Drogi oddechowe wydzielają niewielkie ilości śluzu. Jego zadaniem jest zbieranie wszelkich drobnoustrojów, które trafią do płuc. Następnie – wraz z patogenami – jest usuwany z organizmu, w ten sposób zazwyczaj udaje się uniknąć infekcji. Niestety ten mechanizm nie zawsze działa prawidłowo. W niektórych przypadkach śluz nie zostaje usunięty, tylko zalega w drogach oddechowych. W konsekwencji dochodzi do namnażania się patogenów, rozwoju stanu zapalnego, uszkodzenia struktury ścian oskrzeli i ich rozstrzenia (nieprawidłowego rozszerzenia ścian oskrzeli).
Warto zaznaczyć, że rozstrzenie oskrzeli nie jest samodzielnym schorzeniem, a powikłaniem np. grypy, gruźlicy, odry lub krztuśca, lub objawem zupełnie innej choroby. Symptom najczęściej pojawia się u osób z:
- mukowiscydozą,
- nieprawidłowa budowa rzęsek (pierwotna dyskineza rzęsek - PCD),
- pierwotne niedobory odporności.
Rozstrzenie oskrzeli może być też następstwem ciężkich zakażeń:
- przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP),
- ciężką postacią astmy,
- śródmiąższowym zapaleniem płuc,
- nabytymi niedoborami odporności (np. AIDS),
- chorobami tkanki łączne,
- nieswoistym zapaleniem jelit.
Niekiedy rozstrzenie oskrzeli spowodowane jest ciałem obcym lub guzem w dogach oddechowych, refluksem żołądkowo-przełykowym, długotrwałym wdychaniem toksycznych gazów lub substancji drażniących (w tym wieloletnie palenie papierosów).
Jeśli leczenie nie zostanie w porę wykryte i leczone, może doprowadzić do niewydolności oddechowej i tzw. serca płucnego (to stan, w którym dochodzi do przerostu i znacznego powiększenia prawej komory serca, poza dusznością i problemami z oddychaniem, chorzy często mdleją i najlepiej czują się w pozycji stojącej, bo tylko tak nie mają duszności i mogą w miarę swobodnie oddychać).
Rozstrzenie oskrzeli – objawy
Do najbardziej charakterystycznych objawów rozstrzenia oskrzeli należą przewlekły, męczący kaszel, duszności oraz ból w klatce piersiowe. Dodatkowo u chorych obserwuje się:
- męczliwość, nawet po niewielkim wysiłku czują się bardzo zmęczeni,
- wykrztuszanie bardzo dużej ilości plwociny (zazwyczaj jest delikatnie zabarwiona na żółto,
- krwioplucie (w większości przypadków jest stanem zapalnym i uszkodzeniem błon śluzowych),
- nawracające infekcje dróg oddechowych i płuc, zazwyczaj towarzyszy im gorączka, zmęczenie i spadek wagi,
- palce pałeczkowate (palec w obrębie paznokcia jest znacznie pogrubiony, a sam paznokieć robi się wypukły)
Rozstrzenie oskrzeli – diagnoza
W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza bardzo dokładny wywiad, pyta o choroby przebyte w dzieciństwie, najbardziej interesują go przede wszystkim te skupione w obrębie układu oddechowego (tj. zapalenie płuc, oskrzeli). Następnie osłucha chorego. Jeśli przyczyną problemów jest rozstrzenie oskrzeli lekarz usłyszy bardzo wyraźne trzeszczenie, furczenie i świst w klatce piersiowej.
Aby potwierdzić swoje podejrzenia zleci bronchoskopię (podczas badania, u pacjentów z podejrzeniem rozstrzenia oskrzeli, bardzo często pobiera się się materiał do badania mikrobiologicznego i histopatologicznego). Badaniem, które zazwyczaj daje jednoznaczną odpowiedź jest tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości (TKWR). U niektórych pacjentów zleca się jeszcze prześwietlenie zatok bocznych nosa (bardzo często u osób z rozstrzenią oskrzeli, stan zapalny pojawia się także w zatokach), posiew plwociny lub wydzieliny oskrzelowej w kierunku grzybów, prątków gruźlicy.
Rozstrzenie oskrzeli - leczenie
Rozpoznanie rozstrzeni oskrzelowej – w pierwszej kolejności – wymaga podania leków, które pomogą pozbyć się zalegającej wydzieliny i oczyszczą drogi oddechowe (tzw. mukolityki). Jeśli dolegliwości się nasilą wprowadza się antybiotyk, tlenoterapię i zapobieganie zakażeniom (m.in. szczepienia przeciwko grypie).
W przypadku pacjentów, u których dolegliwości typowe dla rozstrzenia oskrzeli często nawracają lub grozi im krwotok, konieczne jest wykonanie zabiegu operacyjnego. Polega ono na usunięciu zniszczonego chorobą fragmentu płuca. W niektórych przypadkach jedyną szansą dla chorych jest przeszczepienie narządu.
W opinii specjalistów rozstrzenie oskrzeli jest wyjątkowo niebezpieczne dla osób z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) i astmą. U nich też dolegliwość ma najcięższy przebieg. To także ci pacjenci powinni bardzo o sobie dbać i unikać sytuacji, w których nietrudno o infekcje. Muszą też pamiętać, że w chwili pojawiania się pierwszych objawów, nawet pozornie błahego zakażenia, konieczna jest jak najszybsza konsultacja z lekarzem i pozbycie się choroby nim ta za bardzo się rozwinie.
Szybka reakcja i odpowiednio wcześnie rozpoczęta terapia to najlepszy sposób, aby nie dopuścić do rozwoju rozstrzenia oskrzeli.
To również może cię zainteresować:
