Otrzewna: podstawowe informacje
Otrzewna (peritoneum) to największa błona surowicza w ludzkim organizmie. Jest częścią układu trawiennego (pokarmowego). Pokrywa wewnętrzne jamy brzusznej i jamy miednicy, a także narządy, które się w nich znajdują. Zapalenie otrzewnej to niebezpieczna choroba, która może mieć groźne powikłania.
Wszystkiego o układzie trawiennym dowiesz się stąd .
Otrzewna: budowa
Otrzewna składa się z dwóch blaszek. Blaszka zewnętrzna (otrzewna ścienna) wyściela ściany jamy brzusznej. Blaszka wewnętrzna (otrzewna trzewna) pokrywa narządy.
Pomiędzy blaszkami znajduje się jama otrzewnej, która jest wypełniona odrobiną płynu surowiczego. Płyn zmniejsza tarcie między blaszkami – w ten sposób blaszki mogą do siebie przylegać. Dzięki płynowi narządy wewnętrzne ślizgają się obok siebie bez trudu.
Jeśli w jamie otrzewnej zbierze się za dużo płynu, tworzy się wodobrzusze.
Otrzewna ścienna łączy się z trzewną w tzn. krezce (nazywanej też więzadłem). Do krezki „przyczepione” są: jelito cienkie (oprócz dwunastnicy), okrężnica poprzeczna, okrężnica esowata, wyrostek robaczkowy, jajniki, jajowód i macica.
Przeczytaj: Ból brzucha z prawej strony - na pewno atak wyrostka robaczkowego?
W otrzewnej występują zachyłki, ślepo zakończone wgłębienia w okolicach narządów. Zachyłki otrzewnej to: zachyłek dwunastniczy górny i dolny, krętniczo-kątniczy górny i dolny, przyokrężniczy, międzyesowaty, podprzeponowy i przeponowo-wątrobowy.
Wyróżniamy narządy jamy brzusznej wewnątrzotrzewnowe, śródotrzewnowe i zewnątrzotrzewnowe (pozaotrzewnowe).
Narządy wewnątrzotrzewnowe są w całości pokryte otrzewną. Są to: żołądek, jelito cienkie, górna część dwunastnicy, wątroba, jelito ślepe, wyrostek robaczkowy, esica, górna część odbytnicy, śledziona, macica i jajniki.
Narządy śródotrzewnowe to organy częściowo nieobjęte otrzewną. Należą do nich: pęcherz moczowy, środkowa część odbytnicy, okrężnica wstępująca oraz okrężnica zstępująca.
Narządy pozaotrzewnowe nie są obudowane otrzewną. Wśród nich znajdują się: nerki, nadnercza, trzustka, część zstępująca dwunastnicy i część dolna dwunastnicy.
Otrzewna a płeć
Otrzewna kobiet ma inny kształt niż otrzewna mężczyzn. Kobieca otrzewna jest półotwarta, ponieważ tworzy ujście do jajowodu. Męska otrzewna to zamknięty worek.
Otrzewna: choroby
Zapalenie otrzewnej: przyczyny
Otrzewna w swoim pierwotnym stanie jest jałowa. Gdy ta jałowość zostaje zaburzona lub dojdzie do kontaktu otrzewnej z substancjami drażniącymi, pojawia się zapalenie. Winne mogą być bakterie lub substancje takie jak żółć, sok żołądkowy, krew. Ryzyko choroby jest wyższe u osób z niską odpornością lub nowotworem.
Przyczyną zapalenia otrzewnej są najczęściej choroby przewodu pokarmowego. Do zapalenia dochodzi, gdy otrzewna pęknie, zostanie przedziurawiona lub podrażniona. Najczęściej za zapalenie otrzewnej odpowiedzialne są:
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- pęknięcie wrzodu żołądka,
- przedziurawienie dwunastnicy,
- choroby wątroby: marskość wątroby, ropień wątroby,
- choroby trzustki: zapalenie trzustki, choroby nerek,
- niedrożność jelit, martwica jelita,
- uszkodzenia mechaniczne (np. postrzał),
- powikłania po operacjach na jamie brzusznej,
- powikłania po diagnostyce endoskopowej (np. gastroskopii czy kolonoskopii),
- dolegliwości ginekologiczne: ropień jajowodu albo jajnika, torbiele jajnika, ciąża pozamaciczna, przedziurawienie macicy.
Zapalenie otrzewnej: objawy
Podstawowym objawem zapalenia otrzewnej jest silny, dokuczliwy ból brzucha. Zwykle występują także: gorączka (nawet 40°C), nudności, wymioty, problemy z wypróżnianiem, zawroty głowy, ogólne osłabienie. Choroba w następnym stadium objawia się spadkiem ciśnienia i przyspieszeniem tętna, bladością, matowym i suchym językiem.
Zapalenie otrzewnej: leki przeciwbólowe
Jeśli podejrzewasz zapalenie otrzewnej, niezwłocznie idź do lekarza. Nie próbuj leczyć się na własną rękę. Nie lekceważ choroby – zapalenie otrzewnej nie przejdzie samo z siebie. Powstrzymaj się od przyjmowania leków przeciwbólowych, przeczyszczających czy rozkurczowych. Utrudnią one zdiagnozowanie choroby, a co za tym idzie także jej leczenie.
To także może cię zainteresować: 6 grzechów głównych w stosowaniu leków przeciwbólowych
Zapalenie otrzewnej: diagnostyka
Zapalenie otrzewnej wymaga natychmiastowej hospitalizacji oraz prędkiego przeprowadzenia badań. Oprócz zwykłego badania organoleptycznego przeprowadza się morfologię, pomiar ciśnienia krwi i tętna, badanie moczu, badanie RTG (jamy brzusznej i klatki piersiowej), tomografię komputerową lub USG jamy brzusznej.
Zapalenie otrzewnej: leczenie
Chory musi spędzić w szpitalu kilka dni. Zapalenie otrzewnej najczęściej wymaga operacji - naprawienia uszkodzonego narządu lub jego usunięcia. Usuwa się także wszelkie niepożądane substancje. Pacjent musi być na specjalnej diecie. Jeśli choroba znacznie się rozwinie, choremu podawane są dożylnie płyny i leki (antybiotyki, środki przeciwzapalne). Wyleczone zapalenie otrzewnej nie skutkuje powikłaniami. Można po nim wrócić do normalnego trybu życia.
Śluzak rzekomy otrzewnej
Śluzak rzekomy to rzadki nowotwór, który powstaje najczęściej w wyniku pęknięcia torbieli jajnika, pęcherzyka żółciowego czy wyrostka robaczkowego. Dwa razy częściej występuje u mężczyzn. U kobiet często łączy się z rakiem jajnika.
Głównym objawem śluzaka rzekomego jest niestrawność (dyspepsja); kształt brzucha zmienia się i zaczyna przybierać kształt zbiornika. Ze śluzakiem zwykle walczy się poprzez zabieg. Po zabiegu część pacjentów musi poddać się chemioterapii.
Więcej o śluzaku rzekomym przeczytasz tutaj.
Bądź na bieżąco ze Zdrowiem. Dodaj wtyczkę Gazeta.pl do Chrome
