Choroby psychiczne - czym są?
Choroby psychiczne to zaburzenia czynności psychicznych oraz zachowań. Najczęściej wiążą się z odczuwaniem ogromnego dyskomfortu, znacznie utrudniają lub nawet uniemożliwiają funkcjonowanie społeczne. Choroby psychiczne dzieli się na kilka grup.
Rodzaje chorób psychicznych
Według tradycyjnego podziału zaburzenia psychiczne dzieli się na:
- zaburzenia psychotyczne (psychozy)
- zaburzenia niepsychotyczne (nerwice, niepełnosprawność intelektualna, zaburzenia osobowości, nałogi, dewiacje seksualne)
Według innego podziału wyróżniamy:
- zaburzenia lękowe: fobie, lęk uogólniony, zaburzenia paniczne, lękliwość społeczna
- zaburzenia psychotyczne: schizofrenia, psychoza
- zaburzenia nastroju: choroba afektywna dwubiegunowa, depresja, cyklotymia
- zaburzenia łaknienia: bulimia, anoreksja
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne: nerwica natręctw
- zaburzenia osobowości: zaburzenia paranoiczne, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, zaburzenia antyspołeczne
- uzależnienia: kleptomania, pornografia, seks, alkohol, narkotyki, nikotyna
Za mniej typowe zaburzenia psychiczne uważa się:
- zaburzenia pozorowane
- zaburzenia płciowe
- zaburzenia adaptacyjne
- zaburzenia dysocjacyjne
- zaburzenia somatoformiczne
- tiki nerwowe
Choroby psychiczne - objawy
Choroby psychiczne różnorodnie się objawiają. W przypadku chorób takich jak schizofrenia oraz psychoza charakterystyczne są urojenia oraz omamy. Zachowania osób cierpiących na te zaburzenia są postrzegane przez otoczenie jako nietypowe. Do innych objawów chorób psychicznych należą:
- niska samoocena
- brak poczucia sensu w życiu
- derealizacja
- depersonalizacja
- pesymizm
- autoagresja
- nagłe zmiany zachowań
- nieuzasadnione stany euforii, depresji
- zmienny apetyt
- zmiana trybu życia, np. z dziennego na nocny
- gonitwy myśli
- lęk, apatia
- problemy w kontaktach społecznych
- problemy ze spożywaniem posiłków w przypadku bulimii lub anoreksji
Choroby psychiczne - przyczyny
Przyczyny występowania chorób psychicznych mogą być rozmaite. Mogą one mieć podłoże genetyczne, psychologiczne, biologiczne lub środowiskowe. Duży wpływ na pojawienie się choroby psychicznej ma trudne dzieciństwo: wychowywanie w rodzinie patologicznej, w atmosferze braku miłości, chłodu emocjonalnego.
Prawdopodobieństwo zachorowania zwiększa się również u tych, którzy mają za sobą jakieś traumatyczne doświadczenie: śmierć kogoś bliskiego, poważny wypadek, nagła utrata pracy, rozwód rodziców, gwałt itp. Ryzyko zachorowania wzrasta również u tych, których rodzic lub dwoje rodziców także cierpiało na jakąś chorobę psychiczną.
Występowanie chorób psychicznych może także nastąpić jako skutek zażywania substancji psychoaktywnych, nadmiaru lub niedoboru serotoniny, zażywania narkotyków, tkwienia w długotrwałym, przewlekłym stresie.
Najczęstsze choroby psychiczne
Do najczęściej występujących chorób psychicznych współcześnie należą: zaburzenia osobowości, depresje, nerwice. Nieco rzadziej występują choroby takie jak schizofrenia czy choroba afektywna dwubiegunowa, choć zauważa się coraz większy wzrost zachorowań na te choroby. Diagnozę na temat choroby psychicznej stawia wyłącznie specjalista psychiatra.
Depresja
Depresja to wyjątkowo uciążliwa choroba, która pozbawia człowieka sił do życia. Niestety ignorowanie objawów depresji może prowadzić do bardzo niebezpiecznych konsekwencji. Dowiedz się, czym jest depresja, jakie są rodzaje depresji, jej objawy somatyczne oraz przyczyny, a także jak ją skutecznie wyleczyć.
Czym jest depresja?
