświeży oddech, gorączka i inne oznaki, udajmy się do lekarza po poradę.
Źródło: WebMed, MedicalNewsToday,
