Dializa umożliwia wydalenie z organizmu produktów przemiany materii i wody, których nie mogą usunąć nerki z powodu niewydolności. Dializa pomaga także w uzyskaniu równowagi metabolicznej, eliminuje z krwi szereg toksycznych związków. Pacjenci ze schyłkową niewydolnością nerek nie mogliby żyć bez dializy z powodu nagromadzenia toksyn we krwi.
Określenie "dializa krwi" jest używane zarówno w stosunku do dializy nerek, jak i otrzewnej. W obu przypadkach chodzi o oczyszczenia krwi ze zbędnych i szkodliwych substancji.
Zastąpić pracę zdrowych nerek
Ludzkie nerki:
- oczyszczają krew z toksyn, produktów trawienia i spalania białek oraz wydalają nadmiar wody, sodu i innych elektrolitów,
- filtrują ponad 1500 litrów krwi na dobę,
- usuwają z moczem szkodliwe produkty przemiany materii,
- kontrolują poziom substancji mineralnych w organizmie oraz zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej (pH krwi),
- pomagają w tworzeniu czerwonych ciałek krwi (wytwarzając hormon o nazwie erytropoetyna),
- biorą udział w utrzymywaniu właściwego ciśnienia tętniczego krwi,
- dbają o kości wytwarzając witaminę D, zapobiegają osteoporozie i krzywicy, pozwalają dzieciom harmonijnie rosnąć.
Jeśli nerki nie pracują prawidłowo, muszą je zastąpić dializy i inne metody leczenia. Pozwala to na przywrócenie równowagi metabolicznej organizmu.
Choroby, które prowadzą do niewydolności nerek i konieczności dializoterapii
Do upośledzenia funkcjonowania nerek i zaburzenia ich czynności mogą przyczynić się miedzy innymi:
- śródmiąższowe zapalenia nerek,
- różnego rodzaju tubulopatie (patologie cewek nerkowych),
- glomerulopatie (choroby kłębuszków nerkowych).
Wszystkie te schorzenia, jeśli nie są właściwie leczone, prowadzą do przewlekłej niewydolności nerek. Czym jest ona tak realnie? O przewlekłej niewydolności nerek mówimy, gdy wpływające negatywnie na stan zdrowia nieprawidłowości budowy lub czynności nerek utrzymują się dłużej niż trzy miesiące.
Objawy przewlekłej niewydolności nerek to:
- uczucie zmęczenia,
- problemy z koncentracją,
- gorszy apetyt,
- bezsenność i bóle głowy,
- skurcze mięśni,
- obrzęki,
- suchość skóry, poza robi się ona blada, czasami ziemistobrunatna, często swędzi,
- wymioty,
- częstsze oddawanie moczu, zwłaszcza nocą,
- dłuższe krwawienie z ran i większa skłonność do powstawania siniaków.
Niewydolność nerek może odpowiadać za nadciśnienie tętnicze, zapalenie błony śluzowej żołądka, zaburzenia rytmu serca, problemy z płucami i opłucną. Stąd przy różnych problemach ze zdrowiem lekarz niejednokrotnie zaleca także wykonanie analizy moczu czy kontrolę poziomu kreatyniny we krwi.
Dializa - dwa rodzaje
Istnieją dwa rodzaje dializy: dializa otrzewnowa oraz hemodializa.
Hemodializa to inaczej dializa pozaustrojowa, która służy leczeniu zaawansowanych chorób nerek. Przed rozpoczęciem serii dializ lekarz może zalecić choremu dietę niskobiałkową.
Hemodializa polega na przepuszczeniu krwi przez specjalne urządzenie, tzw. sztuczną nerkę, które usuwa wszystkie szkodliwe i zbędne elementy. Podczas dializy używa się przeważnie dwóch igieł. Jedna przeznaczona jest do odprowadzania krwi do dializatora, druga wprowadza oczyszczoną krew do organizmu. Są one połączone z dializatorem, a ten z maszyną do dializ.
Oczyszczona krew sprawniej krąży (ciśnienie zwykle wraca do normy) i łatwiej utrzymuje właściwy poziom elektrolitów. Oczekiwane efekty umożliwia regularna hemodializa, którą przeprowadza się najczęściej trzy razy w tygodniu w stacji dializ. Jeden zabieg trwa 4-5 godzin, a przez dializator przepływa ok. 50 litrów krwi (jednorazowo poza ustrojem znajduje się ok. 2–2,5 l).
Dializa otrzewnowa jest prowadzona poprzez jamę brzuszną chorego, a dokładniej z wykorzystaniem wyściełającej ją otrzewnej. Otrzewna działa jak filtr, dlatego do jamy brzusznej wprowadza się płyn dializacyjny, którego skład chemiczny jest tak dobrany, aby z jednej strony przenikały do niego z krwi substancje do usunięcia, a z drugiej wchłaniały się substancje potrzebne do wyrównania kwasicy. Dializa otrzewnowa wymaga wszczepienia do jamy otrzewnej cewnika – powinien być wszczepiony co najmniej 2 miesiące przed planowanym rozpoczęciem dializ. Po wprowadzeniu płynu pozostaje on w jamie brzusznej od 4 do 12 godzin. Procedurę powtarza się od 3 do 5 razy każdego dnia.
Leczenie dializami otrzewnowymi zazwyczaj odbywa się w domu i jest prowadzone przez chorego lub osobę, która się nim opiekuje – w obydwu przypadkach niezbędne jest odpowiednie przeszkolenie.