Depresja jest dzisiaj słowem często nadużywanym. Sezonowe obniżenie nastroju bądź też pogorszenie nastroju związane z jakimś trudnym wydarzeniem nazywamy potocznie depresją. W rzeczywistości to bardzo poważna choroba, które może prowadzić do groźnych powikłań. Często bowiem prowadzi do myśli samobójczych, odbiera choremu jakąkolwiek nadzieję. Główna różnica pomiędzy depresją, a naturalną emocją (smutkiem, chandrą) jest taka, że depresja się przedłuża, a z czasem również pogłębia.
Ogólne objawy depresji
Do najbardziej ogólnych objawów depresji zaliczamy przede wszystkim: znaczne pogorszenie stanu emocjonalnego (dominują uczucia smutku i przygnębienia; pojawia się ogólny pesymizm). Chorzy uskarżają się również utratę wiary we własną wartość, silną samokrytykę, czarne myśli na temat własnej przyszłości, silną koncentrację na sobie (która notabene ma znaczenie we wszystkich chorobach afektywnych).
Somatyczne objawy depresji
Głównymi objawami somatycznymi depresji są:
- problemy ze snem. Może to być zarówno całkowita bezsenność, a z czasem idące za tym wyczerpanie, jak i ciągły niedosyt snu, powodujący, że cierpiący na depresję przesypia większość czasu. Zdarza się również, że udaje się spokojnie zasnąć, ale chory zrywa się bardzo wcześnie i nie jest w stanie kontynuować snu, (tzw. niedosypianie)
- wahania wagi. Osoba chora może tracić na wadze, ponieważ podczas trwania choroby jej apetyt gwałtownie spada. Zdarza się również (rzadziej), że jego apetyt jest nasilony i zaczyna przybierać na wadze
- ogólne zmęczenie i osłabienie. W przypadku ciężkiej, zaawansowanej depresji może dojść do nieumiejętności podniesienia się z łóżka z powodu uczucia wyczerpania
- różnego rodzaju dolegliwości bólowe (m.in. głowy, szyi, pleców)
- nieumiejętność przeżywania przyjemności. Wiąże się z tym zmniejszenie libido lub jego całkowity zanik
- nadmierna ruchliwość (u osób, które poza depresją cierpią również na rozmaite stany lękowe) lub swoiste spowolnienie
- problemy z miesiączką u kobiet (może dochodzić do jej całkowitego zaniku)
Schizofrenia
Schizofrenia (inaczej "psychoza schizofreniczna" lub choroba Bleurera; termin "schizofrenia" pochodzi od słów schizis i phren, tłumaczonych odpowiednio jako: "rozszczepić" i "umysł") to przewlekła choroba, którą można i trzeba leczyć. Należy do tzw. zaburzeń psychotycznych (psychoz), czyli stanów charakteryzujących się zmienionym chorobowo, nieadekwatnym postrzeganiem, przeżywaniem, odbiorem i oceną rzeczywistości. Chory cierpiący na psychozę ma poważnie upośledzoną (lub nie jest do niej zdolny) umiejętność krytycznej, realistycznej oceny własnej osoby, otoczenia i relacji z innymi. Występuje kilka postaci schizofrenii. W zależności od przeważających objawów wyróżnia się schizofrenię paranoidalną, hebefreniczną, katatoniczną, prostą, rezydualną i niezróżnicowaną. W Polsce najczęściej rozpoznawana jest postać paranoidalna.
Schizofrenia - kto choruje
Ryzyko zachorowania na schizofrenię w ciągu całego życia wynosi około 1 proc. Równie często chorują kobiety, jak i mężczyźni. Jest to choroba ludzi młodych - ponad połowa zachorowań rozpoczyna się przed 30. rokiem życia. Mężczyźni zaczynają chorować średnio w nieco młodszym wieku (15.-24. rok życia) niż kobiety (25.–34. rok życia).
Schizofrenia to choroba przewlekła, jej leczenie trwa kilka-, kilkanaście lat, a najczęściej - do końca życia. Przebieg schizofrenii może być liniowy (ciągły, stopniowo i powoli postępujący) albo tzw. falujący (epizodyczny), z okresami nasilenia objawów chorobowych/epizodów choroby i powrotów do pełnego lub częściowego zdrowia (remisja pełna, niepełna). W okresach remisji objawy chorobowe nie występują (remisja pełna) lub ich nasilenie jest nieznaczne (remisja niepełna). Niezależnie od przebiegu choroby osoba nią dotknięta wymaga stałego leczenia, a także postępowania profilaktycznego w okresach remisji.
Przeczytaj także:
Obgryzanie paznokci zaburzeniem psychicznym?
