Zapalenie jamy ustnej - przyczyny
W jamie ustnej rozpoczyna się droga pokarmu do żołądka. To tutaj wszystko co spożywamy, jest rozdrabniane, mieszane ze śliną i wstępnie trawione, dzięki obecności enzymu ptialina. Jama ustna wyścielona jest błoną śluzową o wielowarstwowej budowie. Jest to miejsce, w którym wnętrze naszego organizmu styka się ze światem zewnętrznym. Stąd stan jamy ustnej ma wpływ na zdrowie całego ciała, ponieważ właśnie tą drogą do wnętrza mogą wnikać patogeny, a z kolei niedokładnie przeżuty pokarm spowodować problemy trawienne.
Zapalenie jamy ustnej może wywołać kilka czynników, w tym: zakażenia bakteryjne, wirusowe oraz grzybiczne. Zakażeniu sprzyjają urazy błony śluzowej jamy ustnej, spowodowane chociażby przez niedopasowane protezy, czy też niewłaściwe szczoteczki do zębów. Ponadto, do osłabienia błony śluzowej jamy ustnej prowadzi palenie papierosów oraz spożywanie nadmiernych ilości alkoholu. Uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej, sprzyjające zakażeniu chorobotwórczymi drobnoustrojami, bywają skutkiem spożywania zbyt ostrych lub zbyt gorących potraw. Ponadto łatwiej o zakażenie jamy ustnej przy osłabieniu odporności organizmu w przebiegu cukrzycy, przy anemii oraz przy niedoborach witamin z grupy B i witaminy C. Wszelkie choroby przyzębia czy próchnica zębów sprzyjają wnikaniu patogenów do organizmu.
Zapalenie jamy ustnej - najczęściej występujące rodzaje schorzenia
Najczęściej występujące choroby jamy ustnej:
- grzybiczne zapalenie jamy ustnej
- opryszczkowe zapalenie jamy ustnej
- wrzodziejące zapalenie jamy ustnej
- aftowe zapalenie jamy ustnej
- alergiczne zapalenie jamy ustnej
Ponadto zapalenia jamy ustnej towarzyszą innym chorobom, w tym między innymi: ospie wietrznej i półpaścowi, cytomegalii, różyczce, grypie, kłykcinom kończystym (wywołane przez wirusa brodawczaka ludzkiego), zakażenia wirusami Coxackie, wirusem HIV, wirusem Epsteina-Barr.
Zapalenie jamy ustnej - objawy i leczenie
Ostre zapalenie jamy ustnej może być wywołane przez zakażenie wirusowe, bakteryjne i grzybiczne. Zapalenie jamy ustnej początkowo odczuwamy jako pieczenie i ból. Następnie pojawia się obrzęk błony śluzowej oraz zaczerwienienie i nalot, a także tzw. halitoza, czyli nieprzyjemny zapach z ust. Najczęściej towarzyszy mu ból i trudności w przełykaniu pokarmów.
Grzybiczne zapalenie jamy ustnej wywołuje grzyb Candida albicans, który uaktywnia się w momentach obniżonej odporności organizmu, po dłuższej antybiotykoterapii, w przypadku chorób, takich jak AIDS i choroby szpiku kostnego. Objawy to widoczny białawy nalot na błonie śluzowej jamy ustnej, ból, pieczenie. Pod białym nalotem znajduje się łatwo krwawiący, czerwony naskórek. Zakażeniu grzybicznemu najczęściej towarzyszy halitoza, czyli nieprzyjemny zapach z ust. W leczeniu stosuje się preparaty antygrzybiczne oraz leki przeciwbólowe.
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej to wynik zakażenia wirusem Herpes simplex (HSV). Na pograniczu jamy ustnej i skóry pojawiają się wtedy pęcherzyki, wypełnione płynem surowiczym. Towarzyszy im pieczenie i ból. Leczenie opryszczkowego zapalenia jamy ustnej polega na podawaniu środków przeciwbólowych oraz na smarowaniu wyprysków maścią antywirusową (acyklowir).
Wrzodziejące zapalenie jamy ustnej pojawia się w wyniku wtórnego nadkażenia błony śluzowej. Jama ustna jest zaczerwieniona, obrzęknięta, z widocznymi owrzodzeniami. Stosuje się wtedy leczenie antybakteryjne, środki odkażające oraz leki przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Aftowe zapalenie jamy ustnej spowodowane jest zakażeniem wirusowym. Afty są to niewielkie, płytkie ale bolesne nadżerki, czerwonego koloru z białym lub żółtawym zabarwieniem w środku. Leczy się je stosując płukanki lub żele na afty i pleśniawki. Powinny same przejść do 1-2 tygodni. Utrzymujące się dłużej oraz rozległe afty wymagają konsultacji z lekarzem.
Alergiczne (kontaktowe) zapalenie jamy ustnej to efekt zetknięcia się z alergenem i jedyną skuteczną metodą jest unikanie czynnika alergizującego. Ponadto, można zastosować leki przeciwhistaminowe.
Zapalenie jamy ustnej - zapobieganie
Aby uniknąć zakażeń jamy ustnej należy dbać o prawidłową higienę zębów i języka, a ponadto wyleczyć wszelkie schorzenia dziąseł oraz zębów. Jeżeli mamy niedopasowaną protezę, powodującą mini ranki, trzeba odwiedzić protetyka. Do mycia zębów używamy niezbyt twardej szczoteczki. Pomocne jest stosowanie właściwej diety, w tym takiej ze sporą zawartością witaminy B12, cynku i żelaza. Nie powinno się jeść zbyt gorących lub zbyt zimnych potraw, które podrażniają błonę śluzową jamy ustnej.
