Leukoplakia (rogowacenie białe) - objawy
Leukoplakia przybiera postać białej plamki lub zrogowacenia, umiejscowionego w jamie ustnej. Choroba dotyka około 2 proc. populacji, najczęściej mężczyzn między 50 a 70 rokiem życia. Leukoplakia jamy ustnej uważana jest za stan przedrakowy. Badania wykazały bowiem, że u wielu osób z wykrytym już rakiem kolczystokomórkowym, wcześniej zdiagnozowano leukoplakię. Nieleczona leukoplakia może w ciągu 5 lat przekształcić się w raka.
Rogowacenie białe dzieli się na: homogenne i niehomogenne (nadżerkowe, brodawkowe).
- leukoplakia homogenna (jednorodna): rogowacenie białe ma postać białawych, regularnych plam, o wyraźnych granicach, gładkiej powierzchni, dość cienkich, zlokalizowanych zazwyczaj na policzkach. Ryzyko przekształcenia się w nowotwór jest niewielkie i wynosi 5 proc.
- leukoplakia niehomogenna: w tej postaci w jamie ustnej pojawiają się białe plamy, którym towarzyszą nadżerki, owrzodzenia, pęknięcia i grudki. Ryzyko przekształcenia się leukoplakii niehomogennej w raka wynosi aż 25 proc.
- leukoplakia cętkowana (erytroleukopatia): gdy białym zrogowaceniom towarzyszą czerwone plamy. Ta postać leukoplakii w połowie przypadków przekształca się w raka.
- leukoplakia różowa (erytroplakia różowa): charakteryzują ją czerwone plamy lub płytki. Ta postać choroby również grozi przekształceniem się w raka.
Leukoplakia (rogowacenie białe) pojawia się na błonie śluzowej policzków na linii zębów, w kącikach ust, na wargach, na dnie jamy ustnej, na bocznej i dolnej powierzchni języka oraz na wyrostku zębodołowym. Początkowo ma postać białych nieusuwalnych smug, które nie są bolesne. Leukoplakia (rogowacenie białe) może także umiejscowić się na narządach płciowych.
Leukoplakia (rogowacenie białe) - przyczyny
Do rozwoju leukoplakii przyczyniają się:
- palenie papierosów
- picie alkoholu
- długotrwałe drażnienie błony śluzowej jamy ustnej, na przykład gorącymi i ostrymi potrawami
- częste urazy błony śluzowej jamy ustnej, na przykład przez niedokładnie dopasowaną protezę lub przez nawyk zagryzania policzków
- niedobory witamin i żelaza
- zaburzenie hormonalne
- infekcje grzybami z rodzaju Candida
- infekcje wirusowe: HPV (Human Papilloma Virus) oraz EBV (Epstein-Barr Virus)
Do leukoplakii (rogowacenia białego) narządów płciowych prowadzą: zła higiena, choroby weneryczne, marskość sromu lub żołędzi, zaburzenia hormonalne.
Leukoplakia - leczenie
W leczeniu najważniejsza jest zmiana nawyków, w tym zaprzestanie palenia papierosów i nadużywania alkoholu oraz zmiana diety na lekką, z dużą ilością witamin i karotenu. Jeżeli leukoplakię wywołują mechaniczne urazy wewnątrz jamy ustnej, należy je w pierwszej kolejności wyeliminować. Na przykład: wymienić plomby w zębach, tak aby nie raniły błony śluzowej ostrymi krawędziami. Ponadto - trzeba sprawdzić stan aparatów protetycznych i stopień ich dopasowania. Ważne jest dbanie o higienę jamy ustnej i usunięcie kamienia nazębnego.
W leczeniu leukoplakii stosuje się: leki przeciwgrzybiczne, retinoidy, witaminy A,C, E, karoteny. Białe zrogowacenia należy usunąć. Robi się to za pomocą lasera, kriochirurgii, elektrokoagulacji. Pomocna jest także terapia fotodynamiczna.
Ze względu na duże ryzyko przekształcenie się leukoplakii w raka konieczne są częste wizyty kontrolne u dentysty. W przypadku zmian z cechami dysplazji (czynnik, który wskazuje na zezłośliwienie) stosuje się zabieg chirurgicznego wycięcia narośli. Jeżeli ogniska chorobowe zaczynają przekształcać się w nowotworowe, do zabiegu chirurgicznego dołącza się radioterapię lub chemioterapię.
