Grzybica przewodu pokarmowego - co to jest? Jakie są przyczyny kandydozy?
Grzybica przewodu pokarmowego określana jest też mianem kandydozy lub drożdżycy. To choroba spowodowana zakażeniem grzybem o nazwie Candida albicans. Jego polska nazwa to bielnik biały. Jest częścią naszego mikrobiomu i na stałe rezyduje w dolnej części układu pokarmowego. Jest tam grzybem pełniącym pożyteczną rolę. Zajmuje się bowiem wspieraniem procesu rozkładania cukru. Wszystko jest w najlepszym porządku, dopóki Candida albicans jest mało i chętnie współpracuje z innymi mikroorganizmami. Lubi się jednak szybko rozmnażać, a wtedy kolonizuje inne części organizmu człowieka. Grzybów z rodziny Candida jest ponad 150 gatunków, z czego 9 uważa się za chorobotwórcze.
Inne gatunki grzybów, które mogą wywołać kandydozę to patogeny z rodzaju Histoplazma, Coccidioides, Blastomyces, a także Trichisporon, Aspergillus, Mucor oraz Rfizopus.
Gdy nasz układ immunologiczny jest osłabiony, niektóre drobnoustroje szybko to wykorzystują, tak jak w tym wypadku nasz grzyb. Organizm nie jest już w stanie utrzymać w ryzach rozmnażającego się szybko drożdżaka. Drugą przyczyną, pomagającą drożdżakom w rozprzestrzenianiu się na cały układ pokarmowy, jest niewłaściwa dieta. Jedzenie w nadmiarze słodyczy, brak błonnika, dieta ubogoresztkowa - to wszystko zaburza florę bakteryjną jelit i powoduje zachwianie się homeostazy.
Grzybica przewodu pokarmowego - przyczyny
Grzybica układu pokarmowego atakuje osoby o osłabionej odporności, a także przyjmujące określone leki, w tym antybiotyki, przez dłuższy czas, przewlekle chorujące lub stosujące niewłaściwą dietę. Jakie są czynniki ryzyka, zwiększające niebezpieczeństwo rozwoju drożdżycy?
Do rozwoju grzybicy przewodu pokarmowego przyczynić się mogą:
- przewlekła antybiotykoterapia
- zażywanie niektórych leków, w tym inhibitorów pompy protonowej (IPP), czyli leków na wrzody, wziewnych glikokortykosteroidów, cytostatyków, doustnych środków antykoncepcyjnych oraz doustnych preparatów żelaza
- przewlekłe choroby, takie jak cukrzyca, nowotwory, choroby zakaźne w tym AIDS, toczeń rumieniowaty
- niedoczynność tarczycy
- choroby hematologiczne
- zaburzenia układu immunologicznego
- celiakia
- schorzenia przełyku, uchyłki przełyku
- długotrwałe drażnienie jamy ustnej przez protezę
- niedożywienie, anemia, niedobór witamin z grupy B oraz witaminy A
- alkoholizm, narkomania
- hospitalizacja, chemioterapia, radioterapia
- podeszły wiek
- niewłaściwa dieta, bogata w węglowodany
- długotrwały stres
- niewłaściwa higiena jamy ustnej
Grzybica przewodu pokarmowego - objawy
Objawy towarzyszące grzybicy jamy ustnej to charakterystyczny, biały nalot na języku, podniebieniu i dziąsłach, a także piekące nadżerki w błonie śluzowej jamy ustnej. W kącikach ust robią się zajady, pojawia się także ból przy połykaniu pokarmu. Może też dochodzić do tzw. romboidalnego zapalenia języka. Ponadto pojawia się nieświeży oddech.
Grzybica przełyku objawia się bólem przy przełykaniu, zgagą, czasem nudnościami i bólem w okolicy mostka. Natomiast grzybica żołądka wywoduje stan zapalny, a następnie nadżerki w ściankach żołądka. Pojawia się ból, nudności i wymioty, pieczenie za mostkiem, a także nasilenie objawów refluksowych, czyli zarzucania treści pokarmowej z żołądka. Ponadto może dojść do zapalenia otrzewnej, perforacji żołądka w w wyniku nadżerek, czy też krwawienia z przewodu pokarmowego, o czym świadczy obecność krwi w stolcu.
Grzybica jelit powoduje biegunki i zaparcia na przemian, stolce pokryte są śluzem, choremu towarzyszą wzdęcia, a także nudności, a nawet wymioty. Wśród powikłań znajduje się zespół jelita wrażliwego, żylaki odbytu, czy też wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Grzybica przewodu pokarmowego - diagnostyka i leczenie
Diagnozę stawia się na podstawie gastroskopii, gdy lekarz zauważa na ściankach błony śluzowej przewodu pokarmowego białawe naloty, a na ściankach żołądka obrzęk i nadżerki, a w zaawansowanej postaci choroby, także owrzodzenia. Pobiera się także wycinki do badania histopatologicznego. Dodatkowo robi się posiew z próbek kału, błon śluzowych i wydzielin, aby rozpoznać rodzaj grzyba, który zaatakował organizm. Wykrywa się też przeciwciała we krwi, stosując różne rodzaje testów.
W pierwszej fazie leczenia stosuje się antybiotyki. Amerykańskie Towarzystwo Chorób Zakaźnych zaleca, przede wszystkim, stosowanie preparatów przeciwgrzybiczych (nystatyna, flukonazol). Leczeniu towarzyszy odpowiednia dieta, mająca pomóc w odtworzeniu prawidłowej flory bakteryjnej w układzie pokarmowym.
Jak wygląda dieta w przypadku grzybicy przewodu pokarmowego?
Czego należy unikać:
- węglowodanów prostych, czyli cukrów, w tym produktów, zawierających cukier, szczególnie tych wysokoprzetworzonych
- produktów z mąki pszennej, w tym białego pieczywa, pierogów, ciasta,
- serów pleśniowych
- bardzo słodkich owoców, takich jak banany, śliwki, suszone owoce itp.
Dieta korzystna przy grzybicy przewodu pokarmowego:
- warzywa zielone, liściaste, korzeniowe, strączkowe
- mleko, jogurt, sery żółte, ser biały, jajka
- duże ilości wody
- oliwa z oliwek i inne oleje roślinne
- chleb na zakwasie
- kiszona kapusta, kiszone ogórki
- produkty bogate w błonnik
- preparaty probiotyczne
