Dezorientacja to utrata lub zaburzenie orientacji co do czasu, miejsca i sytuacji w jakiej znajduje się dana osoba, orientacji co do własnej osoby. Taka dezorientacja towarzyszy chorobom psychicznym, ale także upojeniu alkoholowemu i używaniu środków psychotropowych. Może być też objawem kilku chorób o naturze organicznej, a także towarzyszyć chorobom otępiennym. Dezorientacji doświadczają zarówno dzieci, jak i dorośli w każdym wieku, chociaż najczęściej dotyczy jednak starszych osób.
To doświadczenie często wiąże się z innymi symptomami, takimi jak:
W stanie dezorientacji występuje niemożność podjęcia decyzji, brak samodzielności, zmieszanie. Zaczyna szwankować pamięć, czasem przestaje się poznawać nawet najbliższych. W rezultacie osoba, która straciła orientację w rzeczywistości, wycofuje się z życia. U dzieci natomiast dezorientacja jest często związana z przełomowymi wydarzeniami w życiu, nadmiarem stresu.
Krótkotrwałe, przemijające uczucie dezorientacji, przydarza się każdemu zdrowemu człowiekowi od czasu do czasu, chociażby po przebudzeniu się z głębokiego snu. Niepokój powinna wzbudzać ciągła dezorientacja, trwający dłużej stan nieświadomości co do miejsca i czasu.
Dezorientacja może mieć bardzo wiele przyczyn. Wśród nich znajduje się choroba Alzheimera i inne zespoły otępienne. Zazwyczaj pierwszymi symptomami chorób otępiennych, demencji starczej itp. jest właśnie uczucie dezorientacji.
Za uczucie dezorientacji odpowiada majaczenie, czyli delirium, stan dezorientacji i zaburzenia zdolności poznawczych, do którego dochodzi w wyniku zatrucia, zażywania substancji psychoaktywnych, a także w wyniku chorób o podłożu organicznym.
Dużą grupą chorób, przyczyniających się do zaburzeń orientacji, są choroby neurologiczne, a wśród nich wszelkie guzy mózgu, nowotwory ośrodkowego układu nerwowego. Zazwyczaj też dezorientacja występuje po udarze mózgu, czy też po niedotlenieniu. Podobnie po ataku padaczki, po przebudzeniu się z snu popadaczkowego, pierwszym odczuciem jest dezorientacja. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu i inne infekcje mózgu, wstrząsy, w tym wstrząs krwotoczny i septyczny, hipotermia i gorączka.
Dezorientacja może pojawić się w wyniku zaburzeń elektrolitowych i przy odwodnieniu organizmu, w przypadku niektórych chorób endokrynologicznych, takich jak niedoczynność i nadczynność tarczycy. Wymienia się również zaburzenia w poziomie glukozy we krwi, hipotonię, czyli niedociśnienie tętnicze, niewydolność nerek.
No i na koniec dezorientacja towarzysząca chorobom psychicznym, w tym zaburzeniom urojeniowym, a także zaburzeniom nastroju, lękowym oraz zaburzeniom osobowości.
Dezorientacji samej w sobie się nie leczy, ponieważ jest tylko objawem innej dysfunkcji organizmu. Należy więc leczyć chorobę, która leży u podstaw. Niestety, najmniej sukcesów w leczeniu związanych jest z chorobami mózgu, chorobami neurodegeneracyjnymi, które też dają trwałe objawy dezorientacji. W przypadku zaburzeń o charakterze przejściowym wystarczy na przykład nawodnienie organizmu, aby objawy ustąpiły.