Schizofrenia, czyli psychoza schizofreniczna (choroba Bleurera) jest chorobą przewlekłą. Nazwa łączy wyrazy schizis i phren, co oznacza w języku starogreckim "rozszczepić", "umysł". Schizofrenia jest zaliczana do grupy psychoz, czyli stanów, które cechują się nieadekwatnym postrzeganiem i przeżywaniem rzeczywistości. Jego umiejętności oceny sytuacji, własnej osoby, otoczenia i relacji z innymi są poważnie upośledzone.
Cechą charakterystyczną choroby jest jej zmienność - w różnych okresach mogą dominować różne objawy choroby. Zdarzają się także momenty, w których chora osoba odzyskuje władzę nad swoim umysłem. Zwykle pierwsze objawy pojawiają się, gdy człowiek wkracza w dorosłe życie (tzw. młody dorosły), czyli w wieku 18-35 lat. Diagnoza jest stawiana na podstawie wywiadu. Nie istnieją badania laboratoryjne, które mogłyby potwierdzić chorobę.
Schizofrenia paranoidalna - przyczyny
Przyczyny wystąpienia schizofrenii paranoidalnej są złożone. Zwykle uznaje się, że najważniejszym czynnikiem, zwiększającym prawdopodobieństwo zachorowania, jest dziedziczenie. Schizofrenia to choroba przenoszona z pokolenia na pokolenie. Uznaje się, że ryzyko rozwoju choroby u dzieci osoby, która miała zaburzenie to około 13 proc. Ponadto duże znaczenie w patogenezie mają czynniki środowiskowe, procesy socjologiczne oraz neurobiologiczne. Osoby chorujące na schizofrenię często żyją w niesprzyjających warunkach - na co dzień towarzyszy im stres, przepracowanie, szykanowanie. Czynnikiem, który łączy wielu pacjentów, jest przeżycie traumy w dzieciństwie.
Choroba nie jest skorelowana z płcią. Chorują na nią równie często kobiety i mężczyźni. To, co jest charakterystyczne, to wiek zachorowania. O ile u kobiet pierwsze objawy pojawiają się między 25. a 35. rokiem życia, o tyle u mężczyzn choroba rozwija się zwykle szybciej - pomiędzy 15. a 24. rokiem życia.
Schizofrenia paranoidalna - początki choroby
Schizofrenia to choroba, która może bardzo długo się rozwijać. Czasami pierwsze objawy zaczynają się regularnie pojawiać w ciągu kilku następujących po sobie miesięcy. U niektórych pacjentów proces ten trwa kilka lat. Początkowo objawy są bagatelizowane. Chorzy uważają, że niepokojące symptomy były efektem stresu, nieprzyjemnej sytuacji itd.
Pierwszym niepokojącym sygnałem powinno być wycofywanie się z życia społecznego. Chory zaczyna podejrzewać, że otoczenie jest mu nieprzychylne. Jego nieufność z czasem przeradza się w niechęć i pogłębiony strach. Chory zamyka się w sobie, nie chce rozmawiać o swoich odczuciach. Co ważne, tego typu zachowanie nie wynika wyłącznie z nieufności wobec obcych. Schizofrenik najlepiej czuje się w swoim własnym towarzystwie. Czerpie przyjemność i satysfakcję z własnych przemyśleń, jest zafascynowany swoim wewnętrznym światem.
Kolejnym objawem rozwijającej się choroby jest udzielanie nieadekwatnych odpowiedzi na zadane choremu pytania. Schizofrenik jest tajemniczy, może wypowiadać się zdawkowo, z dziwną intonacją. Ponadto chory często staje się obojętny na to, co dzieje się wokoło. Przestają go interesować problemy najbliższych. Nie chce się angażować emocjonalnie, staje się oziębły. Ożywia się tylko wtedy, gdy myśli o swoim wewnętrznym świecie.
Schizofrenia paranoidalna - objawy
Generalnie objawy schizofrenii paranoidalnej możemy podzielić na trzy grupy:
- objawy pozytywne i negatywne
- zaburzenia poznawcze i afektywne
- objawy dezorganizacji psychicznej
Objawy pozytywne (czyli takie, które cechuje pewnego rodzaju nadmiar) to przede wszystkim urojenia. Chory ma błędne przekonania dotyczące rzeczywistości. Źle odbiera bodźce ze świata. Błędnie je interpretuje. Przekonania te są bardzo silne. Osoby, które próbują je zanegować, chory traktuje jako wrogów. Jednym z rodzajów urojeń są urojenia ksobne. Cechują się wiarą, że wszyscy wokół chorego są nim nadmiernie zainteresowani - obgadują go, chcą go wykorzystać do swoich celów, wyśmiewają go. Do objawów pozytywnych schizofrenii można także zaliczyć halucynacje (inaczej omamy), które cechują się zaburzeniami zmysłów (zarówno wzroku, jak i słuchu, węchu i dotyku). Chory widzi/słyszy/czuje coś, czego inni nie mogą potwierdzić.
Objawy negatywne (cechujące się brakiem czegoś) obejmują przede wszystkim apatię, bierność, wycofanie społeczne, spowolnienie ruchowe, mniejszą dbałość o siebie, zobojętnienie, brak wyrażania emocji, zdawkowe wypowiedzi, anhedonię.
Zaburzenia poznawcze dotyczą przede wszystkim zaburzeń koncentracji i uwagi. Zaburzenia afektu to emocje, które wynikają z urojonych i faktycznych problemów. Inaczej nazywa się je zaburzeniami nastroju. Chory odczuwa smutek, strach, żal itd.
Objawy dezorganizacji psychicznej obejmują przede wszystkim zachowanie chorego. Mowa tu np. o nieadekwatnych reakcjach, chaotycznie podejmowanych decyzjach. Chory ma trudności w zrozumieniu tego, co się do niego mówi.
Schizofrenia paranoidalna - leczenie
Leczenie schizofrenii paranoidalnej opiera się przede wszystkim na przyjmowaniu leków przeciwpsychotycznych. Konieczne jest także uczęszczanie chorego na psychoterapię. Co istotne - schizofrenia to choroba przewlekła. Rodzina musi zdawać sobie sprawę z tego, że chory nie będzie uleczony po zażyciu określonej ilości tabletek.
Niekiedy przebieg choroby jest liniowy, czyli stopniowo postępujący i stopniowo wygaszający się. Częściej jednak schizofrenia ma falujący charakter. Objawy nasilają się, po czym dochodzi do remisji i ponownych ataków.
Przeczytaj także:
