Osteomalacja (rozmiękanie kości) - przyczyny, diagnoza, leczenie

Osteomalacja, zwana również rozmiękaniem kości, to choroba układu kostnego polegająca na zmniejszeniu gęstości tkanki kostnej i jej niedostatecznej mineralizacji. Występuje najczęściej u osób dojrzałych i starszych i ma związek z niedoborem witaminy D. Choroba objawia się zmniejszeniem sztywności kości, co prowadzi do deformacji oraz zwiększa ryzyko złamań.

Osteomalacja – przyczyny

To schorzenie kości dotyka najczęściej osób, które ukończyły 50. rok życia. Ryzyko wystąpienia choroby zwiększa się wraz z wiekiem. Osteomalację stwierdza się najczęściej u osób dorosłych, które cierpią na niedobory witaminy D. Zbyt niski poziom tej witaminy wpływa na utratę jonów wapnia oraz fosforanów przez nerki, a także zaburzenia wchłaniania tych substancji przez jelita. Oprócz przyjmowania niedostatecznych ilości witaminy D w diecie, innymi przyczynami rozmiękania kości są:

• Zespół złego wchłaniania
• Choroby nerek
• Choroby wątroby
• Schorzenia jelita cienkiego
• Zażywanie niektórych leków (na przykład preparatów przeciwpadaczkowych)
• Choroby nowotworowe
• Zaburzenia poziomu wapnia
• Zbyt krótka i rzadka ekspozycja na światło słoneczne.

Osteomalacja – objawy

Rozmiękanie kości w początkowym stadium daje objawy, które mogą być pomylone z objawami innych chorób, przez co choroba jest bardzo trudna do zdiagnozowania. W późniejszym stadium objawy osteomalacji są podobne do typowych objawów osteoporozy. W przebiegu choroby kości stają się słabe, przez co zwiększa się ich podatność na urazy. Najczęstsze objawy to bóle kości, bóle mięśni pleców, ból przy ucisku kości, skrzywienia kręgosłupa, kurza klatka piersiowa, osłabienie mięśni szkieletowych oraz zaburzenia chodu. Charakterystyczny jest tak zwany kaczy chód, który jest spowodowany przez osłabienie mięśni nóg oraz osłabienie kości. Może to powodować również problemy z wchodzeniem po schodach oraz wstawaniem z krzesła czy wykonywaniem innych czynności wymagających wysiłku mięśni nóg.

Choroba prowadzi także do tego, że pacjent szybko się męczy i może mieć problemy z poruszaniem się. Zwykle równolegle z osteomalacją pacjenci cierpią na hipokalcemię (obniżenie poziomu wapnia we krwi) oraz hipofosfatemię (obniżenie poziomu fosforanów nieorganicznych we krwi). Osteomalacja skutkuje także zapadaniem się kręgów kręgosłupa, zniekształceniem kości w obrębie kręgosłupa, a nawet obniżeniem wzrostu. Choroba ta może być groźna dla zdrowia i nie należy jej lekceważyć, ponieważ znacznie zwiększa ryzyko złamań kości. Rozmiękanie kości często prowadzi do poważnych uszkodzeń, a nawet kalectwa.

Osteomalacja – leczenie

W przypadku zauważenia jakichkolwiek niepokojących objawów, które mogą świadczyć o rozmiękaniu kości, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Im szybciej choroba zostanie zdiagnozowana, tym większe są szanse na wyleczenie i całkowity powrót do formy. Zazwyczaj objawy tej choroby są narastające i nie występują nagle, dlatego warto wykonywać regularne badania.

Na początku wizyty lekarskiej zostanie przeprowadzony dokładny wywiad, podczas którego lekarz zapyta o obserwowane dolegliwości, przyjmowane leki, a także inne choroby, na które pacjent cierpi. Specjalista może zwrócić uwagę również na dietę pacjenta i to, czy zawiera ona dostateczną ilość produktów bogatych w witaminę D, wapń oraz fosfor. Lekarz podczas wizyty może ocenić również wrażliwość pacjenta na ucisk w okolicach kości oraz deformacje kości. Podstawą do zdiagnozowania tego schorzenia są badania krwi, biopsja kości, a także badania radiologiczne. W badaniach laboratoryjnych krwi stwierdza się obniżenie poziomu witaminy D, wapnia oraz fosforu, natomiast inne badania pozwalają dodatkowo na zaobserwowanie zmniejszenia gęstości kości. Badanie radiologiczne pozwala na stwierdzenie jedynie zaawansowanych zmian w obrębie kości, dlatego nie jest odpowiednie do diagnozowania początkowych stadiów choroby.

Leczenie osteomalacji opiera się na uzupełnieniu poziomu witaminy D, wapnia oraz fosforu. Pacjentom zaleca się zmianę diety na taką, która bogata jest w te składniki odżywcze. Oprócz tego, w większości przypadków konieczna jest suplementacja tych składników. Pacjentom, u których choroba jest w zaawansowanym stadium zaleca się terapię hormonalną.

Oprócz tego, ważne jest, aby chory przebywał dużo na słońcu i regularnie uprawiał sport. Wbrew pozorom, z aktywności fizycznej nie powinni rezygnować nawet pacjenci z bardzo zaawansowaną formą choroby. Jeżeli osteomalacja ma związek z inną chorobą, na początku leczy się schorzenie, które prowadzi do zmniejszenia sztywności i gęstości kości.